V. Carta ordinationis et immunitatis studii generalis Ilerdensis an. MCCC.

V.   

Carta ordinationis et immunitatis studii generalis Ilerdensis an. MCCC. (Vid. pág. 31.) 

Ex arch. Reg. Barcin. 

Jacobus Dei gratia Rex Aragonum, Valentiae et Murciae. ac Comes Barchinonae universis doctoribus, et magistris atque scolaribus cuiuscumque scientiae praesentibus, et futuris in studio Ilerdensi studentibus et studere volentibus, salutem et gratiam ac benevolentiam suam semper. Curas nostras continua sollicitudo non deserit subiectorum sic commodis specialis quadam affectionis gratia providere, ut illa praecipue nutriamus pro viribus, que nostre reipublicae pariant utilitatem pariter et proffectum. Idcirco scientiarum doctrinam, per cuius cultum divina res et humanae disponuntur commodius, in nostris subditis affectantes, nuper habito super hoc diligenti consilio et tractatu, in civitate nostra Ilerdensi studium generale in iure canonico et civili, medicina, philosophia et artibus, et aliis approbatis et honestis scientiis quibuscumque, auctoritate Apostolica nobis in hac parte concessa ac etiam nostra, duximus ordinandum. Ipsam nempe civitatem ad hoc aptiorem elegimus, tamquam locum communem et quasi regnorum et terrarum nostrarum intermedium quoddam, fertilitate victualium opulentum, aeris temperantia moderatum, aquarum et fluminum abundantia circumseptum, nobilitate civium insignitum ac decenti populo decoratum. Unde licet eidem studio ab ipsa Sede Apostolica supra dicta omnes indulgentiae, immunitates et gratiae sint concesse, quae Tholosano studio sunt indultae; quia tamen cordi nobis adhuc existit, ut idem studium sic ex continuo gratiarum fomento suscipiat incrementum, quod eius palmites dilatati perducantur ubique, quibusdam aliis specialibus donis et infrascriptis statutis et ordinationibus gratiosis, quas inferius ad perpetuam rei memoriam, et ut ad vestram perferantur notitiam subnotamus, disposuimus rubricare.

In primis igitur volumus, ac ipsi eidem studio perpetuo indulgemus, quod universitas scolarium forensium, qui non sint de civitate Ilerdae, clerici vel laici in utroque jure studentes dumtaxat, habeant potestatem annis singulis sibi eligendi et creandi rectorem, consiliarios ac generalem bedellum et bancharios, prout sibi ad utilitatem eiusdem studii videbitur expedire. Ita quod ipse rector et consiliarii similiter sint forenses. Qui rector et consiliarii illam habeant in doctoribus et magistris et scolaribus cuiuscumque scientiae in eodem studio residentibus tam privatis quam extraneis potestatem, quam in studio Bononiensi (Bologna, Bolonia) et in aliis studiis generalibus habere noscuntur. Item quod idem rector et consiliarii ad commodum et utilitatem ipsius studii possint facere et ordinare statuta ac doctoribus, magistris et scolaribus penas et mulctas imponere, si ea non servaverint, sibive non obedierint, prout in dictis studiis fieri consuevit. 

Item quod doctores et magistri tam in utroque iure quam in aliis quibuscumque scientiis in ipso studio creandi vel assumendi ad magistratus honorem, priusquam assumantur, in praesentia rectoris ipsius studii sint diligenter private ac publice doctorum vel magistrorum et aliorum in illa scientia, ad quam assumendi sunt, peritorum examinatione subjecti, prout in dictis generalibus studiis observatur. Ita tamen quod librum et auctoritatem legendi et magistralem dignitatem suscipiant a cancellario nostro vel eius vicario praefato studio praesidenti, quem semper esse volumus et ordinamus propter honorem ecclesiae et ipsius studii, canonicum Ilerdensem. Quod quidem cancellariae officium volumus esse perpetuum. Nec propterea quia canonico Ilerdensi debemus (vel volumus) ipsum comittere (: comite : comte : conde) sive concedere, dignitas, personatus, officium vel beneficium ecclesiasticum ullatenus censeatur. Qui etiam cancellarius per nos taliter institutus, tali subscriptione utatur. “Nos talis Cancellarius studii Ilerdensis auctoritate Apostolica et Domini nostri Domini … Regis Aragonum, quibus fungimur in hac parte, tali negotio nostram auctoritatem impertimur. etc.” Et sic perpetuo volumus observari. Adjicientes quod idem cancellarius, etiam vel eius vicarius examinationi tam privatae quam publicae, quae fiet de dictis doctoribus et magistris, vocari debeat, ac etiam interesse. Non tamen ratione suae praesentiae vel auctoritatis praestandae sub colore sigilli vel litterae testimonialis tradendae aliquid a scolari promovendo accipere vel exigere possit per se vel per alium, publice vel occulte. Sed eius notarius sive scriptor pro litteris et sigillis et omnibus aliis scripturis necessariis eidem negotio accipiat quod justum fuerit, et secundum personarum conditionem etiam moderatum. Ita quod de promovendo ad magistratus honorem in jure canonico vel civili ultra unam marcham argenti, in medicina vero ultra XX. solidos, in aliis vero scientiis ultra X. solidos eiusdem monetae non possit petere vel habere pro sigillo, litteris et scripturis. 

Item quod nullus doctor, magister, scolaris aut socii sive familiares vel continui domestici suis, neve aliquis stationarius, bedellus, librarius sive scriptor, clerici vel laici qui causa morandi in ipso studio, vel etiam causa vendendi libros vel pergamena ad eandem civitatem accesserint, capiantur, detineantur, pignorentur sive marchentur in personis vel propriis bonis ipsorum veniendo, stando vel redeundo pro aliquo debito antequam ab idem studium venirent contracto; nisi principales fuerint debitores sive fidejussores, et tunc etiam non valeant impediri, detineri vel pignorari ipsis offerentibus fidantiam de directo coram judice competenti. Non etiam pro debitis in quibus antequam venirent ad studium fuerant aliis personis, quam vicinis Ilerdae, principali sive fidejussorio nomine obligati, valeant dum in eodem studio fuerint inibi conveniri; immo jus repetendi domum sibi concedimus de praesenti. Super hoc autem sub cessionis vel alterius causae simulatae colore per vicinos Ilerdae nichil contra mentem huius nostrae gratiae machine-netur (machinetur; maquinen). Idemque super criminibus vel delictis, quae mortis penam non ingerunt, per eos antequam ad studium venirent comissis, volumus observari, nisi iam fuissent per vicarium vel curiam et paciarios Ilerdae (paers, pahers; paeres de Lérida) banniti et praeconizati ratione malefaciorum ipsorum. Item quod nullus praedictorum capiatur, vel captus detineatur in persona pro ullo levi crimine seu delicto, quod penam mortis seu membri abcisionem non ingerat delinquenti, dum tamen fideiussores vel caplevatores coram suo judice possint offerre ydoneos, contraria consuetudine vel observantia civitatis Ilerdae super hoc in aliquo non obstante. Item quod nemo praedictorum cuiuscumque conditionis existat teneatur in exercitum vel cavalcatam regalem seu vicinalem, nec etiam ad sonum (so metent; somatén) vel appellitum (llamada) invitus ire, vel alium mittere loco sui. 

Item quod in hospitiis doctorum et magistrorum vel scolarium clericorum vel laycorum in eodem studio commorantium et studentium non fiat cerca vel indagatio per aliquos nostros officiales, seu alias quascumque personas ratione alicuius, qui diceretur ibidem latere vel occultari. Nisi foret qui latere dicitur, pro tali maleficio (se lee meleficio) inculpatus, quod mortis periculum vel membri abcisionem ingeret delinquenti (se lee deliquenti): vel nisi insequutus per officiales nostros aut alios de mandato ipsorum se publice recollegerit in dictorum studentium hospitio in conspectu officialium eorundem. Tuncque etiam in casibus supra dictis per nostros officiales, paucis personis adhibitis, ad id necessariis curialiter perquiratur, seu etiam extrahatur sine aliqua laesione hospitii et commorantium in eodem. 

Item ut iidem studentes in maiori quiete ac firmiori securitate permaneant, statuimus et ordinamus, quod nullus privatus vel extraneus tam audax reperiatur, quod infra loca limitanda infra dictam civitatem, et ad habitationem dictorum studentium specialiter assignanda, praesumat contra ipsos doctores, magistros, scolares eorumque familiares et omnes alios supradictos, seu alias quascumque personas masculos (: mascle, mascles; machos, masculino) vel feminas, quae causa studentium ibi permanserint, movere vel incipere barayllam sive rixam, (baralla; riña) nec eisdem inferre violentiam aliquam in hospitiis eorundem, vel etiam extra. Quod qui praesumpserit, si cum armis commisserit, vel ipsa etiam arma contra praedictos produxerit vel elevaverit, solvat C. solidos Jacen. (100 sueldos jacenses o jaqueses, de Jaca) pro pena, vel subeat centum azotos (1 sueldo : 1 azote). Et si eadem violentia fuerit iudicata pro invasione seu trencamento hospitii, manum perdat, vel centum aureos redimat. Si vero citra invasionem hospitii cum gladio vel aliis armis percusserit, ita quod vulnus vel livor ictu appareat, solvat ducentos solidos Jacen. vel subeat CC azotos. Si autem quod absit, aliquis tantae praesumptionis et temeritatis extiterit, quod sonum emittendo, vel multitudinem populi congregando quasi seditiosus ad hospitia studentium invadenda concitaverit, gratis ex hoc contra scolares, et studium materiam scandali suscitando, per gulam moriturus sine omni remedio suspendatur, vel alia capitali pena plectatur ex qua protinus mors sequatur. Si tamen extra limitationes dictorum locorum praedictas studentibus et aliis fuerit violentia vel offensa illata, solvatur inde calonia sibe bannum quod fuerit oppositum inter alios vicinos Ilerdae inter se delinquentes. Quia tamen ipsi studentes et studium sub nostra protectione consistunt, et guidatico speciali, volumus ac firmiter statuimus, quod quicumque privatus vel extraneus cuiuscumque fuerit conditionis, status aut legis, doctorem, magistrum vel scolarem in dicto studio studentem considerata (, o mancha, no se ve bien) mente in persona propria extra rixam, vel citra defensionis corporis sui tutelam, atrociter verberaverit, vulneraverit sive occiderit, persona et bona illius sint nostrae voluntati omnino supposita, nisi coram tribus testibus ut inimicum diffidasset eundem prius per cinque dies. Ita quod doctor, magister vel scolaris, recepto ipso diffidamento, si suae voluerit providere quieti, possit petere a diffidatore securitatem sibi praestari et dari: ad quam praestandam per nostros officiales compelli volumus quemlibet in persona et rebus, cuiuscumque fuerit conditionis, status aut legis fortiter et districte.

