XIX. Arnaldi de Perexens Episcopi Urgellensis de rebus Celsonensis ecclesiae ad Alexandrum Papam III epistola data anno circiter MCLXXIV.

XIX. 

Arnaldi de Perexens Episcopi Urgellensis de rebus Celsonensis ecclesiae ad Alexandrum Papam III epistola data anno circiter MCLXXIV. (Vid. pág. 30). 

Ex arch. Eccl. Urgell. 

Sanctissimo Patri et Domino A. Dei gratia Summo Pontifici et universali Papae A. eadem gratia Urgellensis Episcopus salutem et debitam reverentiam et obedientiam. Grates quas possumus et si non possumus quas debemus sacrae Paternitati vestrae referimus quoniam per litteras suas nobis mandavit, quod Celsonae Preposito nulla indulserat quae contra ecclesiam nobis comissam existere crederet, et si eius suggestione deceptus aliqua fecerat per nos certificatus libenter eadem in irritum revocaret. Noverit itaque vestra majestas dictam Celsonae ecclesiam tam predecessorum nostrorum quam nostri spetialem ac propriam cameram semper extitisse, ita quod bonis episcopalibus fuit ditata et in proprio alodio nostro hedificata et adhuc est sita et a predecessoribus nostris fuit ordinata et in eadem prepositus ab eisdem semper electus et substitutus et ita censuale quod quolibet anno sex modios annonae et quaedam alia (pone al ia) nobis persolvere tenetur. Quae nobis reddere cum contenderet, et quasdam ecclesias et alia bona quae a predecessoribus nostris habuerat non recognoscendo possideret, et super hiis Prepositus ante presentiam bonae memoriae Hugonis Venerabilis Terraconae Archiepiscopi fuisset vocatus, antequam controversia per judicium vel composicionem fuisset terminata, dictus Venerabilis Archiepiscopus de medio sublatus fuit. Verum nos audientes quod vestra sancta discrecio Dominum Jacobum Venerabilem Cardinalem ad partes nostras delegaret eius presentiam adientes super predictis fuimus conquaesti, et quod non potuit terminari in eius transitu, in eius reversione et consilio quod Ilerdae celebravit sperabamus posse perfici. Sed predictus Prepositus nolens eadem ad lucem venire vos tantum Dominum et Patrem circumvenire et quaedam falsa suggere ausu nimis temerario presumpsit, affirmans transactionem a venerabili prefato Archiepiscopo inter nos et ipsum fuisse factam, et sic privilegium a vobis impetravit, illam in eodem confirmari faciens. Quod scriptum pocius est credendum ab eodem Preposito falso fuisse compositum, quam a tanto viro nobis ignorantibus ipsi esse indultum. Testamur enim Deum etiam sub oficii nostri periculo quod numquam illud scriptum videramus donec nuper cum a vestra presentia venit illud nobis ostendit. Quod parati sumus cum maiori parte Capituli nostri facere fidem prestito etiam corporali sacramento quod nec assensu nostro fuit compositum, nec a nobis visum nec unquam confirmatum, vel auditum, usque dum pse (ipse?) nuper prout diximus venit. Quare humiliter petimus ut eius tanta presumptio et audatia ita corrigatur, et nobis tale justitiae complementum exhibeatur ut ipse de tanto excessu peniteat et coeteri terreantur similia perpetrare, et nos justitiae patronum nos invenisse gaudeamus. Preterea cum ad conquestionem nostram sepe dicto Terrachonae Archiepiscopo dederitis in mandatis, quatinus si Ilerdae Episcopus privilegium a vobis impetrasset in quo quasdam possesiones quas ad se pertinere affirmabat, et alias de quibus controversia erat fecerit inscribi, illud privilegium vestrae remitteret paternitati, et per alias litteras eidem Archiepiscopo perceptis ut causam quae inter nos et predictum Episcopum super quibusdam ecclesiis Urgellensis et Palariensis comitatuum, Rotensis quoque ecclesia et ecclesiis de tota Riparcurcia (Ripacurcia, Ribagorza, Ribagorça) vertebatur audiret et debito fine decideret, et ad vestrum mandatum cum jam super predictis testes recepisset et morte preveniente sententiam dare non potuerit. Rogamus omnimodis clementiam vestram ut presidenti Terraconae Archiepiscopo qui illas testificationes pre manibus habet, precipiatis ut secundum allegata et testificata sententiam infra XXX dies utraque parte ascita ex quo vestras litteras receperit, proferat: alias easdem allegationes et testificationes sub sigillo suo clausas vestrae sanctae discretioni remittat tam nobis quam Ilerdae Episcopo diem assignans quo vestro nos presentemus sancto conspectui. Ad haec omnifarie deprecamur quatinus reliquas petitiones quas Magister R. de Tolosa Domini Jacobi clericus et in Christo dilectus filius noster et vestrae magestati et vestris devotissimus ac fidelis ex parte nostra vobis porrexerit audire et exaudire velitis. Visitationem vero quam nostra parvitas vestrae magnitudini in signum devotionis transmittit recipere dignemini, non quantum sit quod offerimus sed ex quanta devotione procedat perpendentes...

Valeat sacra vestra maiestas et vobis in nostra justicia adesse dignetur. 

VIII. Narratio miraculorum, quae contigerunt cum primum ecclesia Celsonensis

VIII. 

Narratio miraculorum, quae contigerunt cum primum ecclesia Celsonensis consecrata fuit, anno MLXIX. (1069) (V. pág. 52.) 

