XIV. Cinco cartas inéditas de D. Antonio Agustín, Obispo de Lérida, y después Arzobispo de Tarragona

XIV. 

Cinco cartas inéditas de D. Antonio Agustín, Obispo de Lérida, y después Arzobispo de Tarragona, dirigidas al Cabildo de esta Iglesia, años 1576 y sig. (Vid. pág. 33.)

Copiadas de los originales que existen en el archivo de la santa iglesia de Tarragona. 

(La ortografía es más actual; las copias de los originales empiezan en la pág. 214 del pdf)

CARTA I. 

Muy Reverendos y muy magníficos Señores: 

El señor Obispo Terés y el Arcediano Lorens me han dado la de V. ms. y el parabién de la elección que S. M. se ha servido de hacer de mi persona para esa santa iglesia, y de todo he recebido mucho contento y merced y estoy bien asegurado de que V. ms. se han alegrado, y que me desean todo bien. Queda ahora que V. ms. me encomienden en sus oraciones a nuestro Señor, y que habiendo de ser para mayor gloria suya se haga para que con la buena ayuda y consejo de V. ms. se haga lo que conviene en esa santa iglesia y diócesi, y pueda yo mostralles tan buena voluntad y afición como señala. Lo demás dirán a boca los llevadores de esta. N. Sr. gue. a V. ms. para su santo servicio. En Lérida a 15 de noviembre de 1576. = A servicio de V. ms. A. A. Ilerdens.

Continuará...

TOMO XVII. VIAJE A LÉRIDA Y BARCELONA. ÍNDICE DE LAS CARTAS QUE CONTIENE ESTE TOMO.

TOMO XVII.

VIAJE A LÉRIDA Y BARCELONA.

1851.

ÍNDICE DE LAS CARTAS QUE CONTIENE ESTE TOMO. 

Págs. 

Carta CXIV. Continúa el Episcopologio Ilerdense.  11

Carta CXV. Noticia de las parroquias, conventos, hospitales y cofradías de la ciudad de Lérida y sus inmediaciones. 98

Carta CXVI. Historia del monasterio de Lavax, catálogo de sus Abades, reliquias y curiosidades que contiene. 111

Carta CXVII. Historia del monasterio de Alaón, o de la O. con el catálogo de sus Abades, y algunas curiosidades del mismo. 121

Carta CXVIII. Iglesia de Barcelona, su canónica o constitución interior. Titular de esta iglesia. Número de canónigos. Cuándo comenzaron a llamarse así. El Rey canónigo de esta iglesia. Canónigos llamados legos. Hábito coral de los canónigos. Fábrica del templo. Noticia de algunos de sus artífices, inscripciones de los sepulcros de sus restauradores. Sillería del coro. Noticia del primer Capítulo general de la orden del Toson (Toisón) de oro en España. Descripción del altar mayor. Portada de la iglesia. Claustros, sepulcros, sacristía y sus ricas alhajas y curiosidades. 128.

Carta CXIX. (falta) 150

Carta CXX. Ritos de la iglesia de Barcelona. 151

Carta CXXI. Adiciones e ilustraciones a lo publicado por el padre maestro Flórez sobre el estado antiguo de esta iglesia de Barcelona hasta entrado el siglo XII, y sus Obispos Wilara, Guislaberto, Fulco o Folch, y San Olaguer. 174

Carta CXXII. Catálogo de los Obispos de Barcelona en su estado moderno. 184 

Apéndice de documentos. 227

FE DE ERRATAS.

Dice. Debe decir. 

Pág. 1, linea 1. Milamur Vilamur

Pág. 17, linea 22. co... ca.

Pág. 151, linea 1. Carta CXXII. Carta CXX.

XII. Carta dotationis ecclesiae Ilerdensis, an. MCXLVIIII.

XII.

Carta dotationis ecclesiae Ilerdensis, an. MCXLVIIII. (Vid. pág. 60.) 

Ex autogr. in archiv. ecclesiae Ilerden.