Et quia parum est in civitate jus condere, si deffuerit exequutio, districte mandamus quod super dictis penis per nos superius appositis et expresis, nulla fieri possit remissio per nostros officiales sine nostra licentia speciali. Immo si delinquens in praemissis affugerit, ubicumque fuerit infra nostram iurisdictionem repertus, in continenti ad requisitionem curiae et paciariorum Ilerdae, ad ipsos per quoscumque ad quos devenerit, eundem sub pena gratiae nostrae mandamus remitti pro meritis recepturum. Si autem infra III menses inventus non fuerit latitando, de bonis suis, quae habuerit, solvantur banna praedicta inter nostram curiam, et paciarios Ilerdae, prout alia dividenda, et alias de eisdem passo iniuriam plenarie satisfiat.

Item concedimus doctoribus, magistris, scolaribus et omnibus aliis supradictis, qui causa studii in dicta civitate permanserint, sive clerici sive laici fuerint, quod super civilibus causis, necnon etiam criminalibus, quae tamen mortem vel abcisionem membri non ingerunt delinquenti, non possint, nisi sub quo maluerint de tribus judicibus convenirit; videlicet coram curia Ilerdensi, vel eiusdem Episcopo, sive coram studii memorati rectore; excepta solutione bannorum, prout in sequenti capitulo declaratur.

Item volumus et concedimus quod si scolares et eorum familiares continui, et alii praedicti inventi fuerint in maleficiis vel cum armis infra afrontationes locorum eis ad habitandum in dicta civitate assignandorum, si de die fuerit, clerici vel laici perdant arma, et sine solutione alicuius banni faciant super malefactis de se querelantibus iustitie complementum. Si vero de nocte in huiusmodi fuerint deprehensi, vel cum musicis instrumentis reperti, perdant arma et instrumenta. Et nichilominus, si laici fuerint, solvant medium bannum curiae et paciariis, quod vinici civitatis eiusdem in tali casu solvere tenerentur. Si autem extra locorum limites praedictorum de die vel de nocte cum armis vel instrumentis fuerunt inventi, vel alia comisserint sive deliquerint, si laici fuerint habeantur et iudicentur in omnibus ut vicini; si vero clerici sint, exceptis armis et instrumentis, quae sibi auferri per officiales nostros permittimus, in aliis ab Episcopo vel rectore studii corrigantur.

Item dicimus et concedimus omnibus venientibus ad dictum studium causa studendi, vel ibi studentium ratione morandi, quod de animalibus et zafrano (azafrán; safrá) et rebus aliis, quas ad dictam civitatem adducent vel portaverint, si contingat ipsas vendere in eadem, nulla lezda, pedagium (peaje; de pedes, pie; más abajo, peatge) vel aliqua exactio alia petatur vel exigatur ab ipsis. Si libri etiam vel pergamena causa vendendi ad dictum studium a quocumque mercatore vel alio portata fuerint vel vendita in eodem, nulla similiter lezda vel peadium exigatur.

Item volumus et concedimus, quod pro aliqua barata, quam doctor, magister vel scolaris quicumque faciat in civitate Ilerdae de blado, vino vel alia re quacumque, licet illam rem scolaris revendat pro suo victu vel sua necessitate, quod non teneatur inde solvere lezdam vel alia iura nobis. Ita tamen quod ille talis debeat iuramentum si exactum fuerit ab eo, praestare, hoc ratione lucri vel mercaderiae non facere, nec in fraudem iuris nostri aliquid machinari.

Item concedimus et laudamus, quod unus vel duo mercatores vel alii, Judei vel Cristiani, qui tamen non sint de civitate Ilerdae, qui electi a rectore, et consiliariis ipsius studii causa mutuandi scolaribus et studentibus in ipso studio venerint moraturi ad civitatem Ilerdae, quod numquam ibi manentes ratione praedicta teneantur ire in exercitum vel cavalcatam seu appellitum, vel exire ad sonum, sive regalis sive vicinalis fuerit exercitus, cavalcata vel appellitus. Et quod etiam de omnibus mercaturis quas ibi venderint, vel negotiati per se vel suos capitalarios fuerint, non teneantur per cinque annos ex nunc a festo proximo Sancti Michaelis in antea numerandos praestare ullo modo nobis vel aliis in dicta civitate, nisi mediam lezdam, et medium peatge, et medium portatge (portatico), et medium menseratge (mensuratico; mesuratge; mensura : medida : mida), sive medios cuzolos de omnibus mercaturis, quas ibi vendiderint, vel fuerint negociati.

Item concedimus eidem studio, quod doctores, magistri, scolares et omnes alii superius nominati, cum familia, et rebus suis possint libere et secure ad ipsum studium venire, et morari in ipso sub fide nostra undecumque sint, etiam si de terris inimicorum nostrorum existant, vel eorum qui guerram habent nobiscum, nisi forte persona suspecta; et tunc etiam tali personae daretur tempus sufficiens ad exeundum de terra nostra cum rebus suis, ex quo ratione studii ostenderit se venisse.

Item promittimus et convenimus vobis doctoribus, magistris et scolaribus et aliis supradictis quod pacta et conditiones sive convenientias quas habebitis cum civibus Ilerdae, et libertates et gratias quas modo vobis conferunt, et se promittunt vobis observaturos et facturos, et illas etiam quas obtinere de cetero poteritis cum eisdem, quae quidem utilitatem vestram et bonum statum studii respiciant, vobis observabimus, et faciemus etiam vobis praesentibus et futuris per nos et successores nostros inviolabiliter perpetuo observari. Volentes, ac etiam vobis ad maiorem plenitudinem gratiae concedentes, quod in omnibus et singulis superius non expressis, quae alias vestram vel dicti studii utilitatem respiciant et profectum, sitis pro vicinis Ilerdae recepti, ac etiam iudicati. Has igitur immunitates et gratias vobis donamus, concedimus, intimamus et offerimus quoad praesens, vos ad idem studium velut ad sollempne convivium liberaliter invitantes, firmam spem, fiduciamque tenentes, ac certam de liberalitate regia concepturi fiduciam, quod vos et idem studium, Deo auctore per quem vivimus et regnamus, amplioribus gratiis, libertatibus et indulgentiis honorare disponimus in futurum. Mandantes universis et singulis officialibus et subditis nostris praesentibus et futuris quod praedictas immunitates, gratias et ordinationes nostras praefixas observent, et faciant vobis in perpetuum inviolabiliter observari; et quod circa tuitionem, defensionem et gubernationem studii nostri Ilerdensis sint semper vigiles et intenti, si de nostra confidunt gratia vel amore. Datum Caesaraugustae IV. nonas septembris anno M. trecentessimo. 

Sig+num Jacobi Dei gratia Regis Aragonum. Testes sunt. 

Eximinus Episcopus Caesaraugustanus. = R. Episcopus Valentinus. = Eximinus P. Abbas Montis Aragonis. = Ja. Dominus de Xericha. = P. Dominus de Ayerbe. = P. Ferrandi. = Bng. de Entenza. = Luppus Ferrench de Luna. = P. Martinis de Luna. = Johannes Martinis de Luna. = Artaldus de Luna. = P. Cornelii. = Eximinus Cornelii. = Sanctius de Antilione. = P. Luppi de Otoyza. = P. G. de Castilione. = Eximinus P. de Arenos. Fuit clausum per Bernardum de Aversone de mandato Domini Episcopi.

X. Reformatio studii Illerdensis: an. MDLXXV. (1575)

X.

Reformatio studii Illerdensis: an. MDLXXV. (1575) (Vid. pág. 47).