Ex cod. lection. eiusd. eccle. MS. sec. XV. 

In capite octavarum dedicationis eccl. Celsonen. 

De miraculis secutis hac die in presenti ecclesia. 

Lect. I. Anno Incarnationis Domini nostri Ihesu Christi millesimo sexagesimo nono, feria VI. (1: Brev. editum anno 1514, fer. VII. Veruntamen anno 1069 dies VIII. Kal. Septemb. nec in feriam VI. nec in VII. incidit, sed in III; littera enim D. dominicalis erat eo anno.) 

octavo Kalendas Septembris, tempore Guillermi Urgellensium praesulis, qui nobilibus natalibus ortus, fuit enim Guiffredi Cerdaniensis comitis filius, omnibus viciis contrarius, doctrinis ecclesiasticis imbutus, qui ecclesiam ac filios ecclesiae ordinans rectissime, nutriensque honorifice, lenissime terribilis erat, et iocundissime lenis. Tempore huius Urgellensis ecclesia omnino periclitaretur, nisi eius fuisset prudentia. Fuerunt enim eo episcopante potestates multo prioribus peiores, qui ea quae suae ecclesiae erant cupientes dirimere, et omnino eius episcopatum debilitare: quibus non tantum ut clericus, sed etiam ut miles contradixit firmissimus. Tu aut.

Lect. II. Is in Dei honore ac virginis Mariae cum incolarum adiutorio in loco qui dicitur Celsona, sedes, ut vetustiores dicunt, ab Urgellensi sede secunda, construxit ecclesiam quadro lapide edificatam. Ut autem dies in qua opus ecclesiae ad unguem debuit deduci, multi maiorum gaudentes ad ecclesiam venerunt festinanter. Anno predicto, ac die prenotata murali opere basilica satis honorifice, vicinis, qui affuerunt boni testimonii, cernentibus, fuit completa. Postquam vero cementarii suum compleverunt opus, congratulantes de ecclesia descendentes, intra basilicam intrantes, expansis manibus ac curvis poplitibus, humilique vultu ad terram ante altare virginis Mariae prostrati, digne Deo laudes referentes dixerunt. Tu aut.

Lect. III. O Domine, pater omnipotens, qui in honore virginis Mariae matris filii tui Domini nostri Ihesu Christi domum orationis fabricari voluisti, tibi laudes nos indigni referimus inmensas. Quia cuiuscumque fuerunt impensae, quibus nos sumus conducti, nos tamen te volente implevimus opus. Et ideo quia tu in omnibus operibus tuis es mirabilis, nos humiles quanquam indigni tuam deprecamur clementiam, quod ex innumerabilibus miraculis hoc opus, quamvis luteum, tuae dignitati tamen completum, dignare ex aliquo perlustrare miraculo, unde cernentes certiores fiant, et audientes firmius credant. Tu aut.

Lect. IIII. Exaudi, quaesumus, Domine, preces, quas nos quamquam infimi ante conspectum divinae magestatis tuae fundimus, quod peccata eorum oblitterentur, qui huc causâ orationis venerint, et scelera sua tibi tuisque sacerdotibus propalaverint. Infra istorum verba, fragor terribilis fortiterque magnus intonuit, in tantum ut unus illorum sensum perdidit, alter vero vix memoriam retinuit. Homines vero qui ante fores morabantur ecclesiae, audientes fragorem valde mirati, et ultra modum obstupefacti, tamen dixerunt quod pars vetusti edificii, quae ibi erat, cecidisset. Tu aut.

Lect. V. Quaedam autem mulier suum veientanum trahebat. Audito sonitu stupefacta cecidit, ita quod spinam perdidit, ac eum exire permisit, tamdiu quod infra semetipsam sensum recuperavit, et phalerno spinam apposuit. Clericus quoque, qui aeris cordam trahebat, basilicae parietem apertum, ac rimularum conspexit foramina; flamamque per rimas egredientem, quae inde cunctis cernentibus ad cordam, qua lampas pendebat, pervenit, et pedetentim omnibus qui aderant prospicientibus ad lampadem descendit, et inde tres summitates flamarum in modum linguarum ex semetipsa emisit. Tu aut.

Lect. VI Quae flammae predictae virgulas ferreas, quibus corda iungebatur, transcendentes, et stupeam cordam in suarum medio involventes, tamen nil ustionis stupeae cordae inferentes. Ecce Dei miraculum, miraculo simile antiquo, quando Dominus Moysi olim in rubo cum ignis flamma apparuit, frutex virgulti iunctus calori vivens, laesionis damna non sustinens, cum videbatur ardere non ardens, sed potius illuminans, et hic ignis invisibilis visibiliter oculis hominum apparens, tamen invisibilia consumens. Tu aut.

Lect. VII. et VIII. de evangelio: Non est arbor bona quae &c.

Lect. IX. Non solum his miraculis duobus supra scriptis oculos omnium perstringere voluit, sed his addens etiam et tertium, quod nebula ecclesiae implevit domum, in tantum quod illi, qui aderant, vix inter se mutuo minime conspicere poterant. Et satis est credendum, quod Domini gloria affuit presens. Ipse enim Moysi dixit: In nebula habitabo. Et ecce aliud Salomonis templum in Dei ecclesia transfiguratum, de quo sacerdotes egredientes nebula implevit domum Domini, ita ut non poterant sacerdotes intrare et ministrare propter nebulam. Tu aut.