XX. Sermo S. Oldegarii, Terraconensis Archiepiscopi de Adventu Domini. Nunc primum in lucem editur.

XX.

Sermo S. Oldegarii, Terraconensis Archiepiscopi de Adventu Domini. Nunc primum in lucem editur. (Vid. pág. 141.)

Ex arch. Uclensi ord. S. Jacobi (a: Inde descripsit D. Joannes Antonius Fernández universis ordin. S. Jacobi Archivis praefectus, ex MS. pergam. Saec. XII., penes quem fides. Nos ad annum ipsius Sancti emortualem adscribimus, cum non constet annus quo dictus est.) 

Oldegarius Terraconensis Archiepiscopus, de Adventu Domini.

Omnipotens Deus frequenter in divinis Scripturis in mundum advenisse legitur, sive ad exercendum juditium, sive ad linguarum confusionem et Sodomae consumptionem, sive ad exibendam misericordiam. Principaliter autem duos Domini adventus colit Ecclesia. Alter eorum est in gratiam redemptionis cum in Virgine hominem induere dignatus est: alter in judicium universae carnis, cum coelum et terra transibunt. Horum siquidem duorum semper recordari utile ducens Ecclesia catholica, tempus congruum Domini Nativitatem praecedens constituit, in quo officiis et jejuniis uterque digne celebraretur adventus. Sed quia cuilibet diligenter consideranti hoc quod dicimus sine dificultate patebit, pauca de pluribus exempla proponemus. Evangeliorum namque alia de futuro, sicut: Erunt signa in sole: alia de praeterito, sicut: Missus est Angelus Gabriel: alia de utroque, sicut: Anno quinto decimo, cujus finis de futuro est. Testatur in prima Dominica: In illa die stillabunt montes dulcedinem; quod pertinet ad primum. In secunda: Ecce in nubibus coeli Dominus veniet; quod pertinet ad secundum: et ita omnia de utroque permixta invenies, quasi de eodem refferantur. Notandum vero est, quod ex commemoratione praeteriti, alleluya in hoc tempore frequentius, quam in caeteris anni temporibus, praeter Pascha, recitatur.

Quemadmodum in Septuagessima et in sequentibus Dominicis, sic et in istis ad continentiam et vigilantiam hortatur nos Paulus Apostolus dicens: Scientes quia hora est jam nos de somno surgere. Ac deinde subjungit: Non in commessationibus et ebrietatibus, non in cubilibus et impudicitiis, non in contentione et emulatione. In his quoque diebus, propter sacram jejunii observationem, et a nuptiis abstinere, et sub continua pace Deo vacare, et negotia sua peragere populum Dei constitui Ecclesia.

Quot autem dierum spatio, vel quo studio hoc jejunium peragi debeat, auctoritatis antiquis scripturis edocemur. Propheta nimirum Daniel assiduis jejuniis et praecibus, in visione tertia primo Domini adventu ex diffinitione temporum per Angelum compta de futuris adhuc, et fine mundi adventu secundo certiorari desiderans, viginti et uno diebus, in quibus nec panem desiderabilem comedit, nec caro et vinum in os ejus introierunt. In visione quarta per Gabrielis relationem edoceri promeruit. Hic quippe huic numero merito consecratus est. In vicessima prima quippe ab Adam generatione secundum habraicae veritatis ystoriam, Isaac natum repperimus, ante quem de Incarnatione Christi nihil prophetatum legimus. De isto quippe Abrae dictum est: In Isaac vocabitur tibi semen; et post pauca: In semine tuo benedicentur omnes gentes. Ipsi quoque Isaac dictum: In semine tuo omnes gentes benedicentur; unde Apostolus: Abrae dictae sunt et semini ejus promissiones. Vicessimus quoque primus Psalmus de Adventu et Passione Christi totus contexitur. Septenarius quippe numerus ter multiplicatus XXI. facit; unde et huic ministerio convenienter aptatur. 

Si autem quaeritur cur non quotannis iste jejunio observetur numerus, cum modo usque ad viginti quatuor protendatur, modo usque ad XVIII. contrahatur, licet hoc ex mutabilitate officii contingat, diligenter tamen consideranti facile patebit a praedicto, qui inter utrosque medius est, nequaquam dissentire: Nam quod in inferioribus deficit, in superioribus abundat. Decem et octo quippe, et viginti quatuor, quadraginta duo faciunt. Decem et novem, et viginti tres, similiter viginti, et viginti duo similiter. Si partiaris equaliter XLII. bis, XXI. reperies. Aliter decem et octo, decem et novem, viginti, XXI. XXII. XXIII. viginti quatuor si copulaveris, CXLVII. faciunt. Hunc numerum partire per septem annos, singulis invenies XXI. contingere. Vicessimus quartus etiam numerus, ad quem usque adventus jejunium protrahatur, quando in Dominica Natalis Domini celebratur, nequaquam a misterio vacare creditur. Constat namque Annuntiationem Dominicam in feria sexta, luna paschali XXIIII.a factam fuisse. Ipsam Nativitatem in die Dominica XXIIII.a luna in mense Decembris, qui apud Ebreos nonus est nichilominus contigisse. Quod per Aggeum Prophetam in edificatione Templi sub Zorobabel, et Jesu manifeste praefiguratur. Cum enim praemississet, quod non solum ipsi, sed et sacrifficia eorum, id est, filiorum Israel polluta essent, et odibilia coram Domino ante templi fundationem, subjecit et ait: "Ponite corda vestra ex die ista et in futurum a die vigessima quarta noni mensis, a die qua fundamenta jacta sunt templi Domini. Ponite super cor vestrum ex die ista, Numquid jam semen in germine ejus, et adhuc vinea, et ficus, et malogranatum (manzana granada), et lignum olivae non floruit ex die ista benedicam?" Usque ad hanc diem secundum ipsam prophetiam omnia sub maledicto legis fuerunt, et ex hac die cepit Abrae et Isaac benedictio promissa in omnes gentes diffundi in semine Abrae.