Nos Philippus Dei gratia Rex Castellae, Aragonum, utriusque Scisciliae, Hierusalem, Ungariae, Dalmaciae, Croaciae, Legionis (León), Navarrae, Granatae, Toleti, Valentiae, Galletiae, Maioricarum (,) Hispalis, Sardiniae, Cordubae, Corsicae, Murtiae, Jaennis, Algarbii, Algezirae, Gibraltaris, insularum Canariae, nechnon insularum Indiarum et Terrae firmae maris Occeani, Archidux Austriae, Dux Burgundiae, Brabantis et Mediolani, Comes Barchinonae, Flandriae et Tirolis, Dominus Viscayae et Molinae, Dux Athenarum et Neopatriae, Comes Rosilionis et Ceritaniae, Marchio Oristani et Goceani. Vehementer optamus omnes Hispaniarum achademias esse quam auctissimas et florentissimas, sed in primis Ilerdensem ex qua tantum numerum doctorum hominum prodisse scivimus: qui et nobis et clarissimis nostris progenitoribus in regnorum nostrorum gubernatione summa integritate et doctrinae laude inservierunt. Sed cum non ita pridem nonnullos in ea abusus paulatim exortos resciremus, ne ii latius serperent, statim Michaeli Puig, tunch Episcopo Ilerdensi et post eius mortem Anthonio Augustino, eius in episcopatu successori dictae universitatis visitationem et omnem tam in capite quam in membris reformationem comisimus (: commisimus). Itaque nunch animadversis hiis quae in ea visitatione gesta sunt, et auditis etiam sententiis tam patiariorum (: paciariorum : pahers : paheres) ipsius Ilerdensis civitatis quam doctorum qui sunt in nostro regio consilio civili et criminali principatus nostri Cathaloniae (quos ut magna ex parte in ea academia versatos, eiusdem vel comoda vel incomoda perspecta habere est necesse) sed in primis una cum matura deliberatione et decreto nostri sacri supremi regii consilii penes nos assistentis, in quo doctos etiam viros in ea academia enutritos, et rerum ipsius scientissimos esse novimus, sequentes constitutiones ad Ilerdae universitatis reformationem, gubernationem et regimen edendas jussimus huiusmodi sub thenore. In primis constituimus, statuimus et ordinamus ut deinceps omnes tam doctorum maiorum cathedrae quam baccalaureorum ut vocant minores cathedrulae non aliter provideri, conferrive possint, quam competitoribus ad opositionem admissis ac suam doctrinam publica aliqua lectione testantibus, ac tandem scholasticis secreta suffragia de illorum praestantia ferentibus. 

Item statuimus et ordinamus ut omnium facultatum maiores cathedrae et minores etiam juris civilis atque cannonici quo anno vaccaverint, sufragiis lattis tribuantur die nona septembris, hoc est, postidrie Nativitatis Beatae Mariae, in quem diem si tantus inciderit opositorum vel sufragiorum numerus, ut ante solis occasum numerari suffragia diiudicarive non possint, illico res in eo statu in quo reperietur in sequentem diem prorogetur, neque interim cathedra ulla data in vulgus efferatur, donech omnes simul cathedrae legittime publicentur. Item quod doctorum cathedrae tribuantur per sufragia baccalaureorum et eorum scholasticorum qui in ea facultate tres annos exegerint, in quibus annis numerandis, idem qui hactenus fuit huius academiae mos conservetur. Idem statuhimus et ordinamus ut in recipiendis suffragiis tantum assistant primus civitatis Ilerdae patiarius (pahers; paheres) et universitatis rector atque eiusdem cancellarius una cum Capituli clavario et Episcopi officiali vicarioque generali, in cuius manibus omnes jusjurandum ferant (sic) et ipse quoque officialis vicarius generalis juret bona fide se tacituros quaecumque in suffragiis gerentur neque verbo aut nutu enunciaturos cui sit cathedra ulla sive maior sive minor adjudicata, donech post lata de omnibus sufragia pro veteri more omnium quoque cathedrarum nomina in pleno consessu a notario publicentur. Item ut morose illi et contentiose suffragiorum inter se comparationes deinceps praecidantur, nullas post hac suffragiorum qualitates spectari volumus, nullum suffragium alteri qualitatibus praestare sed qui sufragiorum numero vicerit, cathedram sive maiorem sive minorem obtineat. Quod si paria sufragia ambo tulerint, et docendi laborem et stipendium inter se duabus partibus equis dividant. Item statuimus et ordinamus quod cathedrae doctoribus collatae ad tertium usque annum retineantur, neque interim singulis annis aut alio modo vaccare possint quam vel vita functo vel renuntiante ipso cathedrario. Cathedrae vero baccalaureis conferendae eorum scolasticorum sufragiis decernantur qui in album seu matriculam relati sint, et per unius anni spatium suae facultatis lectionibus ordinarie interfuerint, modo tamen bachalaurei nondum sint: huiusmodi bachalaureorum cathedrae biennio possideantur, neque interim vacent, nisi vel mortuus fuerit cathedrarius, vel sponte renuntiaverit vel certe integrum mensem absque rectoris et consilii permisione abesse ausus fuerit. Item statuimus et ordinamus quod in Omnium Sanctorum festo per singulos annos et quoties vacare contingerit aliquam tam baccalaureorum quam doctorum cathedram ternis diebus dominicis qui collationem earum cathedrarum praecesserint litterae Apostolicae huic academiae concessae adversus solicitatores, subornatores seu cathedram prece vel praecibus ambientes tam in ipsa cathedrali Sede quam in parrochialibus urbis templis missae sollempnis tempore publicentur, earumque exempla in dictorum templorum et academiae valvis affigantur, cuius rei curam universitatis cancellarius suscipiat, sumptus vero publica eiusdem academiae arca supeditet: ita enim poenae a Pontifice praestitutae omnibus innotescent. Quibus nos hanc alteram quoque adjungimus ut huiusmodi solicitatores inhabiles habeantur ad eam cathedram tunch vel sibi petendum vel suis sufragiis decernendam. Item statuimus et ordinamus quod laici coeterive urbis Ilerdae cives qui ab academia corpore sunt alieni, ipsius academiae septa aut limites minime ingredi audeant quo die sufragia de cathedris tam maioribus quam minoribus ferentur; qui secus fecerint et armorum amissione et decem librarum poena mulctandos se sciant. Qui vero inpares solvendo fuerint viginti diebus carcere teneantur. Nam quod ad clericos attinet jam nos illorum audaciam gravibus poenis a summo Pontifice puniendam curabimus. Item statuimus et ordinamus quod scholastici in matricula descripti qui deinceps vel domi apud se habuerint vel secum attulerint tormenta manurea sulfurea (quae vulgus arcabusia et petrinalia voccat) vel qui post hac illa habuisse vel gestasse intra urbis Ilerdae ambitum aut suburbia convicti fuerint, ultra coeteras poenas per regia praeconia (pregones reales) aut alias impositas quas ipso facto incurrere volumus, omne sufragium tam activum quam passivum ad cathedras amitant, ut neque sibi petere, neque alteri decernere cathedram suo sufragio possint. Et praeterea omnibus privilegiis et facultatibus quae huic academiae sunt a nobis vel aliis indelibilis memoriae regibus praedecessoribus nostris tributa, omnino sint ipso facto exclusi, neque ad illorum jus restitui possint nisi a nobis vel nostro locum tenente generali. Quas etiam poenas hiis volumus esse constitutas qui pugiones vel aliud armorum genus per ipsam urbem Ilerdam vel eius suburbia praeterquam iter facientes attulerint. Item statuimus et ordinamus quod nullus ex cathedrariis tam doctoribus quam baccalaureis, nullus etiam ex opositoribus ausit promitere, dono dare vel mutuari pecuniam hiis baccalaureis vel scholasticis qui ad cathedras maiores aut minores suffragium habere possunt, quin neque pro hiis etiam fideiussores vadesve existant: transgressoribus haec sit poena, ut doctor vel baccalaureus qui sicut diximus fuerit promisor, donator, mutuator vel fideiussor cathedra privetur et ad illam quam huiusmodi largitione appetierit, inhabilis reddatur. Scholasticus vero accipiens praedictorum aliquid jure ferendi tunch suffragii multetur. Item statuimus et ordinamus quod publicae cathedrarum lectiones postidrie festi Divi Lucae incipiant et sine intermissione deinceps habeantur ad usque vigiliam Assumptionis Beatae Mariae, his tantum festis quae mox prefiniemus exceptis, septem juris canonici professores ab ineunte anno ad usque finem mensis aprilis Decretales Pontificum epistolas interpretentur. A maio vero usque ad praedictum festum Assumptionis ita mutuo conveniant ut quatuor ex hiis Sextum, tres vero Clementinas exponant. Juris porro civilis lectores primo anno Digestum vetus usque ad finem martii, et inde Infortiatum prelegendum suscipiant. Altero vero anno Codicem usque ad martii finem et inde Digestum novum: quibus in libris exponendis titulos quos magis expedire scholasticorum utilitati lectores existimaverint, inter se distribuant. Ita tamen ut semper maioribus cathedris prefecti vel ex baccalaureis antiquiores titulorum quos maluerint optionem habeant. Institutiones Justiniani toto anno quotidie hora per rectorem et consilium assignanda exponantur. Item statuimus et ordinamus quod in conficiendis scholasticorum ut vocant cursibus et illis per baccalaureos qui ad cathedrulas se opponere volunt legendis idem qui nunch est mos retineatur. Item statuimus et ordinamus ut in ferendis suffragiis de cathedris theologiae, medicinae, philosophiae, dialecticae ach grammaticae et per quos huiusmodi suffragia prestentur vetera statuta serventur. Et eadem ipsa consuetudo quae erat tempore quo bonae memoriae Michael Puig, Episcopus Ilerdensis a nobis huius universitatis visitator crearetur, volumusque ut eorum singuli singulis annis docere incipiant continuatis perpetuo lectionibus a festo Divi Lucae ad festum Assumptionis, ut paulo ante diximus.

