XXX.
Vita S. Ermengaudi episcopi Urgellensis. (V. pág. 151.)
Ex santor. II. eccl. Barcinon. fol. 334.
Beatus Ermengaudus, regis eterni athleta et signifer erat, ecclesiae Dei paraninfus et pastor bonus, pater patriae atque patronus, nobilis nascendo, pulcher corpore, pulchrior fide, inter filios Dei computabatur. Quam felix Urgelensis patriae locus, ubi electro purior, auro charior, talis ac tantus creditur inesse thesaurus. Gaudeat Urgellus, gaudeat Urgellensis populus, laetetur clerus, tanti ponderis sibi creditum meruisse taientum. Exultet inquam Urgellus, quae patrocinio tanti confessoris, atque pontificis virtutibus illuminatur. Qui contra sacrilegos aciem dirigens, propter decus ecclesiae conservandum, cuius ipse pontificalem cathedram susceperat, saepius iniuriam non tardabat ulcisci; sed tamen spiritualibus potius confissus in armis, avidos terrenorum excessus coartans, ab illlecebris iustitiae suadens havenis ecclesiae praedones quosdam directum vertebatur aditus, et quos non poterat inter crudeles indomitosque, et sceleris publici magistros, orthodoxae legis auctoritate post trinam contestationem reputabat. Iste vir Dei adversa quodammodo sustinebat, nam sub sui cuiusdam principis dominatu multa perpessus est in episcopatu. Aliquoties enim ab ecclesia, cuius erat pontifex, eiusdem principis cum festinatione promotus, aliquotiens ab ecclesiasticis promptuariis privatus, aliquoties eficiebatur alienus. Tanto amore sanctus praesul Ermengaudus sibi comissam diligebat ecclesiam, ut defendendo, honorificando, animam suam habuerit odio, quo eo melius inveniret, teste veritate, in caelo. Frequenter namque ferens corporis damna, ut inter quaedam diutine detinebatur ergastula, captus insidiis ex improviso pro ecclesia. Quam felix reis caelestis armiger, cuius victoria semper erat in Christo. Unde in caelesti alvo inter heroum caelibes pugnans adscriptus, palmam gloriae, et lauream vitae perennis possidet. Ad eum quasi ad fontem vivum Urgellensis populi caterva, sitiens salutis consilia, unanimiter concurrebat, et quae conveniebat, et optabat, promerebatur. Plurima quippe beati praesulis Ermengaudi dignis moribus suppetunt, quae si enucleassemus, et omnia scriberentur, fortasis incredibilia crederentur. E quibus unum admiratione dignum stupendum est miraculum, quod praesentibus idoneis viris, quorum relatione est cognitum, gesisse non difiditur. Fluvius quidam, cui nomen est Sicoris, (Segre) qui a Pireneis iugis non longe a basilica gloriosae Matris virginis defluit, et meadroso decursu ab alveo oberrans in funda ecclesiae eo tempore amplificabatur. Quod confesor Dei, et pius pontifex Ermengaudus intuens, tristi exagitabatur languore, et quoniam alio nullo poterat aquam derivare labore, illico quibusdam accersitis ex clero, se in oratione dedit humi prostratus, deprecatus Christum, ut a praediis Virginis matris fluminis averteret impetum. Nec cessat humo tenens artubus difusus, vultu prostrato conquiescens publico flexu sanctus antistes sibi sistere praecibus, atque pectus sanctum tundere, et rigando genas madescere lacrimis ecclesiae fundens, ut dominus exsiccaret ab undis. Cur, inquit episcopus sanctus, o latex, audes hoc agere sacrilegium, ut servando tui cursus taedium, diluas ecclesiae predium? Desine, eia, ab hoc crimine temerator, divino te nomine contestor, meis monitis depraecor. Ad hoc tantae in crastinum factus est obedientiae, Domino famulatum exaudiente, ac si auditum putaretur habere, sicque in alveum iussus est se totum convertere, quasi si illinc nullo unquam pertransisset tempore. Mirabile visu, mirabile auditu! Quis tam novo tempore talia faciente vidit, vel huius fecisse audivit? Legitur fecisse quidam episcopus antiquitus, sicuti SS. Petri et Gregorii commemorat dialogus. Quomodo beatissimus Ermengaudus miraculis resplendeat, quo ordine coruscet signis virtutum agit hoc opus post mortem vitae meritum. Exultet ergo Urgellensis populi multiplex legio, quem solebant habere pontificem, atque pastorem, iam promerentem retinere pro se intercessorem, patronus totius Urgellensis populi dictis et factis, non tantum urbanis, sed et curabat prodesse rusticis. Imminente utique in Kalendis Novembris SS. omnium solemnitate venerabilis antistes Ermengaudus solito more studuit missam solemnem celebrare. Et quia in diem tertium vitae corporeae exitus illi erat futurus, tantam ei gratiam contulit Deus, ut de manu sua susciperet sacrificium in