VII. Juramentum clavariorum studii generalis Illerdae.

VII.

Juramentum clavariorum studii generalis Illerdae. (Vid. pág. 37.) 

Ex archiv. saecular. civitat. Illerdae. 

Los aytals canonges, è (las palabras è, à las transcribo e, a) aytals ciutadans de la ciutat de Leyda juram sobrels sants de Deu Evangelis, et la Creu de Nostre Senyor damont laltar maior de Santa Maria de la Seu posats, et per nos, et quiscun de nos ab nostres propries mans corporalment tochats, que nos per tot aquest an, qui sira finit en les carnestoltes de Quaresma, a nostre bon enteniment, et a nostra bona consciencia procurarem, et regirem loffiçi de la clavaria del vi ordenada en la dita ciutat, per sustentacio del studi general que es en la dita ciutat, al qual offici som estats elets, e conservarem la moneda que de la dita aiuda exira per tot aquest an en la caxa que es en les cases de Poblet deputada et assignada a conservar aquela moneda, et no en nuyll altre loch. E affermarem doctors, et maestres qui legiran el dit studi per tot aquest an Dret Canonich et Civil, Mediçina, Filosofia et altres sciencies aprobades, si mester hic siran. E aquels doctors et maestres afermarem al menor salari que aver los porem, axi que a negu dels dits doctors no donarem, ni prometrem, ni consintrem que sien donats, ni promeses per salari de C. libres a amont per cada an entre totes coses. E servarem tots et sengles establiments feyts per la ciutat sobrel feyt del studi, et specialment aquels que foren feyts divendres XV. kalendas novembris en lan de M.CCC.XXV. (1325) Etotes aquestes coses damont dites, et cada una daquestes farem, procurarem, et tractarem acor profit del dit offici a nos comanat. Eque por amor, ni per favor, ni per prechs de nenguna persona de qualque dignitat, condicio, ho estament sie, noy farem sino ço que al nostre bon enteniment, et a la nostra bona consciencia a profit empero del dit studi vist nos siran feedor. E de negu servi, ni neguna altra cosa per manera de servi, no pendrem, ni daltri que per els, ho algun dels nos ho donas. E que no affermarem, darem, ni prometrem salari negu a negun doctor ni maestre, ni altra persona sens conseyll et voluntat dels clavaris del an passat, et dels dos canonges, et dos prohomens ordenats a nosaltres per conseylles en aquest feyt, e de la mayor partida dels, los quals prohomens axi mateix façen sagrament de conseyllar a nosaltres be, et lealment a profit del dit studi, tota affectio et hoy remoguts.

III. Designatio civitatis Illerdae pro studio generali totius regni Aragonum erigendo. an. MCCC

III.

Designatio civitatis Illerdae pro studio generali totius regni Aragonum erigendo. an. MCCC (Vid pág. 27.) (1300, Jaime II de Aragón; universidad literaria, estudio general) 

Ex arch. reg. Barcin.