Item statuimus et ordinamus quod lectores omnes singulis lectionibus singulas horas tribuant in interpretando tantum non in dictando occupati. Item quod dies festi quibus liberi esse a lectionibus possunt hii tantum sint quos ecclesia liberos quoque ab opere servili habuerit prefinitos. Et preterea dies Sanctae Catherinae, Sancti Nicholai, Sanctae Luciae, et a vigilia Nativitatis Domini ad usque festum Sancti Juliani inclusive, festa quoque Sancti Vincentii Martyris, Conversionis Sancti Pauli et a dominica Palmarum ad Resurrectionis Christi octavam, Sancti Georgii (San Jorge, Sant Jordi), Sancti Johannis, Sanctae Mariae Magdalenae et Sanctae Annae, coeteris autem diebus lectiones numquam intermittantur. Item statuimus et ordinamus quod scholastici omnes honestis tantum vestibus induantur, hoc est, superno vel pallio talari quod manteum vocant vel altero aliquanto breviori quod ferrerolum sed usque ad dimidiam tibiam demisso, aut certe pallia oblonga manicata, qualem Tholosates scholastici et domi et foris gestare consueverunt. Pileo autem caput tegant quadrato, non illo valde cornuto quali nuper abuti ceperunt, sed modeste prominenti qualis sacerdotibus permiti solet. Nemo tamen ausit sericum ornatum addere vestibus ullis etiam domesticis, neque panno uti alterius coloris quam nigri, fulvi cineritii, veneti vel leucophei (quos colores nostri vulgo vocare solent leonatum, burielum, pardum et grisium) neque subucculis item addant vel ad collum, vel ad manus crispatas lactucarum more fascias, sed simplices et nullas acu pictas ferant. Fermoralia non turgentia, non serico ornata induant: nobilibus tamen ac militaris ordinis et baccalaureis interiores quoque togas, quas dicunt sotanas, sine ullo additamento bombycino permitimus, modo in reliquis vestibus et coloribus nihil preter coeterorum scholasticorum consuetudinem usurpent, qui horum aliquid transgressus fuerit prohibitam vestem illico ammitat: cuius venditae pretium lictori sive vedelio universitatis (penes quem erit poenae executio) et rectori et publicae academiae arce ternis portionibus equis distribuantur: neque remittere quisquam vel condonare suam portionem omnino possit. Item statuimus et ordinamus quod pensio septingentorum ducatorum quam academia Ilerdensis in mensa episcopali sibi habet auctoritate Apostolica reservatam et coeteri universitatis redditus qui solvendis lectorum stipendiis sunt constituti deinceps exigantur a clavario maiore eiusdem civitatis, nullo tamen propterea illi addito novo stipendio preter id quod jam alias ab ipsa civitate solet percipere. Lectoribus autem sua stipendia ternis partibus, ternisque anni temporibus persolvantur: ut prima scilicet pars ad januarii finem: altera ad finem aprilis: tertia ad festum Assumptionis, cum a legendo cessabitur, illis reddantur. Quibus solutionibus intersint primus urbis patiarius, universitatis rector et eiusdem cancellarius una cum clavariis civitatis, Capituli et ipsius academiae. Ita tamen ut aliquo illorum impedito coeteri nihilominus rem conficere possint. Item statuimus et ordinamus quod stipendia haec sint singulis lectoribus in posterum constituta duabus primis cathedris juris civilis et canonici centum viginti libr. singulis. Ita quod utriusque summa erit ducentum et quadraginta librarum, aliis duabus cathedris juris civilis et duabus item juris canonici singulis centum librae; octo cathedrulis baccalaureorum nempe quatuor juris civilis et quatuor canonici singulis quinquaginta librae. Uni cathedrulae institutorum Justiniani quadraginta librae. Tribus cathedris theologiae centum sexaginta librae: primae videlicet sexaginta et duarum reliquarum singulis quinquagintae librae, nam alia theologiae cathedra suum stipendium seorsum habet constitutum; duabus dialecticae et philosophiae cathedris octoginta librae singulis. Et preterea auditores pro toto cursus philophici tempore singuli ternos ducatos persolvere magistris teneantur. Duabus grammaticae cathedris centum librae singulis. Et preterea scholastici quolibet anno singulos ducatos magistris pendant. Tribus medicinae cathedris centum librae primae scilicet quadraginta et singulis aliis triginta. Quas quidem constitutiones pro bono regimine quiete, incremento et tranquillo statu die et academiae Ilerdensis modo quo supra factas statutas et ordinatas ab omnibus perpetuo et inconcusse observari volentes thenore presentium de nostra certa scientia regiaque auctoritate nostra delliberate et consulto Serenissimo Ferdinando, Principi Austriarum et Gerundae, Ducique Calabriae et Montis albi, Filio primogenito nostro charissimo ach post longevos et foelices dies nostros in omnibus regnis et dominiis nostris Deo propitio inmediato heredi et legitimo successori intentum aparientes nostrum sub paternae benedictionis obtentu dicimus eumque rogamus, illustri vero locum tenenti et Capitaneo generali nostro, cancellario, vice cancellario, regenti cancellariam, doctoribus de regio consilio gerentibusque vices nostri generalis gubernatoris, viccariis, (veguers) sub vicariis, baiulis (batlles, batles), sub baiulis, alguatziriis (algutzirs; alguaciles), virgariis (verguers), portariis (porters) et presertim patiariis Ilerden. (pahers de Lleida) et cancellario, rectori, doctoribus, magistris, baccalaureis et scholasticis dictae Illerdensis academiae, coeterisque universis et singulis officialibus et subditis nostris maioribus et minoribus in principatu Cathaloniae et comittatibus Rossilionis et Ceritaniae constitutis et constituendis praesentibus et futuris dicimus praecipimus et jubemus ad incursum nostrae indignationis et irae, poenaeque florennorum auri Aragonum bis mille (2000) a bonis (sic) secus agentibus irremissibiliter exhigendorum nostrisque inferendorum erariis, quatenus constitutiones praemissas et omnia et singula in eis contenta expressa et declarata juxta earum seriem et thenorem teneant firmiter et observent, tenerique et inviolabiliter observari faciant per quoscumque, et non contra faciant vel veniant, aut aliquem contrafacere vel venire permitant ratione aliqua sive causa, pro quanto dictus Serenissimus Princeps nobis morem gerere, coeteri vero officiales et subditi nostri predicti gratiam nostram charam habent ac poenam preapositam cupiunt evitare. In cuius rei testimonium presentes fieri jussimus nostri comuni sigillo inpendenti munitas.

Datum in oppido nostro Madriti die vicesima septima mensis julii anno a nativitate Domini millessimo quingentesimo septuagesimo quinto, regnorumque nostrorum citerioris Scisciliae vicesimo secundo, Hispaniarum vero et aliorum vicesimo.

                    Yo el Rey.

Felipe II, ordenanza real (prezi)

XIX. Arnaldi de Perexens Episcopi Urgellensis de rebus Celsonensis ecclesiae ad Alexandrum Papam III epistola data anno circiter MCLXXIV.

XIX. 

Arnaldi de Perexens Episcopi Urgellensis de rebus Celsonensis ecclesiae ad Alexandrum Papam III epistola data anno circiter MCLXXIV. (Vid. pág. 30). 

Ex arch. Eccl. Urgell. 

Sanctissimo Patri et Domino A. Dei gratia Summo Pontifici et universali Papae A. eadem gratia Urgellensis Episcopus salutem et debitam reverentiam et obedientiam. Grates quas possumus et si non possumus quas debemus sacrae Paternitati vestrae referimus quoniam per litteras suas nobis mandavit, quod Celsonae Preposito nulla indulserat quae contra ecclesiam nobis comissam existere crederet, et si eius suggestione deceptus aliqua fecerat per nos certificatus libenter eadem in irritum revocaret. Noverit itaque vestra majestas dictam Celsonae ecclesiam tam predecessorum nostrorum quam nostri spetialem ac propriam cameram semper extitisse, ita quod bonis episcopalibus fuit ditata et in proprio alodio nostro hedificata et adhuc est sita et a predecessoribus nostris fuit ordinata et in eadem prepositus ab eisdem semper electus et substitutus et ita censuale quod quolibet anno sex modios annonae et quaedam alia (pone al ia) nobis persolvere tenetur. Quae nobis reddere cum contenderet, et quasdam ecclesias et alia bona quae a predecessoribus nostris habuerat non recognoscendo possideret, et super hiis Prepositus ante presentiam bonae memoriae Hugonis Venerabilis Terraconae Archiepiscopi fuisset vocatus, antequam controversia per judicium vel composicionem fuisset terminata, dictus Venerabilis Archiepiscopus de medio sublatus fuit. Verum nos audientes quod vestra sancta discrecio Dominum Jacobum Venerabilem Cardinalem ad partes nostras delegaret eius presentiam adientes super predictis fuimus conquaesti, et quod non potuit terminari in eius transitu, in eius reversione et consilio quod Ilerdae celebravit sperabamus posse perfici. Sed predictus Prepositus nolens eadem ad lucem venire vos tantum Dominum et Patrem circumvenire et quaedam falsa suggere ausu nimis temerario presumpsit, affirmans transactionem a venerabili prefato Archiepiscopo inter nos et ipsum fuisse factam, et sic privilegium a vobis impetravit, illam in eodem confirmari faciens. Quod scriptum pocius est credendum ab eodem Preposito falso fuisse compositum, quam a tanto viro nobis ignorantibus ipsi esse indultum. Testamur enim Deum etiam sub oficii nostri periculo quod numquam illud scriptum videramus donec nuper cum a vestra presentia venit illud nobis ostendit. Quod parati sumus cum maiori parte Capituli nostri facere fidem prestito etiam corporali sacramento quod nec assensu nostro fuit compositum, nec a nobis visum nec unquam confirmatum, vel auditum, usque dum pse (ipse?) nuper prout diximus venit. Quare humiliter petimus ut eius tanta presumptio et audatia ita corrigatur, et nobis tale justitiae complementum exhibeatur ut ipse de tanto excessu peniteat et coeteri terreantur similia perpetrare, et nos justitiae patronum nos invenisse gaudeamus. Preterea cum ad conquestionem nostram sepe dicto Terrachonae Archiepiscopo dederitis in mandatis, quatinus si Ilerdae Episcopus privilegium a vobis impetrasset in quo quasdam possesiones quas ad se pertinere affirmabat, et alias de quibus controversia erat fecerit inscribi, illud privilegium vestrae remitteret paternitati, et per alias litteras eidem Archiepiscopo perceptis ut causam quae inter nos et predictum Episcopum super quibusdam ecclesiis Urgellensis et Palariensis comitatuum, Rotensis quoque ecclesia et ecclesiis de tota Riparcurcia (Ripacurcia, Ribagorza, Ribagorça) vertebatur audiret et debito fine decideret, et ad vestrum mandatum cum jam super predictis testes recepisset et morte preveniente sententiam dare non potuerit. Rogamus omnimodis clementiam vestram ut presidenti Terraconae Archiepiscopo qui illas testificationes pre manibus habet, precipiatis ut secundum allegata et testificata sententiam infra XXX dies utraque parte ascita ex quo vestras litteras receperit, proferat: alias easdem allegationes et testificationes sub sigillo suo clausas vestrae sanctae discretioni remittat tam nobis quam Ilerdae Episcopo diem assignans quo vestro nos presentemus sancto conspectui. Ad haec omnifarie deprecamur quatinus reliquas petitiones quas Magister R. de Tolosa Domini Jacobi clericus et in Christo dilectus filius noster et vestrae magestati et vestris devotissimus ac fidelis ex parte nostra vobis porrexerit audire et exaudire velitis. Visitationem vero quam nostra parvitas vestrae magnitudini in signum devotionis transmittit recipere dignemini, non quantum sit quod offerimus sed ex quanta devotione procedat perpendentes...