Nec minus considerandum est quod Christi Nativitas vigessima quarta die secundum lunam, et vigessima quinta secundum solem, et Anuntiatio secundum lunam XIIII. et secundum solem XV. non abs re contigisse creditur. Vicessimus quippe quintus numerus totus impar ex paribus constat perfectionem munditiae, tam in Conceptione, quam Nativitate designat. Impar enim numerus pluribus Sacrae Scripturae locis castitatem insinuare reperetur; munda quoque animalia septena et septena ad vitam reservari jubentur.

Ex duplicatione septenarii numerum perfectam animi et corporis veram castitatem demonstrat. Hoc de numero dierum succinte transcurrimus. Verum quia jejunium, nisi abstinentia, et bonis operibus sanctificatum fuerit, in conspectu Dei minime acceptatur, non solum ex ipsius Danielis jejunii qualitate, et diversis Prophetarum et Apostolorum institutis, sed etiam Sanctorum ecclesiae Doctorum exemplis informari quisque potest. Haec quidem de Adventu dicta sufficiant.

Tomo 6, apéndice 18, Eiusd. Ioannis Litterae Ausonensi archiepiscopo.

XVIII. 

Eiusd. Ioannis Litterae Ausonensi archiepiscopo. Attoni pallii usum elargientis, anno DCCCCLXXI (V. pág. 155.) 

Ex arch. eccl. Vicen. 

Iohannes episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio nostro Attoni archiepiscopo Ausonensis ecclesiae, apostolicam benedictionem, et perpetuam in XPO. salutem. 

Si pastores ovium solem, geluque pro gregis sui custodia die ac nocte ferre contenti sunt, et ne qua ex eis, aut errando pereat, aut ferinis laniata morsibus rapiatur, oculis semper vigilantibus circumspectant; quanto sudore, quantâque cura debemus semper esse pervigiles nos, qui pastores animarum dicimur.  Attendamus, et susceptum officium exhibere erga custodiam dominicarum ovium non cessemus, ne in die divini examinis, pro desidia nostra, ante summum pastorem, negligentiae reatus excruciet, unde modo honoris reverentiâ sublimiores inter caeteros iudicamur. Palleum autem fraternitati tuae ex more ad missarum solemnia celebranda damus, quo tibi, ecclesiae tuae privilegiis amodo in suo statu manentibus, uti concedimus, sicuti archiepiscopatus ordinis eis usos esse incognitum non habes. Cuius quoniam indumenti honor modestâ actuum vivacitate servandus est, hortamur ut ei morum tuorum ornamenta conveniant, quatinus auctore Deo recte utrobique possis esse conspicuus. Itaque vita tua filiis tuis sit regula. In ipsa, siqua tortitudo illis iniecta est, dirigantur. In ea, quod imitentur, aspiciant. In ipsa se semper considerando proficiant, ut tuum post Deum videatur esse bene quod vixerint. Cor ergo neque prospera, quae temporaliter blandiuntur, extollant, neque adversa deiiciant, sed quidquid illud fuerit, virtute patientiae devincatur. Nullum apud te locum odia, nullum favor indiscretus inveniant. Districtum mali cognoscant, insontem apud te culpabilem suggestio mala non faciat, nocentem gratia non excuset, remissum te delinquentibus non ostendas, ne quod ultus non fueris, perpetrari permittas. Sit in te, et boni pastoris dulcedo, sit et iudicis severa districtio: unum scilicet quod innocenter viventes foveat, aliud quod inquietos feriendos a pravitate compescat. Sed quoniam nonnumquam praepositorum zelus, dum districtus malorum vult vindex existere, transit in crudelitatem correptio, iram iudicio refraena, et censurâ disciplinae sic utere, ut et culpas ferias, et a dilectione personarum, quas corrigis, non recedas. 

Misericordem te, prout virtus patitur, pauperibus exhibe: oppressis defensio tua subveniat: opprimentibus modesta erectio contradicat. Nullius faciem contra iustitiam accipias, nullum quaerentem iusta despicias, custodia in te aequitatis excellat, ut nec divitem potentia sua aliquid apud vos extra viam suadeat rationis audire, nec pauperem de sua faciat humilitate desperare: quatinus Deo miserante talis possis existere, qualem sacra lectio praecipit, dicens: Oportet episcopum irreprehensibilem esse. Sed his omnibus uti salubriter poteris, si magistram charitatem habueris, quam qui secutus fuerit, a recto aliquando tramite non recedit. Ecce, frater charissime, inter multa alia, ista sunt sacerdotii, ista sunt pallei, quae si studiose servaveris, quod foris accepisse ostenderis, intus habes. Etenim decernimus ut in Nativitate Domini, Epiphania, Dominica S. Paschae, Ascensione Domini, el Pentecostes, Natale Apostolorum, in Nativitate, et Assumptione S. Mariae, in consecratione episcoporum, seu in solemnitate ipsius ecclesiae, cui praeesse dinosceris. Fides autem, quam in tuis epistolis breviter ascripsisti, licet latius explanare debueris, Redemptori tamen nostro gratias agimus, quod eam, in ipsa etiam brevitate, rectam esse cognovimus. Sancta Trinitas fraternitatem vestram gratiâ suae protectionis circumdet, atque ita in timoris sui via nos dirigat, ut post vitae huius amaritudinem ad aeternam simul pervenire dulcedinem mereamur. Scriptum per manum Georgii notarii et scrinarii S. Romanae ecclesiae in mense Ianuario, Indictione quartadecima. + Bene valete. Loco + sigilli.