In nomine Sancte et Individue Trinitatis. Ego Raymundus Berengarii Dei gratia Comes Barchinonensis, Princebs Aragonensis, atque Hylerde ac Dertose Marchio (marqués de Lérida y Tortosa) libenti animo et spontanea voluntate facio hanc donationem et dotem de restauranda Hylerdensi Sede, et ad Dei servitium restituenda. Gloria in altissimis Omnipotenti Deo, qui secundum voluntatem suam tranfert regna et mutat imperia. Qui post multa annorum spacia Hylerdensem ecclesiam Paganorum perfidie subditam pietate sua nostris temporibus in pristinum christiane religionis restituere dignatus est gradum.

Anno igitur ab Incarnatione Domini M.C.XL.VIIII (1149) superna clementia tradidit in manus nostras civitatem Hylerdam, et nos inspiratione divina atque consilio illustrium ac religiosorum virorum, venerabilis scilicet Bernardi Terrachonensis Archiepiscopi, et Petri Ausonensis, atque Guillermi Barchinonensis, necnon et Bernardi Urgellensis ac Bernardi Cesaragustani Episcoporum, multorumque Barchinonen. atque Aragonen. assistentium procerum, concedimus et donamus prenominate Ilerdensi civitatis Sedi, et illustri ac venerabili Guillermo jam dicte Sedis Episcopo, eiusque successoribus in perpetuum, omnes decimas et primitias Illerdensis urbis, et totius territorii eius simul cum ipsis decimis de molendinis, de leudis et de passaticis (pasajes; passatges) prefate civitatis. Dono etiam jam dicte Sedi in hac die consecrationis eius, que celebrata est III. kalendas novembris, omnes ecclesias que sunt in Illerdensi civitate, que hucusque a Mauris vocabantur mezchite, et in omni termino vel territorio eius, cum prediis et alodiis omnibus ubique sibi pertinentibus, sicut melius habuerunt in tempore Sarracenorum. Insuper dono, atque confirmo predicte Illerdensi Sedi, et Guillermo Episcopo et successoribus eius omnes ecclesias, que sunt in villis vel castellis tocius Hyllerdensis episcopatus, quas Deus michi dedit vel adhuc dabit cum omnibus decimis et primitiis et omnibus suis pertinenciis, ad ordinandum et stabiliendum secundum voluntatem suam ad servitium Dei. = Sig+num Raymundi Comes. = Sig+num Illdefonsi Regis Aragonensis, Comitis Barchinone et Marchionis Provincie (Alfonso II de Aragón, hijo de la reina Petronila y del conde Ramón Berenguer IV.). = Facta est hec consecratio et donatio atque confirmacio III. kalendas novembris anno Dominice Incarnationis M.C.XLVIIII (1149) dominante sive regnante Raymundo suprascripto Comite in Barchinona et in Aragone et in Superarbe et in Ripacorza et in Cesaragusta et in Illerda et in Fraga atque Tortosa quas divina virtute idem ipse superavit et cepit. = Sig+num Bernardi Terrachonensis Archiepiscopi. = Sig+num Guillermi Barchinonensis Episcopi. = Sig+num Poncii de Cervera Vicecomitis de Bass. = Sig+num Raymundi de Podio alto. = Sig+num Guillermi Umberti. = Sig+num Arnaldi Mironi Comitis Paliarensis. = Sig+num Guillermi Raymundi Dapiferi. = Sig+num Berengarii Tarroia (Torroga, Torroja). = Sig+num Gaucerandi de Pinos. = Sig+num Guillermi de Cervera. = Sig+num Geraldi de Jorba. = Sig+num Arnaldi Berengarii Danglerola. = Sig+num Berengarii Arnaldi. = Sig+num Bernardi de Bel loq (Bello loco, Belloch). Sig+num Arnaldi de Ponts. = Sig+num Guillermi de Castelvel (: Castellvell, Castroveteri, Castro veteri). = Sig+num Guillermi Ibilot. = Sig+num Poncii, notarii Comitis supra scripti qui hoc scripsit mandato illius die annoque prefixo.

XLI. Pascalis II Papae litterae de Sede Barbastrensi in Ilerdam transferenda, an. MCX. (1110)

XLI.