Valeat sacra vestra maiestas et vobis in nostra justicia adesse dignetur. 

XXXII. Inventarium bonorum Bernardi Alegreti: an. MCCCXXXVI. 1336

XXXII.

Inventarium bonorum Bernardi Alegreti: an. MCCCXXXVI. (1336) (Vid. pág. 99.) 

In Christi nomine: noverint universi quod hoc est inventarium quod nos Petrus de la Porta et Guillermus Selva, mercatores Ilerdenses, operarii operis ecclesiae Sancti Johannis de platea Ilerdae, ac manumissores testamenti ultimi et veri Bernardi Alegreti, quondam Jureperiti Illerdae facimus de omnibus et singulis bonis hereditatis eiusdem defuncti quae ad manus nostras pervenerunt ut sequitur. In primis invenimus in domo Populeti Ilerdae in domo videlicet depositi cum quadam clavatura quandam caxiam dicti deffuncti, in qua invenimus quinque saculos, in uno quorum erant, prout invenimus scriptum in quodam albarano in mayori saculo eorum, nongentos quinquaginta solidos Jaccenses et centum solidos Barchinonenses argenti: quod quidem albaranum remanssit in dicto saculo. Item in alio saculo, prout scriptum est in albarano, quadringentos solidos Jaccenses. Item in alio saculo quod est corei prout albaranum ibi inventum centum quinquaginta solidos Jaccenses. Item in alio saculo, prout eius albaranum dicebat, trescentos solidos Jaccenses. Item in alio saculo de coreo trescentos solidos Jaccenses. Item invenimus in domibus, ubi dictus deffunctus morabatur, in sala unam tabulam longam plegadiçam cum suis pedibus. Item unum scannum lecti. Item unam marfficam (márfega). Item unum lodicem. Item unum manil sive carapitam. Item unum pulvinar. Item duos banchs. Item duas lanceas. Item duo linteamina stupae rupta. Item unam tenaylliam. Item unum urceum et quamdam scutellam de terra. Item unam gramasiam de panno mixto, parum valentem. Item unam caxietam de foguer. Item unam estoram grossam despart. Item invenimus in quadam camera dicti hospicii, ubi dictus deffunctus consuevit jacere, unum scutum ad signum crucis. Item sex manades lavandi vasa vinaria. Item unum banchum. Item unam plumbaciam. Item unam marficam. Item unum coxinetum libidum. Item unum travesserium lividum. Item unum exol. Item unam pasteretam fractam. Item quatuor postes parvas de lecto. Item invenimus in alia camera ubi erat studium unam serpilleram. Item duas gonellaçes modicum valentes. Item unum supertunicale lividum modicum valentem. Item unam cotaçam bureladam cum pena modicum valentem. Item unam gramasiam destameynna (de estameña). Item unam vanovam. Item unam balistam parvam. Item unum archum de rotllo. Item unum tinter et quedam cirotecha de coreo. Item unum ensem anticum. Item usque ad unam arrovam de lana surgea. Item unum gladium de cinta. Item unum maneresium. Item quinque postes. Item unum gladium puynat. Item unum candelobrum studendi. Item unum bloquerium. Item unum bocinet de ferro. Item unum crocibulum lautoni. Item uns esperons. Item unes balançes. Item unes tenaylles. Item unum martell de ferro. Item unum saquet ab librets. Item unam bracerolam. Item unum sacoli cum amigdalis. Item uns estivals. Item unum capell de sol. Item unam axam. Item unam gramasiam mixtam cum pena. Item unam cotam rubeam cum pena. Item unam tunicam rubeam modicum valentem. Item unam candeleretam modicam. Item unum cetriyll de tones. Item unam exadam pedreriam quae tenetur in pignore a Poncio Caliu pro sex denariis. Item unum brando. Item sex taylladorets et duas escudelles de fust. Item unam moxerabam lautoni. Item quinque escutellas de terra pictas. Item unum foreyllat. Item unam corrigiam de coreo amplam sine capite. Item aliam balistam de pectore et unam podadoram. Item unam vanovam et unum matalaff, quae erant in domo Dominae uxoris Dominici de Cardona. Item tria manutergia. Item unum escable et unum gaviynet. Item tres banchs. Item unum espiyll. Item una post destudi. Item quasdam galapodias. Item unum cantarell tenendi oleum. Item unam rotam studendi. Item duos oreylles de seda. Item duo linteamina. Item quatuor escutellas de terra pictas. Item usque ad mediam libram piperis. Item II ferres de lança. Item unum salerium fusti depictum. Item unum linteamen. Item unum sacoli cum croceo. Item usque ad mediam libram gingiberis. Item unum mansupium. Item invenimus oraciones Beatae Mariae. Item invenimus quandam archam in qua invenimus libros qui sequuntur. Primo Speculum juris. Item Institutam. Item Digestum novum. Item unum librum Juris anticum. Item quasdam Decretales cum cohoperta rubea. Item quendam librum Juris antichum cum cohoperta rubea. Item unum Codicem. Item Constitutiones Cataloniae in papiro scriptas. Item Clementinas constitutiones in papiro. Item sextum librum Decretalium in papiro. Item unum katernum de libellis. Item duo katerna librorum Juris in pergameno. Item frascha de libraços antichs. Item frascha de xiots et de draps. Item unum capacium lividum et aliud rubeum mixtum. Item unam gramasiam lividam cum pena. Item unam gramasiam de cameli oldanam. Item unam gramasiam mixtam rubeam cum pena. Item ginovesia. Item unam gramasiam lividam. Item sex solidos minus tribus obulis Jaccences. Item tres denarios Barchin. argenti. Item unum Turonen. argenti. Item IIII. tovayllons. Item in coquina unam tabulam et unum banch. Item unam patellam. Item II. arpes. Item unam loçam esbromadoram. Item duos ast. Item XVII. scutellas, et VI taylladorets. Item unum rayll. Item unum coltelaç de coquina. Item duas virgas de ferro. Item unum boix. Item unum morterium de petra. Item frascha de terra. Item unam tenaylletam parvam et duas sellones. Item quatuor postes. Item II. cartronets. Item II. ampolles de vidre cum quadam tacia de vitro. Item invenimus viginti octo fanecatas vineae franchas sitas in palumbaria inferiori. Item invenimus quoddam cellarium situm supra ecclesiam Sancti Johannis ubi erant unum cupum et … vasa vinaria et duas tinas. Alia bona non invenimus ad praesens in hereditate dicti deffuncti. Protestamur tamen quod si aliqua alia bona in hereditate dicti deffuncti invenire de coetero poterimus, ea in presenti inventario vel alio poni ac inseri faciemus. Quod est actum Ilerdae quinto kalendas Augusti anno Domini millesimo trecentesimo tricesimo sexto. = Sig+num Petri de la Porta. = Sig+num Guillermi Selva, manumissorum praedictorum qui hoc concedimus et firmamus, firmarique rogamus. = Sig+num Guillermi Cavaler, vicini. = Sig+num Petri de Baells, agricolae Illerdensis, testium. = Sig+num mei Guillermi Hugueti Tolosani notarii publici Illerdensis qui praedictis interfui et hoc instrumentum scribi feci et clausi.

LVII. Testamentum Jacobi I. Regis Aragonum, an. MCCXLI. (1241)

LVII.

Testamentum Jacobi I. Regis Aragonum, an. MCCXLI. (1241) (Vid. pág. 210.)

