XXIX.
Iudicialis publicatio testamenti sancti Ermengaudi episcopi Urgellensis, anno M.XXXV. (1035) (V. pág. 150.)
Ex autogr. in arch. curie secul. Urgell.
Condicione sacramentorum, atque per ordinatione domno Miro sacer, et Wilelmo iudice, et in presentia Radulfo archipresbiter, et Geiraldo archilevita, et Wilelmo proli Bernard archilevita, et alio Wilelmo archilevita, et Seniofredus Dela, et Wisadus levita, et Wifredus levita, et Gundeberto sacer, et Isarno sacer, et Miro proli Chalvucio sacer, et Wilelmo sacer, et Seniofred Tiufad, et Arnaldus Esclua, et Wittard Borrell, et aliorum bonorum hominum, qui ibidem aderant; in eorum presentia testificant testes prolati, quas proferunt homines nomine Seniofredus sacricustos, et Wilelmo Ardman, et Eriman Miro, et Raimundo Geirucio, et Geirald Miro, ad comprobandam elemosinam et suam voluntatem de Ermengaudo episcopo, qui est condam. Et haec sunt nomina testium, qui hoc testificant, sicuti et iurant, idest, Raimundo Wilelm, et Wadaldo presbitero, et Ratfredo presbitero, et Petrus levita, et Miro sacer. Iurati autem dicimus per Deum Patrem Omnipotentem, et per Ihesum Christum filium eius, Sanctumque Spiritum, qui est in Trinitate unus et verus Deus, et per hunc locum venerationis sancti Pauli apostoli, cuius altare situs est in atrium sancti Petri apostoli, intus in sede Vicco, supra cuius sacrosancto altario et ara posita, ubi has condiciones manus nostras tenemus, et iurando contangimus. Quia nos supra scripti testes sumus, et bene in veritate sapemus, et occulis nostris vidimus, et aures audivimus, et de presente eramus ad eadem ora, quando volebat Ermengaudus prefatus pergere ad limina beati Iacobi apostoli, sana mente, et memoria integra. Et tunc nos videntes et audientes comendavit vel iniuncxit omnem suam elemosinam ad istos suos supra nom¡natos elemosinarios, quod si de eo aliquid contingisset, sicuti et fecit, antequam alium testamentum fecisset, isti sui elemosinarii plenam potestatem abuissent omnem rem suam adprehendere, et dare pro animam suam. In primis precepit dare ad domna sua sancta Maria sede Vicco Orgello ipsos suos alodes quem abebat in comitato Ausona, tam de parentorum, quam de comparacione, vel per cualescumque voces remaneant ad ipsa opera simul cum suos alodes quem abebat infra terminos de Castell Edral, in potestate de iam dictos manumissores suos, simul cum ipsos alodes, quem abebat infra terminos de Solsona, et cum ipsum alodem, que dicunt Alterag, simul cum ipsa Edra, et ipsum alodem que abebat in Gaveto, simul cum ipso quem abebat in ipsa Petra (ça Pedra, ça Pera), similiter remaneant ad iam dicta opera sancta Maria sedis; et iussit ut vindant eos sine fraude supra scripti elemosinarii sui, et ipsum precium mittant in potestate Seniofred Dela, et Mir Calvucio, et Seniofred sacricusto, et Gundeberto sacer. Et mandavit ipsum suum alodem de Garamos, post obitum Seniofred, simul cum suum alodem, quem abebat in ipsa valle de An, et ipsum alodem que dicunt Vilva, simul cum ipsum alodem quem abebat in Sardina, et omnes suos alodes quem abebat in valles que dicunt Riopullo (Ripoll), simul cum ipso manso, quem abebat in Pedreria, et ipsos suos mansos, quem abebat in * Dixaria, cum ipsas suas vineas de Nevano, precepit ut remaneant a sancto Michaele Archangelo, quem ille edificavit in sede Vicco, propter remedium animae domno Sallano episcopo et sua. Et ad ipsa canonicha sanctae almae Mariae sedis, vel ad ipsos cannonichos ibi Deo servientes, iussit ut remaneat ipsa civitate, que dicunt Gissona, cum terminos et fines, et omnia sibi pertinencia, et ipsum suum castrum que dicunt Bordell, simul cum ipsum alodem de ipsa Rete, et ipsum suum castrum de Pedra Rua, cum ipsum alodem de Abrull, post obitum Arnaldi. Et ipsum suum castrum de Fontaned cum omnia sibi pertinencia, et ipsum suum castrum de Corneliano cum terminos et fines, et ipsum suum alodem de Pino, simul cum ipso de Cirinna, vel de Vilavedre , et ipsa medietate de Aquatebeda, cum terminos et fines, et omnia sibi pertinentia, iussit ut remaneant istos supra nominatos alodes ad ipsa cannonicha ab omni integrietate. Et ipsum suum alodem, quem abebat in valle Confluenti, vel in valle Astover, sive in valle Lintiliano, iussit ut remaneant ad sancta Maria sedis pro anima domni Sallani episcopi, et sua, et genitores suos; in ea videlicet racione, ut teneat ipse custus almae Mariae virginis prefatos alodes, et donet per unumquemque annum oleum ad xrisma conficiendum, et oleum ad sanctos altarios inluminandos, qui infra domum sunt sanctae Mariae, aut erunt, et sancti Mikaelis Arcangeli, et sancti Petri apostoli. Et precipit ad altare sanctae Mariae die et nocte, et ad ipsa cannonicha iussit dare oleum in sancta Quadragessima, vel in diebus Adventum Domini. Et ipsum alodem quem abebat in Rosselione, qui est in Pontellano, remaneat ad supra scripta cannonicha per pisces. Et ipso suo lecto de ligno constructo iussit ut remaneat