APÉNDICE DE DOCUMENTOS.
I.
Acta consecrationis ecclesiae S. Stephani de Olius, anno MLXXIX (Vid. pág. 4)
Ex autogr. in arch. eccl. Celsonen.
In era millesima centesima septima decima, ab Incarnatione nostri redemptoris crona millesima septuagesima nona, de Adventu Domini ebdomada ultima, ante Nativitatem Domini die quinta, per beatissimi apostoli Thomae veneranda sollempnia, orante ac suplicante domno venerabili, et gloriosissimo, ac illustrissimo consule Urgellitano, et marchioni Ermengaudo admodum clarissimo in orbe terrarum toto, unâ de curia illius nonnullis famosissimis viris cum eo, necnon et capellano Ermengaudo illius equivoco (a: id est, eiusdem nominis), et Guilaberto Escluae nato, venit domnus Bernardus sanctae Urgellensis ecclesiae episcopus, katholice et non symoniace in episcopali honore intronizatus, et à papa romano apud Romam honorifice ac strenue signatus et unctus, in castellum Olivis, veneruntque multitudo copiosa cum eo innumerabilium virorum clericorum seu laicorum. Et adfuerunt ibi multi nobiles viri, videlicet, domnus Petrus Guilermi et Arnallus Ermemiri, Miroque Ermemiri, et Bernardus Gerberti, Reimundique Mironis, et Guilelmus Companni, et Reimundus Sendredi, qui erat probus clericus illius loci, omnesque illius vicini et conparroechiani, quorunt nomina perlonga fuerant adnotari. Qui omnes unanimiter oraverunt, importunisque precibus illum exoraverunt, quatinus sanctificaretur, et consecraretur ab illo templum in honore sancti martiris Stephani, inibi ab illis et ab aliis fidelibus Deum timentibus pro animarum suarum remedio aedificatum, atque à fundamento constructum. Et licet illi foret grave onus, tamen precibus tantorum proborum hominum, et obsecrationibus devictus, et coactus, et recoluit misericordiam, quam olim sibi fecerat omnipotens Deus illo non parva valitudine detentus et pene exanimatus, sancti martiris sui Stephani intercesionibus, et quomodo eius interventu meruit tunc evadere censuram justae ultionis, suâ gratissimâ sponte, utcunque melius quivit, religiosissime consecravit ac dedicavit Domino Deo, Sanctoque suo martiri Stephano templum jam supralibatum, à fidelibus hominibus pulcre ac firmiter inibi editum in honore ac ditione prenominati sanctissimi testis xpisti Stephani. Qui postquam aquâ benedicta et sanctificata, ut mos est, abluit parietes templi, et omne pavimentum, et intrinsecus insignivit omne templum unctione xpismatis, sanctificavit, et consecravit intus duo sanctissima altaria, unum sursum quod splendet ac pollet in honore martiris xpisti Stephani, tenetque primatum totius asili, et alterum deorsum in confesione in honore sanctissimi gloriosissimique Sepulchri Domini, et Sanctae Mariae matris Domini. Et rite peractis, ut mos et ordo exigit, cunctis presentis scenophegie mysteriis, et sanctificatis ac delibutis aris efusione, unctioneque xpismatis, et intra sancta altaria pignoribus sanctorum sanctisque reliquiis reconditis, et proprio sigillo signatis, ac super aris impositis, cohopertoriisque indutis, et ut ordo katholicorum sanctorumque patrum docet et mos ac norma exigit, cunctis negotiis eiusdem rei competentibus digne, ac laudabiliter, et pleniter celebratis, et consumatis, idem pontifex jam suprafatus cecinit Missam supra memorato altare sanctissimi martiris xpisti Stephani, et ad eadem Missam, post lectum Evangelium, fecit isdem presul verbum in ecclesia ad populum, et per hanc scripturam dotis restauravit, et condotavit atque refirmavit ad prelibatam ecclesiam, et ad prenotata altaria, ab illo nuper consecrata et sanctificata, cuncta omnia quaecumque olim à quibuscumque hominibus vel feminis fuerunt illis oblata, vel hucusque votive ac potentialiter collata, et tradita illis rebus quibus fruebatur ecclesia illa, necnon et illa quae injuste vel