Quoniam in coniugio maritali plurima bona concurrunt, inter quae maximum est procreatio filiorum ad servitium omnium Salvatoris; idcirco Nos Jacobus Dei gratia Rex Aragonum, Maioricarum et Valentiae, Comes Barchinonae et Urgelli et Dominus Montispessulani disposuimus in plena memoria nostrae liberae sanitatis inter filios quos de diversis matrimoniis habere dinoscimur, bona quae Deus Nobis contulit, distinctis portionibus dividere pariter et partiri, ne forte quaestionis dissensio possit oriri inter filios, et de jure succedentes nobis in posterum, dignum duximus inter eos dividere bona nostra prout convenit separatim. Praecipimus itaque corpus nostrum sepeliri in monasterio Populeti et in tumulo non depicto, sed subtus terram ante altare Sanctae Mariae eiusdem monasterii et in loco per quem vadant ad altare transeuntes. Relinquimus Alfonso, primogenito nostro et Reginae Alionor totum regnum Aragonum et totam Cataloniam et Rippacorciam, Palars, Aran et dominium comitatus Urgelli, cum omnibus ad praedicta loca pertinentibus. et relinquimus post obitum consanguinei nostri Nunonis Sancii Petro, filio nostro et Reginae Yoles, coniugis nostrae Rossilionem, Conflent, Ceritaniam et Vilaspirium, cum omnibus eisdem pertinentibus. Et relinquimus dicto Petro, filio nostro totum regnum Valentiae a Biar usque ad Rivum de Huldecona, et a rivo de Alventosa usque in mare, et sicut dividit terminus Rachenae cum castella usque in mare. Et relinquimus dicto Petro, filio nostro regnum Maioricarum et Minoricham et totum jus quod P. Infans Portogale dedit Nobis in Eviza. Et relinquimus etiam dicto Petro, filio nostro Castrumhabib et Adaymus et dominationem et villam Montispessulani, et Castrum novum cum tota dominatione eiusdem, et castrum de Batis, et dominationem et castrum de Frontinya, et totum quod ibi modo adquisivimus et castrum de Omelaç, et totum Omelades, et castrum de Basaluc et jura quae habere debemus in comitatu Melgorii et de Montferran et castrum de Poola, quod G. de Montpestler tenet in vita sua, et jura quae habemus in Lupina et in castro de Muntferrer, et omnia jura, voces et actiones quas habemus et habere debemus in Carcasses, Terçenes, Termens, Rees, Fonolades, Amiliano, Amilaves et Gavalda. Si unus autem nostrorum praedictorum filiorum absque legittimi coniugii filio decederet, omnia regna, loca, villae et castra et praedictas dominationes revertantur alteri filiorum. Et si ambo decederent sine legitimo filio revertantur praedicta omnia filiae nostrae Yoles, coniugi Alfonsi primogeniti illustris F. Regis Castellae, et filiis ex eadem Yoles, filia nostra legitime descendentibus. Relinquimus insuper Constanciae, filiae nostrae et Reginae Yoles, conjugis nostrae sexaginta millia morabatinorum alfussinorum, quorum triginta millia donet ei Alfonsus, praedictus filius noster, et alia triginta millia morabatinorum donet ei dictus Petrus, filius noster. Et interim ipsa Constancia teneat tamdiu castrum de Montclus et de Roda cum omnibus redditibus, quousque ipse Alfonsus dederit sibi dicta triginta millia morabatinorum, et teneat similiter ipsa Constancia tamdiu castrum et villam de Morela et de Xerica cum omnibus redditibus, quousque dictus Petrus, filius noster dederit sibi alia triginta morabatinorum. Qui ambo praedicti filii nostri infra spatium unius anni post obitum nostrum induant mille pauperes pro remedio animae nostrae. Mandamus siquidem quod omnia debita nostra solvantur, ita quod Alfonsus omnes exitus et redditus Barchin. donet in solutione debitorum nostrorum quos redditus aliquis fidelis Barchinonae teneat et percipiat annuatim et tanto tempore, quousque debita sint soluta et injuriae restitutae. Et Petrus, filius noster donet omnes redditus civitatis Valentiae in solutione debitorum nostrorum, quos redditus teneat aliquis fidelis Valentiae et percipiat annuatim, et tanto tempore quousque debita sint soluta et injuriae restitutae. Si quod autem castrum Sarracenorum ex illis quae ad manus nostras non tenemus, occassione mortis nostrae perderetur, sive se alsaverit, praedictus P. filius noster et Regina Yoles, conjux nostra donent tantum viginti millia solidorum pro remedio animae nostrae, si ob hoc cognoverint plura dare non posse. Conquerentes autem de Nobis undecumque fuerint, veniant ante presentiam venerabilium et dilectorum nostrorum Archiepiscopi Terrachon. et Episcopi Barchinon. quos constituimus ad injurias emendandas, et solvenda debita, et alia inferius exequenda. Si forsan unus praedictorum Prelatorum decederet, alius possit facere solutiones: et si ambo vixerint et interesse non potuerunt, unus eorum omnia scripta tam superius quam inferius exequatur. Archiepiscopus autem Terrachon. eligat unum virum fidelem, et Episcopus Barchinon. ad percipiendos redditus locorum praedictorum pro animae nostrae remedio assignatos. Solutis autem debitis nostris et injuriis emendatis, exitus Barchinon. revertantur Regi Aragon. et redditus Valentiae Regi Valentiae. Mandamus etiam quod praedicti filii nostri Alfonsus et P. donent monasterio Populeti duo mille morabatinorum alfussinorum, monasterio Sanctarum Crucum millia morabatinorum, monasterio de Scarpio duo millia morabatinorum, Sexenae millia morabatinorum, Sancto Ilario Ilerde quingentos morabatinos, operi Praedicatorum Valentiae millia morabatinos, operi Minorum Valentiae mille morabatinos, domui de Berola mille morabatinos, monasterio de Roda mille morabatinos, et de Valbona mille morabatinos, et de Franchedis quingentos morabatinos, de Benifassa quingentos morabatinos, de Pedregalio ducentos morabatinos, de Ripol ducentos morabatinos, monasterio de Sancto Johanne juxta Ripol ducentos morabatinos, de Amer ducentos morabatinos, de Banyoles ducentos morabatinos, de Sancto Felice de Guixols ducentos morabatinos, de Villa Bertran ducentos morabatinos, de Bello Podio ducentos morabatinos, de Sancto Ruffo Ilerdae ducentos morabatinos, de Sancto Johanne de la Pena ducentos morabatinos, de Casoes ducentos morabatinos, monasterio Sanctarum Crucum juxta Sanctum Johannem de la Pena ducentos morabatinos, monasterio Sancti Victoriani ducentos morabatinos. El mille morabatinos pro remedio animae Dompnae Tode Ladro quos sibi promisimus in sua ultima voluntate. Praedicti autem omnes morabatini dentur de redditibus Barchinon. et Valentiae et per medium. Rogamus igitur Monachos Populeti quod pro remedio animae nostrae faciant celebrari quinque millia missarum, et illi Sanctarum Crucum tria millia missarum, et illi de Scarpio tria millia missarum, Dominae de Sexena millia missarum, illae Sancti Ilarii Ilerdae ducentas missas, Praedicatores Valentia millia missarum, Minores Valentiae millia missarum, de Berola tria millia missarum, illi de Roda tria millia missarum, Dominae de Valbona mille missarum, illae de Franchedis quingentas missas, illi de Benifassa duo millia missarum, Dominae de Pedregalio millia missarum, illi de Ripol duo millia missarum, illi de Sancto Johanne juxta Ripol mille missas, illi de Amer quingentas missas, illi de Banyoles septingentas missas, illi de Sancto Felice de Guixols quingentas missas, illi de Villa Beltran trecentas missas, illi de Bello Podio mille missas, illi Sancti Ruffi Ilerdae ducentas missas, illi de Sancto Johanne de la Pena mille missas, Dominae de Casoes mille missas, illi Sanctarum Crucum juxta Sanctum Johannem de la Pena trecentas missas, illi Sancti Victoriani duo mille missas. Rogamus etiam Fratrem R. de Pennaforti, Fratrem Bg. de Castro episcopali, Fratrem G. de Barbera, et Fratrem Michaelem Praedicatores quod presentent Archiepiscopo Terrachon. et Episcopo Barchinon. conquaerentes de Nobis, et super hiis ipsis Praedicatoribus credatur. Et consulant filiis nostris praedictis et Reginis quod contra aliqua supra dicta non veniant. Mandamus etiam Alfonso et Petro, filiis nostris quod teneant secum et habeant quamdiu vixerint omnes homines nostrae curiae sive creationis et per medium. Ponimus siquidem animam nostram in tutelam et posse Domini Papae, suplicantes eidem quod presens testamentum faciat observari, et venientes contra ipsum excomunicet, et praecipiat Archiepiscopo Terrachon. et Episcopo Barchinon. quod si filii nostri predicti vel alii contravenire attemptaverint, vel praescripta omnia non compleverint, eosdem habeant licentiam excomunicandi. Comendamus insuper filium nostrum P. cum toto regno Valentiae F. Infanti Aragon. patruo nostro, ita ut ipse eum usque ad quindecim annos teneat in potestate sua, infra quos annos Regina Yoles, coniux nostra teneat et percipiat omnes redditus Valentiae. Commendamus etiam dictum filium nostrum P. et Reginam Yoles, coniugem nostram et ponimus in deffensione F. illustris Regis Castellae, rogantes eum ut eosdem et eorum loca et bona non permittat ab aliquibus molestari. Assignamus insuper Reginae Yoles, coniugi nostrae pro arris suis castra et villas de Segorb, de Onda, de Xerica, de Morella, de Almanara, de Murvedre, et de Peniscola cum omnibus pertinentibus et redditibus universis. In quibus omnibus et singulis locis praedictis istis teneat ipsa quamdiu vixerit suas arras et viduagium post obitum nostrum. Mandamus itaque universis aliqua praedictorum castrorum et villarum tenentibus, quatenus faciant ratione Petri filii nostri homagium Reginae Yoles, coniugi nostrae, salvantibus tamen ipsi Reginae Yoles arris suis, sicut superius est expressum. 

Datum Barchinonae kalendas januarii anno Nativitatis Domini millessimo ducentessimo quadragessimo primo. = Signum + Jacobi Dei gratia Regis Aragonum, Maioricarum et Valentiae, Comitis Barchinonae et Urgelli, et Domini Montispessulani. = Huius rei testes sunt, G. de Entença. = Eximinus de Focibus. = A. de Gudal. = Eximinus de Luna. = Ferricius de Lizana. = Ego Berengarius, Barchinonensis Episcopus subscribo. = Signum + Guillermoni, scribae qui mandato Domini Regis pro Domino Bng. Barchinon. Episcopo, Cancellario suo haec scribi fecit loco, die et anno praefixis. = Lecta fuit Regi.

XXXIX. Pascalis II Papae ad Regem Aragonum, eiusque regni Principes litterae pro parrochiis civitatis Ilerdae Barbastrensi ecclesiae perpetuo adjudicandis.