festivitate illorum, cum quibus erat coronandus. Non immerito igitur pontificis nomine Dei cultor fungebatur, quia si animarum saluti pontem parabat, quo iter in caelum dirigeretur, corporum etiam substantiae subiiciens pontem iter facientibus componere nitebatur. Est autem in Urgellensis Cerdaniensisque parrochiae confinibus locus quidam Barensis nuncupatus, inter montium latera angustissimus, per quem tunc temporis nisi per scopulos, et per praerupta hominum aberat incessus, pecorum vero nullatenus reperiebatur transitus. Ad hunc siquidem locum praelibatus athleta veniens artificibus praemissis, caepit ipse manibus propriis operando pontem construere, et quid ceteri agere deberent, suo reverendo ingenio disponere. Cernens autem humani generis conditor suum pastorem bonum opus exercere, ore pontem ad etherea, opere in tellure commissis sibi ovibus praeparare, nolens illum mundano diutius conteri labore, sed immarcessibilis stematis gloriam recuperare, quatenus in caelis martirum frueretur collegio, corpus in terris hocce permisit decorari martyrio. Sedens etenim vir Dei super trabem desuper lapidum struem positam, dum propriis operaretur manibus, deorsum corruit in solum. Mox confracto inter cilices cerebro, spiritum Domino expirans consecravit innocuum. Audiens igitur sedis Urgellensis clerus suum taliter migrasse patronum, cum immenso luminum fulgore, atque timiamatis incensique dulcifluo odore, sacri praesulis corpus feretro imponitur, ad praelibatam sedem insigniter attulere, ibique intra fores sacrae Dei genitricis ecclesiae levo in latere divali industria nimio cum fausto sepeliere. Virtutes equidem per eius merita a Domino declaratae testantur illum ita vivere et regnare in Christo. Igitur athleta Dei Ermengaudus sepultus levo in ecclesiae latere sex mensibus iacuit, qui ubi quantis pollebat meritis tunc temporis raro plebi inclaruit. Volens ergo Dominus sacrum suum thesaurum revelare populis, deputans dedecus fore ecclesiae si tam praetiosa presulum gemma occultaretur in latebris, plerosque per visionem alloquitur, quatenus a priori busto efosus in dexterum ecclesiae sinum tranferretur. Tandem divina inspirante gratia siccitas ingruit praenimia, in tantum ut pecora nec virides herbas invenirent per pasqua, nec sata nascerentur, sed quanta fuerant morerentur siccata. Extemplo divali ostensione comperitur, quod nisi reverendus episcopus pontifex ad praedictum locum transmearetur, nullatenus imbrium copia concederetur. Quod cognoscentes populi una in sede cum clero congregatione facta sancto in corpore, possuerunt illud dextero in sinu ecclesiae. Tunc illico sacratissimum corpus de mausoleo eductum, tam recens caro eius reperitur, quasi adhuc spirans nihil loesionis pateretur. Datur itaque imbrium summa plebibus in crastino copia. Completis autem septem annis, visum est voluntate pontificis, ut iuxta altare sanctae Dei collocaretur genitricis: quod equidem noluerunt agere, nisi prius aeris compulsi siccitate. Quo denique cognito quodam rogationum die egressis ab ecclesia omnibus, honorabilis eiusdem basilicae sacricustos cum tribus clericis venerabilibus cum caementario se occultaretur interius obtrusis et intrinsecus foribus, ad tumulum almi patroni solvendum venerunt quantocius. Caeterum cum idem sacrista incensum tolleret in tabernaculo, disolutoque iam sepulcro omnis ecclesiae confestim odore est completa ambrosio, et non solum basilicam vel claustra repleverat verum etiam villam exterius plebemque innefabiliter occupaverat: inquirentibus omnibus unde tantus odor egrederetur, concurrentibus cunctis ad ecclesiam venerunt. Quid plura? tunc caelum conspiciebatur serenissimum, sed antequam sacrum corpus excederet tumulum, ita caelum factum est nubulosum, quod vix socius valebat intueri socium. Tunc detecto almi praesulis corpore, a semoto capite recens sanguis mox caepit emanare, tanquam si eadem die reduplicarentur ferientis vulnera. De capillis equidem eius, et de fluxo in terra sanguine, Tolosani viri qui aderant, furtim conati sunt ad patriam tollere, sed tandem cre... correptum verberibus, unde sumpserant, retulere. Positus itaque in feretro prope altari gloriosae Dei genitricis excubatur triduo. Iam vero die eminente tertio, post plurima virtutum mirabilia, iuxta Dei matris Mariae altare reconditur cum gloria, propitiante Domino Iesu Christo, cui cum Patre et Spiritu Sancto honor, virtus, et gloria per immensa saecula saeculorum. Amen.
