APÉNDICE DE DOCUMENTOS.
I.
Acta electionis et consecrationis Arnaldi, Abbatis monasterii Guixolensis anno MLII. (Vid. pág. 8.)
Ex. autogr. in arch. mon. S. Felic. Guixolens. (Sant Feliu de Guixols)
Tocius creaturae conditor atque omnium saeculorum auctor omnipotens Deus cum in primordio seculi universam conderet machinam mundi, hominem fecit cui cuncta creata subegit, atque ut idem homo factus ad similitudinem Dei immaginis non tumeret fastu elationis, alios decrevit preficere aliis, quos previdit proficere suis obtemperando preceptis. Unde etiam et in antiquis prioribus postquam mundus per diluvium proprias poenas luit, secundum proprias qualitates gentium Reges ibi delegit, qui et suis obediendo iussis digna reciperent pro factis, et contempnentes dignis artarentur flagellis. Sic et in populo Israelitico de servitute Aegipti eruendo per misterium rubi (zarza, rubi : romiguera) mitissimum Moisen ductorem elegit populi, ac legis latorem constituit ei, non respiciens eius infacundam sermocinationem, sed animi longanimitatem: ostendens in eo figuram rubi implendam, qui ardens incombustus permanebat; ita et hic super omnes homines mitissimus inter murmura et importunitates nefandi populi inconcussus perstitit, ac per pacienciam sui furorem iudicis tremendi in populo crassantem mitissime temperavit. Ab eo vero populos tocius ordinis sub regimine voluit esse rectorum ut vitam et mores immitando eorum, ita gradiantur tramite recto post eos ipsum sequentes iuxta Psalmiste sententiam: qui in virtute sua dominatur in eternum, cuius oculi super gentes respiciunt ut exasperantes in semedipsis non exaltentur, sed adtendentes eiusdem prophete vocem per pacientiam immitentur quod dicit: imposuisti homines super capita nostra. Sicque pravorum iniurias tolerantes inducantur in refrigerium sempiternum. Quapropter nos monachi cenobii Gixalensis sub regimine degentes martiris Xpi. Felicis, destituti solacio Landerici patris, qui miro nos fovebat amore dilectionis, necne orbati solamine Bonifilii venerandi Abbatis, qui pauco post eum rexit locum termino temporis, tantorum patrum imbuti testimoniis prevenimus Domnam Ermessindem nutu Dei Comitissam, amatricem sancte religionis, domnumque Petrum Pontificem ecclesie Gerundensis virum summe virtutis, nepotemque eorum domnum Reimundum gratia Dei Comitem excellentissime nobilitatis, petentes dari nobis pastorem ab eis, sub quo viveremus in ordine beati sanctissimique patris Benedicti. Tandem illi sollerti ut erant ingenio prediti, consilioque prudentissimi, interdixerunt terminum Dominum exorandi, quo eis dignaretur ostendere cui comiterent dominium loci prescripti. Dehinc vero Comitissa prefata apud Gerundam arcessivit Presulem Saedis Ausoniae venerandum Olivam, qui in sui regiminis curam magnam regebat monachorum normam: petivitque ab eo sibi concedi virum nomine Arnallum, qui olim illustris emicuit in seculo, et dono divine gratie abitu seculari relicto, summa conversatione militans Deo in magni Archangeli Michaelis Coxanensis cenobio inter perfectos cenobitas collo aposito devotus degebat sub regule iugo. Quod cernens prefatus Antistes non modico merore turbatur animi, ancxieque tabescens prohibet sibi talia fari, ne tantum virum a se cogat dissotiari. Illa autem divine gratie ardore succensa, nequaquam se a tali peticione compescens, assidue ne eum sibi denegaret exorans interpellabat ita inquiens: ego tibi mille in servicio Dei homines dedi: saltim unum non mihi studeas proiberi. Sic tandem invitus assensum dedit eius voluntati, cepitque animum conqueri secum fratris predicti, si hoc posset liceri sue simplicitati. Ille vero spiritu sume devocionis plenus indignum se testabatur in omnibus, qui adhuc non plene imbutus monasticis institucionibus, seque inscium et insegnem fatebatur in legibus ne dominaretur fratribus tali sub regula militantibus. Tunc demum plurimis compellentibus primatibus, diversorumque ordinum catervis contra se reluctantibus pleniter excusatur cum prefato Presule quasi liber a iam dicta urbe in crastino profecturus. Qui cum totam noctem duceret pervigilem apropinquante die percelebrato iam oficio misse a predicto Presule quoram sacratissimo eiusdem martiris Xpi. corpore, antequam idem Presul a loco altaris discederet, nutu Dei et intercessione martiris predicti actum est ut eadem Comitissa ad eum accederet cum fiducia