a domno pontifice de iam dicta sede. Rogabat, et suplicabat, et per Christum filium Dei amonebat, ut eum absolvat, et intercedat ad Dominum Deum nostrum. Haec omnia superius scripta tradidit, et corroboravit in potestate Dei Omnipotentis, et domina sua sanctae Mariae sedis, et ad ipsa cannonica, sicut superius insertum est, propter remedium animae domno Sallano episcopo bonae memoriae, et sua, vel genitores suos. IN tale vero pactum precepit ut teneant ipsi cannonici sancte Mariae ibi cotidie Deo servientes ipsos suos alodes supra nominatos solidos, et quietos, et sine iugo de ulla parva magnaque persona, et vivant cotidie in comunia in servitio sanctae Dei Genitricis, qum alia terra qui modo ibi est, vel in antea Deo ausiliante adquisituri erunt. Et mandavit simul, et rogavit per singulos dies sacerdos, qui supra sacrosanctoque altario sedis missam celebriter canendus erit, dicatur missa pro anima domni Sallani presuli, et sua, Deus qui inter apostolicos excelsa voce, sicut et missa, exceptus diebus Dominicus et Natalis Domini. Sin autem hoc facere noluerint, sit Deus inter praefatum episcopum, et illos, et iudicet eos in iuditio. Et iussit ut ipsi prepositi, qui supra nominata cannonicha tenendi erunt in servitio sanctae Mariae sedis, sint electi in capitulum sanctae Mariae per ipsis cannonicis cum illorum voluntate. Idcirco precepit Ermengaudus prefatus episcopus, ut iam dicti cannonici filioli sui, qui hodie ibi sunt, vel in antea venturi erunt, rogavit, et amonivit, simulque excomunicavit per Deum Patrem Omnipotentem, et Ihesum Christum Dominum nostrum, et per beate Genitricis eius, atque sanctorum omnium, ut post mortem suam episcopum non elegant, nec adclament, nec consortium cum eo non abeant infra ianuas almae Mariae sedis, donec iuret manibus supra sancto altario almae Mariae sedis ipsa cannonicha, ut fideliter eis teneat, sicut superius scriptum est. Ei iussit, ut vendant ipso alaude de Angustrina, et de Torba, per ipsa opera, audiente Eriman, et Raimon, simul cum ipso de Cereia. Et iussit ipsum suum mobilem, ubi invenire potuissent prefati manumissores in quocumque loco, simul etiam cum pane et vino, mandavit ut donent ad ipsos presbiteros sanctae Mariae sedis, ut offerant sacrificium Deo pro supra scripto episcopo; et recognovit indignum se esse, et fragilem peccatorem. Et hoc quod remanebat, iussit dare in pauperibus. Rogavit iam dictos elemosinarios suos propter amorem Dei Omnipotentis, et fraternam dilectionem, ut sic dividere faciant, et dividant omnem suam substantiam, quomodo superius insertum est. Et si aliquis homo magna parvaque persona, qui suum testamentum disrumpere, aut frangere voluerit, nisi resipuerit, auctoritatem Dei et beatae almae virginis Mariae Genitricis Dei, et sancti Mikaelis Arcangeli, et sancti Petri apostolorum principis, cum aliis undecim, et omnibus sanctis et electis Dei, iam dictus Ermengaudus episcopus excomunicavit, et anathematizavit, et a liminibus sanctae Dei ecclesiae extraneavit, et a consortio christianorum segregavit, et cum Iuda traditore in perpetua damnacione damnavit. Et oravit ad Dominum, ut qui custus et observator extiterit hoc quod superius insertum est, benediccionis et gratia a iusto iudice Domino nostro Ihesu Christo accipiat, et vitam eternam possideat. Et precepit, si aliquid de eo contigisset, aut mors subitanea ei evenisset, sicuti et fecit, antequam alium testamentum fecisset, ipsum suum testamentum firmum perseverasset, sicut superius scriptum est. Et cum haec omnia ordinavit, atque praecepit, postea sua bona voluntas mutata non fuit, nos scientes; sed simul cum sua bona voluntate ita obiit de hoc seculo III. Nonas Novimber. Et nos praefati tutores sic iuramus in omnia et in omnibus, quia quantum isti testes in istum iudicium testificaverunt, verum est, et nulla fraus, nec malo ingenio ibi inpressum non est, sed secundum voluntatem illius conditoris est factus et editus. Et ea quae scimus, recte et veraciter testificamus, atque iuramus per super anixum iuramentum in Domino. Latae condicionis III. Nonas Decembris, anno. V. regni Enricho rege. = Ratfredus sacer +. = Petrus levita. = Raimundus levita subscribo. = Guadald sacer. = Isarnus sacer subscribo. = Poncius sacer subscribo. = Miro sacer subscribo: qui testes sumus, et hunc testamentum iuramus +. = Seniofredus sacer sacricustus +. = Guilelm archilevita subscribo. = Reymundo +. = Sig+num Eriman Miro. = Sig+num Seniofredus sacer: isti auditores fuerunt, et sub praesentia eorum actum est hoc.
Nos manumissores sumus et similiter iuramus, atque infra sex menses, sicut in lege est constitutum, eventilare curavimus. = + Sendredus iudex. = Sig+num Guilielmus iudex. = Gerallus archilevita subscribo. = Miro sacer subscribo. = Oriol levita subscribo. = Wifredus levita subscribo. = Witardus levita +. = Suniarius sacer subscribo. = Seniofredus sacer, qui has condiciones rogatus scripsi et subscripsi die et anno quo supra.