Pascalis II Papae litterae de Sede Barbastrensi in Ilerdam transferenda, an. MCX. (1110) (Vid. pág. 127.)

Pascalis Episcopus servus servorum Dei venerabili fratri Raimundo Barbastrensi Episcopo eiusque successoribus canonice substituendis in perpetuum. Spiritu Domini docente didiscimus quia Dominus transfert regna et mutat tempora. Ipse quondam in Hispaniis juxta beneplacitum suum Christianorum regna diffudit, et rursum per Sarracenorum seu Moabitarum tyrannidem Christianorum peccata juxta sua judicia visitavit. Unde factum est ut episcopalis cathedra quae Ylerdae fuerat, in montana transiret, in opidum videlicet quod Rota dicitur. Inde rursum imminutis Moabitarum viribus proprius Ylerdam in Barbastrae oppidum transferretur, spes etiam Christianis certior per Dei gratiam nostro tempore facta est ut Ylerdam urbem Domino praestante recipient. Et nos igitur Domini Dei nostri judicia prosequentes praesenti decreto constituimus episcopalem cathedram quae hactenus Rotae vel Barbastrae habita est, ad Ylerdae urbem in posterum referendam, cum eam Omnipotens Dominus Christianorum restituerit potestati. Conservatis nimirum montanis terminis, sicut a te vel a tuis praedecessoribus apud Rotam et Barbastram habiti ac possesi sunt, cum vallibus Belsae et Gestau, cum abbatia Alaonis ac monasterio Sancti Martini de Cavallera, sicut in alodium Rotensi ecclesiae a Regibus impetrata sunt. De aliis vero monasteriis infra eandem parrochiam sitis debita tibi tuisque successoribus reverencia persolvatur, sicut tuis hactenus praedecessoribus perdesoluta est. Confirmamus itaque vobis ecclesias de Balaguer et Tamared (Tamarit, Tamarite de Litera) et terras quae jam in Christianorum redactae sunt dicionem vel ecclesias, cum restitutae fuerint in Fraga et Zeidi (Zaidín, Saidí, Çaidí) et Ontinnana (Ontiñena). Omnes quoque decimas seu ceteras res ecclesiastici juris ad Ylerdae circunstanciam pertinentes, omnes eiusdem diocesis fines qui in Christianorum redacti sunt vel fuerint potestatem, tuae tuorumque successorum dispositioni, sicut superioribus temporibus per bonae memoriae Urbani II praedecessoris nostri, per nostrum quoque privilegium constitutum est, subiacere praecipimus, salva in omnibus Apostolicae Sedis auctoritate. Decernimus ergo ut nulli omnino hominum liceat vestram ecclesiam temere perturbare, aut eius possessiones auferre vel ablatas retinere, minuere vel temerariis vexationibus fatigare, set omnia integra conserventur tam tuis quam successorum tuorum clericorum ac pauperum usibus profutura. Si qua ergo ecclesiastica, saecularisve persona hanc nostrae constitucionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfaccione congrua emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, reumque se divino iudicio existere de perpetrata iniquitate cognoscat, et a sacratissimo Corpore et Sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Jhesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districte ulcioni subiaceat. Cunctis autem eidem ecclesiae justa servantibus sit pax Domini nostri Jhesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum Judicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen. Scriptum per manum Johannis Scrinarii regionarii ac notarii sacri Palacii. = Ego Paschalis Episcopus Catholicae Ecclesiae ss. = Datum Romae in porticu Beati Petri per manum Johannis Sanctae Romanae Ecclesiae Diachoni Cardinalis ac Bibliotecarii VI nonas mai, indicione III, Incarnationis anno MCX pontificatus autem Domini Paschalis II Papae anno XI + Loco sigilli = Verbo Domini coeli firmati sunt.

VI. Carta franquitatis concessa ecclesiae Celsonen. ab Ermengaudo comite Urgell. anno DCCCCXCIX. (999)

VI. 

Carta franquitatis concessa ecclesiae Celsonen. ab Ermengaudo comite Urgell. anno DCCCCXCIX. (999) (V. pág. 45). 