XXXIX.

Pascalis II Papae ad Regem Aragonum, eiusque regni Principes litterae pro parrochiis civitatis Ilerdae Barbastrensi ecclesiae perpetuo adjudicandis. (Vid. pág. 127.)
Ex arch. eccl. Rot. (iglesia de Roda, Rotense)

Paschalis Episcopus servus servorum Dei karissimis filiis P. Aragone Regi, P. Urgellensium Comiti, G. Vice Comiti salutem et Apostolicam benedictionem. Ex multis jam praecedentibus annis quorundam per Hyspaniam ecclesiarum Moabitarum oppresionibus adeo sunt confusae parrochiae, ut postquam in Christianorum jus rediere, earum nequeat distinccio inveniri. Oportunum igitur est, ut parochiarum limites qui omnino incerti sunt, per terrarum Principes sapiencium et religiosorum virorum consilio dirimantur. Si quae vero ecclesiae in tutiori statu per Dei misericordiam permanentes aliarum videntur pertinencias optinere, justum est, ut restitutis eis quae videntur justa, restituant. Igitur quia Omnipotens Deus Hylerdensis ecclesiae membra in Christianorum restituit potestatem, et Apostolica Sedes tam per praedecessorem nostrum sanctae memoriae Papam Urbanum, quam per nos apud Barbastrum episcopalem cathedram manere constituit, donec per Dei gratiam ipsa Ylerdae civitas ad Christianae fidei redeat principatum, dilectioni vestrae praecipimus, ut eiusdem Ylerdae parrochiam fratri nostro Barbastrensi Episcopo possidendam, quanto rationabilius et equius visum fuerit distinguatis. Datum Lateranni II nonas maii.

IX. Statutum pro reformandis abusibus in electione rectoris universitatis Illerdae: an. MCCCCXXXVIII. (1438)

IX.

Statutum pro reformandis abusibus in electione rectoris universitatis Illerdae: an. MCCCCXXXVIII. (1438) (Vid. pág. 45.) 

Ex archv. curiae saecular. civitat. Illerd. 

Maria Dei gratia Regina Aragonum, Siciliae, Valentiae (,) Maioricarum, Sardiniae et Corsicae, Barchinonae Ducissa, Athenarum et Neopatriae, ac etiam Comitissa Rossilionis et Ceritaniae, locum tenens generalis Illustrissimi Domini Regis viri et Domini nostri charissimi. Dilectis et fidelibus nostris rectori, doctoribus, licentiatis, baccallariis, scolaribus, consilio et universitati studii Ilerdensis salutem et dilectionem. Ab aliquo citra tempore, ut accepimus, in eligendo ipsius studii rectore in inmensum crevit ambitio, et in electo admodum hostentatio; illinc fugata ratione adversi consurgunt effectus, sedicionum discrimina parientes: hinc fugato disciplinae decore, inutilium sumptuum et vanitatum luxus resultant. Quae omnia scientiae inimica sunt, et effectum quo ad studendum venistis, impediunt, et jam experientia edocente non parum detrimentum universitati jam dictae noscuntur nimium intulisse. Austus ideo scientiae et seminis disciplinae gratia, quae noxia sunt, cupientes abradere, ad humilem supplicationem capituli Sedis et paciariorum et proborum hominum civitatis Ilerdae super praedictis et aliis, quae reparationem et reformationem studii praedicti concernunt, cum magna delliberatione salubriter providere decrevimus. Sed quia tempus electionis dicti rectoris instat, habita super predictis regii ac nostri consilii delliberatione, ut interim debito modo procedat electio, vobis dicimus et mandamus de certa scientia et exprese, sub incursu regiae ac nostrae indignationis et irae, poenaque mille florenorum auri regio applicandorum erario, quatinus obauditis precibus et exclusis effectibus, meritis eligendi et comodo vestrae universitatis inspectis, ad electionem rectoris pro anno futuro procedatis juxta modum et formam privilegiorum et statutorum dicti studii. Cui rectori eligendo inhibemus et mandamus sub dicta poena, quod ab omnibus pompis, sonis musicis, tripudiis et vanis solaciis ac sumptibus se abstineat; sed celebrata electione jam dicta, gratia publicationis et solemnitzationis ipsius ad loca solita electores et electi associati decenter incedant, plano et simplici verbo, sonis musicis, tripudiis et aliis vanitatibus et minus necessariis sumptibus prorsus dimisis. Quae omnia a vobis et dicto futuro rectore penitus abdicamus. Inibemus insuper et mandamus dicto futuro rectori sub dicta poena, ne de coetero per se vel per alium seu alios excubias sive guaytes, etiam infra dicti studii limites, facere praesumat, quoniam ex eis magis scandala quam justitiae cultus visa sunt proficisci. Injungimus inquam firmiter et districte sub poena jam dicta gerenti vices gubernatoris in Cathalonia, necnon curie et vicario Ilerdae, quatinus predicta omnia faciant ad unguem servari, et ab omni excessu mandatorum et provisionis nostrorum huiusmodi vos et futurum rectorem cohibeant et compescant. Datum Barchinonae secunda die januarii a nativitate Domini millesimo CCCC. tricesimo octavo.

IX. Descriptio cod. n. 22 in bibliot. Rivipoll. monasterii.

IX. 

Descriptio cod. n. 22 in bibliot. Rivipoll. monasterii. (V. pág. 58.) 

Vol. est membr. in 4 valde dilaceratum, ms. sec. 

XIII. multis tamen auctum notis paulo recentioribus. Continet autem. 

I. Kalendarium ubi haec intermixta. 

III. Idus Februarii. Sanctae Eulalie Barchinone. Passa est anno Dominicae trabeationis quinquies quinquageno atque bis bino. 

II. Non. Martii. Obiit Beatus Ollegarius archiepus anno incarnationis Dñi M.C. XXXVI. 

III. Kal. Aprilis. Dedicatio capellae Bn. Marchucii.

II. Kal. April. Dedicatio ecclae B. Mariae de Pinu.

III. Nonas Iulii. Capta fuit Barchinona a paganis anno Dñi DCCCC.° LXXX.° V.° (985) 

XVII. Kal. Augusti. Factum fuit praelium de Ubeda inter Xpianos et Sarracenos anno Dñi M.CC.XI. (sic). (1211, 1212 batalla de Navas de Tolosa, o Úbeda)

XIIII. Kal. Novemb. Dedicatio sedis Barchinone.

2. Post breve chronicon regum Franciae usque ad Ludov. iuniorem statim haec addit: Et de festo Sancti Iohannis Baptistae (San Juan Bautista) usque ad diem Sancti Luchae (Lucas), quo celebratum fuit concilium Terracone Berengario eiusdem archiepo cum omnibus epis et clericis ipsius archiepatus, quorum consilio et praecepto annos Dominicae incarnationis fecerunt scribi in omnibus cartis per universum archiepatum. Tunc currebat annus Dñi M.C.LXXX. (1180)

Anno Dñi M.CC.L. octavo in festo S. Bartholomaei (San Bartolomé) fuit a Dño Iacobo bonae memoriae rege Aragonum moneta de terno aspersa in civitate Barchinone.

In mense Iulii anno Dñi M.CCC. primo fuit celebrata curia per Dnum Iacobum Dei gratia regem Aragon. ad opus Cathalanorum in civitate Ilerdae. = It. in mense Septembri eod. anno ad opus Aragonen. in civitate Caesaraugustana. (curia, cortes, Jaime II, a los catalanes en Lérida, julio 1300, a los aragoneses en Zaragoza, septiembre)

In carniprivio XL.ae anno Dñi M.CCC. primo exercitus Barchinonae incepit ire apud castrum de Monte Falchone, quod est R. Fulchonis, et in quo tunc Dñus Ia. rex Arag. (Jacobus II, Jaime II) tenebat obssidionem, et stetit ibi per V. ebdomadas; et fuit facta ibidem compositio inter dictum D. Regem, et dictum R. Fulchonis de contentione quae erat inter eos, super eo videlicet quod dictus R. Fulchonis nolebat iurare ordinationes et constitutiones factas in curia Ilerdae. 

In die festo Ascensionis Dñi anno M.CCC. tertio illustrissimus Fredericus rex Siciliae ac filius illustrissimi Dñi Petri bonae memoriae regis Aragonum quondam, duxit in uxorem filiam Dñi regis Karoli, in Calabria apud Reg... et tunc facta et confirmata fuit pax inter ecclam Romanam et dictum Dñum regem Fredericum. (Federico, Fadrique III, Frederic, rey de Sicilia, hijo de Pedro III de Aragón)

Item X. die ad introitum mensis Augusti anno Dñi M.CCC. quarto Dñus Ia. Dei gratia rex Aragon... habuit vistam cum Dño Ferrando rege Castellae, et cum rege Portogaliae sororio suo in Aragonia apud Agredam (Ágreda, Soria); et in ipsa vista, factis ex utraque parte magnis et infinitis sumptibus, facta fuit composicio inter regem Aragonum et dictum Dnum regem Castellae.

In mense Octobris anno Dñi M.CCC. quinto illustriss. Dñus Iac. rex Aragon. ivit apud Montempessulanum (Montpellier) ad salutandum pontificem vocatum Clementem, qui tunc ibi erat. 

In die festi B. Luchae quae fuit XV. Kal. Nov. anno Dñi MCCCXIII. Dña Eliçabel filia illustrissimi Dñi Iacobi reg. Aragon. recessit de civitate Barchinon. et ivit cum nobili Philippo de Salussa consanguineo suo, et venerabili epo Gerundensi,, et aliis nobilibus viris et militibus, ad terram Alamanniae (Alemania) ad nobilem Ducem de Ostalrixa (duque de Austria) sponsum suum causâ matrimonii. 