magna deposcens sub predicti martiris coniuratione, quatenus vi cogeret fratrem assumere ipsius loci regimen: hoc inter cetera minitans quod pene desertus monachis inabitabilisque locus proxime fieret, nisi eius curam ipse susciperet. Hac sic potestati Presulis locum tradidit, ut dignum dispensatorem domui Dei ipse previderet. Hoc intuens venerandus Presul Oliva, dissolutus in lacrimis voluntati eius cessit, arcessitumque ad se eumdem fratrem dixit: video, frater karissime, quia non possumus Dei voluntati contraire. Oportet te hoc onus suscipere, ad quod Xps. te dignatus est promovere, ut valeas animas illuc tibi comissas in Deo lucrare. Ipse vero hoc omnimodo facere rennuens, quanto a ceteris clamabatur dignus, tanto a semetipso estimabatur inscius. ¿Quid multa? Coactus implet iussionem patris predicti: invitus suscipit regimen loci. Quem adortantes prefati Principes, ac diversi ordinis primates, ut in gradu Abbatum ordinaretur cum benediccione, omnino distulit fieri sub maxima excusatione per VIIII. annos ita strenue regens predictum cenobium, ut plus videretur suiectus sibi Prelatis, quam estimaretur Prelatus subiectis: immitans illam vocem dominicam per quam Dominus de semedipso dicit: Filius hominis non venit ministrari, sed ministrare, et dare animam suam redemptionem pro multis. Deinde sicut assolet iustis evenire ut eant de virtute in virtutem, et videatur ab eis in Sion Deus deorum, amonitione domni Pontificis Berengarii, qui post Petrum Gerundensem regit ecclesiam, necne adortatione Comitis supra dicti Reimundi, ac importunitate venerabilis Comitisse Ermessindis, ceterorumque primorum Sedis prescriptae attestatione, scilicet, Arnalli Dalmachi (Dalmacii), et Reimundi Guisadis, Arnallique Adalberti, atque Umberti Ugonis Archidiaconorum, et Poncii Caput Scole, Bonifiliique Custodis, ac aliorum cannonicorum assensione, et nostra assidua supplicatione suasus, peticioni nostre assensum dedit taliter inquiens: non possum iussioni Dei, et vestre voluntati improbus esse, ne ex preterita inobedientia iudicium Dei queam incurrere. Proinde nos eius clientuli simul in unum collecti, videlicet Guilelmus monachus, Petrus monac., Udalardus monac., Vitalis monac., Petrus et alter Petrus, Symeon, et Johannes, Poncius et Benedictus, alter Poncius et Reimundus, Bernardus et Vitalis, ceterique militantes sub tegmine predicti cenobii, obtamus hunc nobis datum pastorem, prout decet, ordinari Abbatem, quia novimus eum nobis prodesse magis quam preesse. Scimus enim eum virum sume nobilitatis, excellenti ingenio preditum, timentem Deum, mitem, sobrium, castum, misericordem, humilem, decoratum obtimis moribus, infirmis et indigentibus, atque in alico merore constitutis semper compacientem, ductorem eterne patrie, verbo et exemplo subditis viam ostendentem qua liceat pervenire: ita ut iuxta preceptum Beati Benedicti, vices videatur in nobis agere Xpi., immitans semper illud Apostoli: omnibus omnia factus sum, ut omnes facerem salvos. Et ideo aclamamus exultationis voce tantum virum nobis Abbatem preesse: extollimus eum mentis devotione, subdimus nos eius dominio cordis humilitate, ut existens nostri pastor secundum monastici ordinis traditionem, imitemur morum eius conversationem, quatenus cum eo mereamur in celis beatam habere possessionem. Igitur ego Berengarius iam dicte Sedis Presul hunc virum a vobis oblatum consecro atque sanctifico, et in pastorali regimine vobis Abbatem concedo, et rectorem animarum vestrarum Deo iubante obtimum constituo. Explosum huius aclamationis et ordinationis titulum VII. idus junii anno XXI. regni Einrici Regis, in presencia predicte Ermessindis Comitisse, et plurimorum Procerum regionis huius, feria I. die sancto Pentecosten, coram domno Raimundo gratia Dei Comite. = Reimundus Comes. = + Ermessindis gratia Dei Comitissa. = + Poncius gratia Dei Comes. = + Berengarius gratia Dei Ierundensis Episcopus. = + Umbertus Archilevita. = Umbertus Oto. = Gaucefredi Audegarii. = Guilielmus monachus et pbr. = Petrus monac. = Vitalis monac. = Johannes monac. = Simeon monac. = Poncius monac. = Benedictus monac. = Poncius monac. = Bernardus monac. = Reimundus monac. = Vitalis monac. = Poncius Levita et Caput scole atque iudex. ss. = Bernardus Gaucefredus. = Petrus monachus et pbr. qui hoc aclamationis et ordinationis titulum scripsi et subss. die et anno quo supra.