Ex arch. eiusd. eccl. 

Cum Dei nomine et individuae Trinitatis. Dum esset dompnus Ermengaudus gratia Dei comes et marchio in loco vocitante castrum de Olius in palacio suo, adstabant ibidemque ante eum satelli suis qui subscripti sunt vel signa facturi, tam clerici quam laici, quorum hic paucam sub denna sunt nomina, idest, Auncius (hay un Aurucius sacer en el texto anterior) presbiter, et Wigelmo levita, Wifredo levita, Raaskaperone presbiter, et Remundo vicescomite, Wigelmo, et Oliba, et Dela, et Altemiro, et Bernardo, et Senifredo, et Guitardo, et Oliba iudice, et Mirone. In cuius conspectum veniens v¡r quidam nomine Raimundus, prior Celsonae ecclesiae ante prephatum marchionem referens vocabulo necessitati hac voluntatem, et humiliter rogans eum quod aliquam cartam franchitatis fecisset ei et ecclesiam Celsonensem. Cui etiam dicit predictus comes in suo responsu ad iam dictum priorem: quia ego supradictus Ermengaudus nutu Dei marchio audivi sepe ex divinis libris et cotidie intenti sumus ad audiendum, quia omnes homines quicumque propagatores, hedificatoresque extiterunt aut existunt sanctis Dei ecclesiis, per id placuerunt Deo, et meruerunt accipere remissionem omnium peccatorum suorum. Unde ego prefatus volo percipere porcionem aliquam in hoc munere, et volo esse in parte ab ac retributionem. Ideoque per hanc scripturam nostrae donationis sive franchitatis vel libertatis dono atque concedo per me et per omnia posteritas mea, qui post me venerint, sic dono vobis et ecclesiam Celsonensem, quam avus meus construxit in sua propria dominicatura, et facio vobis cartam donacionis sive franquitatis, quod aliquis homo nostri comitatus, tam militis quam laicis, sive quid aliquid dederat vel vendiderint, tam kastris, quam mansibus, sive honoribus, vel averibus, sive pannos de seda et de lino, habeatis vos et successores vestri et ecclesiam Celsonensem franchum et liberum sine omni inquietacione et reservatione aliqua, quam michi non facio nec posteritas mea. Addo huic donationi ipsam meam franquedam qui est in termino de Olius, quae vocatur Muntada, sicut ego melius abeo vel abere debeo, cum exiis et egressibus suis et affrontationibus. Et volo quod semper abeatis vos et ecclesiam Celsonensem dictam franquedam meam, et omnia quae adquirere potueritis, ut superius dictum est, per franqum alaudium et legitimum ad vestras voluntates faciendas nunc et semper. Quod si quislibet homo aliquis, aut posteritas mea, qui factum venit ad inrumpendum, vel ad ipsam donacionem meam sive franquitatem vel libertatem, quae ego facio vobis et ecclesiae Celsonae perquirere voluerit, non hoc valeat vindicare quae requirit, set componat vobis auri libras centum, et in antea ista scriptura donacionis sive franquitatis plenissime in omnibusque obtineat roborem. Facta ista carta donacionis sive franquitatis vel libertatis aut concessionis VI. Idus Aprilis, anno IIII. regnante Rodebertus rex. =
+ Ermengaudus chomes + qui istam cartam donacionis sive franquitatis aut concessionis fecit et firmare rogavit. = Raimundus gratia Dei vicescomes SS. = Wifredus levita SS. = Wilielmus levita SS. = Sig+num Wigelmus. = Sig+num Regemundus. = Sig+num Bernardus. = Sig+num Oliba. = Sig+num Dela. = Sig+num Wifredus. = Sig+num Altemiro. = Sig+num Siniofredo. = Sig+num Witardo. = Sig+num Trasovario. = Sig+num Mirone. = Sig+num Altemiro. = Sig+num Guitardus. = Oliba iudice SS. = Salla gratia Dei episcopus SS. = Isarnus iudice SS. = Aurucius sacer, qui ista donacione aut franquitate scripsit et sub + scripsit die et anno quo supra.