In die festi B. Ceciliae, quae fuit X. Kal. Decemb. anno Dñi M.CCC. quintodecimo Dña Maria filia illustris regis de Xipre (María de Lusignan, hija del rey de Chipre) applicuit terram in tribus galeis in quibus venit in Cathaloniam, scilicet apud Roses; et in sequenti VIII.a die quae fuit III. Kal. Decemb. in civitate Gerunden. duxit in maritum illustrissimum D. Iacobum reg. Aragon.; et in sequenti VIII. die, quae fuit festum conceptionis seu sanctificationis Beatae Mariae virg., intravit civitatem Barchin.

Die veneris quae fuit IIII. Idus Septemb. anno Dñi M.CCC.XX secundo dicta Dña Maria regina Aragon. in civitate Barchinone ab hoc saeculo migravit, et fuit sepulta in eccla fratrum Minorum Barchinonae; et tunc erat in civitate Dartusen. (Tortosa) Dñus Iacobus maritus suus.

In vigilia omnium sanctorum anno Domini MCCCXII. praelia facta fuerunt in civitate Barchinonae prope Deraçenale (dressanes o dreçanes; atarazanas) Dñi regis per tres dies inter Geraldum de Tholono militem, qui erat pro parte Geraldi de Aquilone militis, qui petebat potestatem cuiusdam castri, an Ruffacha de Tarrega ex una parte, et Guilelmum de Rinello militem, qui erat pro parte et defensione dicti Ruffache ex altera. Qui Guillelmus de Rinello tercia die interfecit atrociter dictum Geraldum de Tholono in dicto praelio et campo; et sic dictus Ruffacha obtinuit.

Die lunae qui fuit XVIII. Kal. Ianuarii anno M.CCC.XX. Dñus frater Guillelmus Petri Agudi, de ordine fratrum Praedicatorum, epus et cardinalis de Sancta Sabina, et qui fuit oriundus de Bayona, intravit Barchinonam.

Ad diem Beati Nicolai M.CCC.XX. tertio novus eiusdem episcopi ingressus in eandem urbem notatur. Cetera deleta sunt. 

Nota: Longo sermone Philippi regis Franciae adversus Petrum Aragon. armorum expeditio narratur, quae anno M.CC.LXXXV. (1285) contigit, cum Gerundam urbem vi cepit; alte tamen silet de muscarum e D. Narcissi tumulo scaturientium multitudine, quae Gallis adeo exitiales, ut fertur, extitere. Ac testem quidem coaevum sese prodit, qui ait: Et intravit (rex Galliae) per dictum collem de Panissars ante proximum transactum festum Sancti Iohannis Bapt.

3. Chronicon de rebus alibi notis. Haec tamen notatu digna visa sunt. 

XI. Kal. Madii anno M.CC.XIII. fuit edictum omnibus notariis Barchinonae quod mitterent in kartis marcham argenti (marco de plata) ad rationem XLIIII. solid. 

IIII. Nonas Aug. eod. anno fuit eisdem notariis edictum quod mitterent in cartis marcham argenti ad rationem LXX. et V. solid.

IIII. Idus Ianuarii praedicto anno fuit edictum eisdem notariis quod mitterent marcham argenti ad rationem LXXXVIII. solid.; et deinde nec ad plus nec ad minus, 

XVI. Kal. Dec. Anno Dñi M.C.LXXXVII. valebat marcha argenti XLIIII. solid.

II. Nonas Nov. Anno M.CC.XLI. fuit edictum omnibus notariis quod non facerent aliqua instrumenta sine duobus vel tribus testibus praesentibus.

Anno M.CC.L. primo. (1251) VII. Idus Octobris die Iovis obiit Dña Hioles regina Aragon... (Violante de Hungría, Violant, Yoland, Yolant, Hioles, Yolanda) in ecclesia Beatae Mariae de Salis de Hoscha. (Huesca) 

VI. Nonas Marcii anno M.CC.LXXVII. recessit exercitus Barchinonae, et ivit apud castrum vocatum de Lussanes, quod tunc erat Bñ.i de Portella.

V. Idus April. Anno M.CCC. Dña Constancia uxor quondam regis Petri ab hoc saeculo transmigravit in Barchinona, et fuit sepulta in eccla domus fratrum Minorum, ubi Dñus Alfonsus filius suus est similiter sepultus.

Kal. Ianuarii anno Dñi M.CC.XC. quarto. Dñus 

Iacobus rex Arag. (Jacobo II) ivit super castrum Cir cum exercitu Barchinonae, et ipsum fecit tunc dirui. 

Mediante mense Madii ann. Dñi M.CC.LXXX. 

Dñus Petrus rex Aragon. posuit obcidium suum apud Balagerium (Balaguer) bene cum duo mille militibus et pluribus, et bene cum centum millibus peditum omnium civitatum et villarum suarum et pluribus aliis: tenuit ibi ierudos (f. inclusos) comites Fuxen. (Foix) et de Pallas (Pallars, Pallás), et de Urgello (Urgell, Urgel), et R. Roger, et R. Danglasola, et R. Folc, et plures alios nobiles suos. Qui omnes comites et nobiles misserunt se in posse dicti Dñi regis, ad suam voluntatem faciendam V. Idus Iulii anno predicto, et tenuit eos captos.

XIIII. Kal. Augusti anno Dñi M.CC.XC. (1290) fuit captum, dirutum, et distructum per exercitum civitatis Barchin. castrum de Episcopali (Castellbisbal), ratione raubarie, quam Bartholom. de Episcopali (Bisbal) miles et castellanus dicti castri fecerat Michaëli Bartholomei carnifici, et aliis hominibus Barchinone. 

Die Martis quae fuit Kal. Novemb. anno M.CC.XCV. Dñus Iacobus rex Arag. duxit in uxorem Dñam Blancham filiam regis Karoli filii regis Karoli quondam (Carlos II de Nápoles, hijo de Carlos I de Nápoles), qui fuit rex Siciliae, apud villam Bertrandi (Villabertrán, Vilabertran) prope Figeriis (Figueres, Figueras, Gerona). 

VIII. Kal. Aprilis anno Dñi M.CCC. Dñus Fr. Bn. Peregrini de ordine fratrum Minorum ac Barchinon. epus ab hoc saeculo transmigravit, et fuit sepultus in sede Barchin. in capella Beati Francisci, quam ipse construxit et dotavit in eadem sede.

Die Dominica XVI. Kal. Augusti anno Dñi M.CCC.XXX. quarto Dñus Poncius de Gualba Barchin. epus ab hoc saeculo transmigravit, et fuit sepultus in sede Barchin. in capella Sancti Nicolai et sepultura eius.

Die lunae III. Kal. Iunii anno Domini M. CCC.XX. tertio Dñus Alfonsus primogenitus Dñi Iacobi regis fecit velum cum tota armata ad partes Cerdinie (Cerdeña). Et est sciendum et certum, quod in dicta armata fuerunt inter galeas et ligna armata LXX., et quadraginta naves sive coches; et etiam fuerunt cum dictis vassis et aliis pluribus bene ducenta vela. In qua etiam armata, ultra piretas sive homines dictarum galearum, iverunt duo milia militum cum suis equis, et triginta milia peditum. Et secuti fuerunt ipsum Dñum infantem nobiles Artaldus de Luna, G. de Angularia, Dalmacius de Rochabertino, vicecomes, Geraldus de Rochabertino, Petrus de Queralto, et plures alii. Et dicta armata cepit sive applicuit terram in dicta insula Cerdiniae XIII. die ad introitum mensis Iunii in loco dicto Palma de Sols.

Die Iovis quae fuit quarto Kal. Iunii ann. Dñi M.CCC. nono, in nomine passionis et redempcionis Dñi nri Ihu Xpi, Dñus Iacobus rex, et Dñus Poncius Dei gratia Barchin. epus pro eo sermocinando publicavit in civitate Barchinona apud Buffurnum indulgentiam et crucem signatam, quam sum. pontifex concessit omnibus gentibus iurisdictionis dicti Dñi regis euntibus, transmittentibus favorem, et consilium praebentibus ad adquirendum regnum Granatae (reino de Granada). Et incontinenti dictus Dñus rex et illustrissima Dña Blancha consors eius acceperunt ibidem crucem cum pluribus nobilibus &c. (cruzada)

Die Sabbati sequenti recessit rex a Barchin. ad Almeriam. (Almería) 

Anno Dñi M.CCC.VII. fuit ordo milicie Templi per summum pontificem, scilicet, per Dñum Clementem tunc papam Quintum anullatus et depositus. (Clemente V - extinción de la orden del Temple, Templarios) 

Octavo idus Septembris anno Dñi millesimo CCC. undecimo, discretus, et perfectus, ac humilis fisicus et philosophus, et in sancta et honesta vita expertus, scilicet, Dñus magister Arnaldus de Villanova in civitate Ianuae (Génova) ab hoc seculo transmigravit.

Concilium per Terrachon. archiepum et per omnes epos suae provinciae fuit... inceptum celebrari Terrachonae in die Sancti Vincencii, quae fuit XI. Kal. Februar. in ann. Dñi M.CCC.VII. 

In quo concilio interfuerunt Bernardus de Fonollario procurator Dñi regis, et procuratores sindici omnium civitatum regni eiusdem Dñi regis, et procuratores domus fratrum Predicatorum, et... Minorum, et Beatae Mariae Carmelien. et fratrum Mercedis captivorum, qui erant celeb... Barchinona; et in ipso concilio quantum ad responsionem quan... fecerunt laycis, nichil tamen fuit impetratum. 

Haec ex praedicto chronico excerpta. Plura ibidem de nuptiis regum, duellis, aliisque descripta, temporis penuriae consulens omissi. Illud addo, chronicon Barcinonense iure appellandum, quod omnia fere ad eam urbem spectent, quae ibidem scribuntur.