Jacobus Dei gratia Rex Aragonum, Valentiae et Murciae, ac Comes Barchinonae dilectis et fidelibus suis paciariis, et probis hominibus, ac toti universitati civitatis Illerdae presentibus et futuris salutem et graciam. Dum noster curis animus agitatur assiduis, quam nobis sit utile, quam decorum viros erudire prudentes per semina doctrinarum, qui per studium prudentiores effecti, Deo nobisque complaceant, ac regnis et terris nostris, quibus Deo propitio presidemus, fructus afferant saluiares; ad id precipue curas nostras dirigimus per quod viris eisdem scientiarum quarumlibet honestarum apud nos alimenta condantur, ut nec potissime nostros fideles et subditos pro investigandis scientiis nationes peregrinas expetere, nec in alienis ipsos oporteat regionibus mendicare. Cum igitur Sanctissimus in Christo Pater ac Dominus Dominus Bonifacius Papa octavus per speciale privilegia nobis hoc scientibus duxerit concedendum, ut in aliqua civitate vel loco terrae nostrae insigni fundare vel ordinare possemus studium generale; et quod idem studium postquam per nos existeret ordinatum, eisdem gratiis privilegiis, et indulgentiis gauderet omnino, quae a Sede Apostolica Tholosano studio sunt concessae, prout in ipso privilegio plenius continetur; Nos habito diligenti tractatu et consilio pleniori super electione loci, quo posset commodius idem studium ordinari, ad civitatem Illerdae, velut ortum fertilitatis et fecunditatis conclusum, ac fontem deliciarum signatum, quae quasi quoddam intermedium terrarum ac regnorum nostrorum existit, oculos nostrae considerationis super hoc vigiles duximus dirigendos. Ad eius namque reformationem ac statum laudabilem tanto diligentius et specialius aspiramus, quanto civitatis eiusdem ac vestram, honorabiles cives, antiquam nobilitatem, legalitatem et fidem, ac grata pariter et accepta praedecessoribus nostris, nec minus nobis per vos impensa servicia ad nostram crebrius memoriam revocamus. Per nos igitur et omnes successores nostros volentes civitatem eandem huiusmodi gratiae nostrae praerogativa potiri, tantique honoris titulis decorari, gratis et ex certa scientia civitatem praedictam auctoritate Apostolica, qua fungimus in hac parte ac etiam nostra, ad generale studium prae ceteris locis et civitatibus terrae nostrae eligimus de praesenti, ac etiam ordinamus, volentes ac firmiter statuentes ut in ipsa civitate sit studium generale de cetero tam in iure canonico quam civili, medicina, philosophia et artibus ac quibuslibet facultatibus aliis, et approbatis scientiis quibuscumque. Ita quod de cetero nulla persona cuiuscumque praeheminentiae, dignitatis, conditionis, status aut legis existat, tam audax reperiatur, quod in aliquo loco terrae et dominationis nostrae ubique citra mare habitae, vel Deo auctore in futurum habendae, jura canonica vel civilia, aut libros medicinae sive philosophiae audeat vel praesumat aliquibus scolaribus legere vel docere; neve scolares quicumque praesumat infra terram et dominationem nostram alibi quam in nostro studio Ilerdensi iura canonica vel civilia, scientiam medicinae seu philosophiae a quocumque causa lectionis audire. Alioquin iram eo indignationem nostram et penam mille aureorum tam legentes quam audientes, quotiens convenerint se noverint incursuros, praesenti statuto seu privilegio nichilominus in suo (se lee sut) robore duraturo. Et quia cordi nobis existit idem prosequi studium continuis gratiis et favoribus oportunis, illas ad praesens libertates et gratias ac indulgentias qualescumque quae a Sede Apostolica Tholosano studio sunt concessae, ipsi eidem studio Ilerdensi, doctoribus et magistris ac scholaribus ibidem studentibus et studere volentibus, auctoritate Apostolica atque nostra de regiae liberalitatis beneficio concedimus et donamus, ac etiam confirmamus. Intendentes in posterum, prout temporum et negotiorum exegerit qualitas, eidem studio, et scholaribus de libertatibus et immunitatibus et gratiis continuis liberaliter providere; quibus idem magis perficiat studium incrementum. Hoc igitur donum solempne Nos Rex praefatus mente gratuita, ac etiam corde bono, vobis dilectis et fidelibus nostris paciariis, probis hominibus ac toti universitati Ilerdae praesentibus et futuris per nos et omnes successores nostros offerimus, concedimus et donamus, prout melius et plenius dici et intelligi potest ad vestrum et dictae civitatis commodum et vestrorum; ut scilicet dictum studium generale in ipsa civitate habeatis, gubernetis ac etiam ordinetis. Salvis semper privilegiis et gratiis per nos vel successores nostros concessis eidem studio seu etiam concedendis; et salvis pactis et conventionibus per nos eidem promissis atque concessis et concedendis et omnibus aliis nostris praeceptis et ordinationibus quibuscumque, quae ad utilitatem ipsius studii Ilerdensis nobis et successoribus nostris necessariae videbuntur. In cuius rei testimonium praesentem cartam concessionis et donationis de dicto studio vobis concedimus, ac nostra bulla plumbea tradi praecipimus communitam. Datum Caesaraugustae kalendis septembris anno Domini M. trecentesimo. Sig+num Jacobi Dei gratia Regis Aragonum. Testes sunt. Eximinus Episcopus Caesaraugustanus. = R. Episcopus Valentinus. = Eximinus P. Abbas Montis Aragonis. = Ja. Dominus de Xericha. (Xerica) = P. Dominus de Ayerbe. = P. Ferrandi. = Bng. de Entenza. = Luppus Ferrench de Luna. = P. Martinis de Luna. = Johannes Martinis de Luna. = Artaldus de Luna. = P. Cornelii. = Eximinus Cornelii. = Sancius de Antilione. = P. Luppi de Otoyza. = P. G. de Castilione. = Eximinus P. de Arenos. = Et plures alii ibidem ad generalem curiam congregati. Fuit clausum per Bernardum de Aversone de mandato Domini Episcopi.