quocumque modo hucusque fuerant sibi ablata. Tunc temporis possidebat prenominata ecclesia terciam partem ex omni decimo, quodqumque ullo modo exiit, ab omni parroechia sua, de pane, et vino, et carne, de lana, et lino, cannaboque, ac legumine, et ex omnibus causis undecunque debet decimum exire. Et simili modo utebatur tercia parte ex omni decimo de cunctis molendinis, quae intra parroechiam illius sunt; et fruebatur omnibus primiciis, et oblacionibus cunctorum fidelium, vivorum ac mortuorum, et uno molendino in casale, quod vocatur Alzalichamas, propter oleum ad illuminanda altaria, et duobus aliis molendinis in casale, quod dicitur Picamola, similiter pro illuminandis altariis, el multis peciis vinearum ac terrarum separatim multis in locis positis. Haec omnia prememorata, et ea quae non sunt presenti in pagina nominatim expressa, quae tamen sui juris sunt, aut prescriptis altaribus tradita quocumque modo fuerunt, reddidit, ac restauravit, et condotavit isdem episcopus Bernardus prefatae ecclesiae et prescriptis altaribus omnino perpetualiter ad habendum, sicut in sacris kanonibus continetur. Et insuper adiecit ac dedit prefate ecclesiae, prenominatisque altaribus, cum assensu et animo suprafati egregii consulis Ermengaudi, pro cimiterio totum in circuitu illius ecclesiae, quantum intra XXX passos peduum continetur, excepto ab illa clima, qua castellum consistit. Et subjugavit illi ecclesiae, ac dedit omnes ecclesias, quae sunt aut erunt in omni diocesi sua: id est ecclesiam Sancti Justi de Jovale, et ecclesiam Sancti Michahelis de Campo, et ecclesiam Sancti Johannis, et ecclesiam Sancti Petri de Cerco, et ecclesiam Sancti Ermengaudi, et ecclesiam Sanctae Mariae de Sussiads, et ecclesiam Sanctae Fidis de Anseresa, et cuncta omnia, quaecumque adquisivit in die dedicationis illius, vel amodo et usque in eternum ibi à fidelibus oblata erunt, ibi dedit ac condotavit, et propria confirmavit manu. Et non solum illos, qui in preteritis temporibus obtulerunt Domino Deo, et prefatae ecclesiae pro remedio animarum suarum sua dona, verum insuper generaliter omnes homines, quicunque ibi aliquid optulerunt, quod ad laudem et supplementum sanctae ecclesiae fieri possit in futuris temporibus, benedixit, ac signavit, et auctoritate apostolorum Petri et Pauli à cunctis nexibus peccatorum suorum absolvit, et Christo Domino sanctisque suis illos suis precibus comendavit, quatinus ab omnipotenti Deo benedictionem eternam accipere mereantur, atque cum sanctis omnibus sine fine letentur. Et è contra illos, qui instinctu diabolico persuasi, aut accensi, aliquid de supra memoratis rebus, aut in futuro ibi collatis, inde tulerint, aut auferre quoqunque inde modo temptaverint, aut consenserint, aut fautores vel patratores extiterint huius criminis, secundum kannonicas sanctiones maledixit, et dampnavit, et à coetu christianorum disjunxit, et à liminibus sanctae Dei ecclesiae sequestravit, et cum Anania et Saphira coniuncxit, et insuper anathematis gladio eos percussit, ac vinculo excomunicationis innodavit, donec ad plenam satisfactionem humiliter et non superbe venirent, et perficerent illam, sicut habetur et continetur in sacris kannonibus à patribus sanctis statutam, et scriptam, atque plurimis in Conciliis laudatam, et officiosissime confirmatam, cunctisque posteris in futuro traditam. = Bernardus aesi indignus gratiâ Dei Episcopus + . Ermengaudus Dei gratiâ Comes + Sig+num Guilelmi Isarni. = Sig+num Arnalli Baronis. = Sig+num Guilaberti Esclue. = Sig+num Petri Guilelmi. Sig+num Arnalli Ermemiri. = Sig+num Mironis Ermemiri. = Sig+num Reimundi Mironis. = Sig+num Guilelmi Companni. = S¡g+num Poncii Ermemiri. = Lator legis ac juris Ermengaudus hanc scripsit loco scriptoris, et hoc + impressit signum vice judicis in die annoque prefixo.