Sigue el IV

XXI. Idem Jacobus I Innocentio IV gratias agit pro absolutionis beneficio.

XXI.   

Idem Jacobus I Innocentio IV gratias agit pro absolutionis beneficio.

EX. ARCH. EIUSD. MONAST.

Sanctitate vestrae gratiarum magnificas agimus actiones, attendentes quod vos vestrum filium ac devotum non solum à rectitudinis tramite deviantes studuistis ad ovile ecclesiae pastorali sollicitudine revocare, verum etiam ex solitae pietatis affluentia charissimos viros providos, et discretos episcopum Camerinensem, et fratrem Desiderium poenitentiarum vestrum nobis pro absolutionis beneficio misericorditer impendendo dignatione provida mittere curavistis. Unde dominationi vestrae, nec non et universis praesentes litteras inspecturis harum serie facimus manifestum, quod nos anno M.CC quadragesimo sexto, pridie idus Octobris ad locum fratrum minorum Illerdensis accedentes in praesentia venerabilium archiepiscopi Terrachonae, Caesaraugustae, Urgelli, Oscencis, Elnensis episcoporum, et aliorum praelatorum, baronum, religiosorum, ac saecularium universâ multitudine congregatâ, de voluntate, ac mandato praedictorum nuntiorum vestrorum, prius excessu commisso in episcopum Gerundensem humiliter, sicut Domino dare nobis complacuit, recognito, juxta formam debitam stare, promissimus mandatis ecclesiae sub praestito juramento. Qui nuntii vestri nobis in virtute juramenti praestiti mandaverunt, quod in clericos, vel personas religiosas, nisi in casibus á jure exceptis, de cetero (non) iniciamus, vel inici faciamus manus temere violentas. Et nos pro satisfactione offensae commissae in persona episcopi Gerundensis, et in remissionem peccatorum nostrorum ipsis nuntiis acceptantibus satisfactionem obtulimus in hunc modum. Videlinet quod abbaciam de Beniffazano cisterciensis ordinis Dertusensis dioecesis, quae est noviter a nobis inchoata, cum expensis nostris ad complementum perducamus, et quod fabricae ejusdem ecclesiae demus CC. marchas argenti. Et hospitali pauperum Sancti Vincentii de Valentia quod inchoavimus, assignemus D. C. marchas argenti perpetuò in redditibus, ex quibus pauperes, et peregrini ibidem sustententur, et certus numerus sacerdotum et clericorum servitio ejusdem ecclesiae deputetur. Et quod constituemus unum sacerdotem perpetuo in ecclesia Gerundensi, qui intersit continuè diurnis ac nocturnis officiis, et pro nobis ad Dominum intercedat. Dat. Illerdae quintodecimo Kalendas Novembris anno Domini M.CC quadragesimo sexto.