XXXIII. Eiusdem ad eumdem Archiep. litterae

XXXIII.

Eiusdem ad eumdem Archiep. litterae quibus quae Raymundus Berengarii IV., Comes Barchinon., Archiepiscopo Tarraconensi in Ilerda et Dertusa concesserat, confirmat, an. M.C.LXXIII. (1173) (Vid. pág. 161).

Ex autogr. in arch. eccl. Tarracon.

Alexander Episcopus servus servorum Dei. Venerabili fratri W. Terracon. Archiepiscopo, Apostolicae Sedis Legato, salutem et Apostolicam benedictionem. Inducit nos, et hortatur comissae nobis dignitatis auctoritas fratribus et Coepiscopis nostris gratiae nostrae plenitudinem exhibere, et super hiis, quae legitime possident, Apostolici favoris et patrocinii subsidium ministrare, ut tanto circa devotionem Beati Petri, ac nostram teneantur ferventiores existere, quanto se ampliori praerrogativa cognoverint confoveri. Inde est quod Nos tuis postulationibus benignius annuentes, honorem illum, quem bonae memoriae R. quondam Comes Barchinonen. in Illerda et Dertusa, tibi, quando captae fuerunt, concessit, sicut ipsum pacifice habere dinosceris, devotioni tuae auctoritate Apostolica confirmamus, et praesentis scripti patrocinio communimus. Statuentes ut nulli omnino hominum liceat hanc paginam, etc... Datum Anagniae XVI. kalendas julii.

XXVI. Donatio facta monasterio Vallis Laureae, an. MCLVI. (1156)

XXVI.

Donatio facta monasterio Vallis Laureae, an. MCLVI. (Vid. pág. 135.) 

Ex arch. monast. SS. Crucum.

Sit notum cunctis quod ego Guillelmus Raymundi dono Deo, et ecclesiae S. Mariae de Valle Laurea in cunctis redditibus meis, quos habeo in civitate Dertusa, et Gerardo, Abbati eiusdem loci, et fratribus ibidem Deo servientibus, praesentibus atque futuris, X. cantars olei, ut praedicti fratres Vallis Laureae accipiant de redditibus meis in civitate Dertusa praedictos X. cantars olei, usque dum donem eis tantum honorem in praedicta civitate, unde possint habere annuatim supra memoratos X. cantars olei. Actum est hoc II. kal. junii, anno ab Incarnat. Christi M.C.L.VI. = Sig+num Guillelmi Raymundi Dapiferi, qui hoc firmo, firmarique rogo. = Sig+num Otonis, fratris eius. = Ego Gaufredus Dertusen. Episcopus subscribo. = Sig+num Aimerici, fratris militiae. = Sig+num Petri Umberti, Prioris Empostae. = Sig+num Bernardi de Rochaforti. = Sig+num Petri de Sancta Eugenia. = Sig+num Petri Sancti Menati. = Sig+num Guillelmi de Monte scatano. (otra versión de Moncada) = Sig+num Raimundi de Monte scatano. = Sig+num Bernardi, presbyteri et canonici Sanctae Mariae Dertusae, qui hoc scripsit die et anno quo supra.

XXXV. Códice, colección, cánones, archivo, Santa Iglesia, Seo de Urgel

XXXV. 

Noticia de lo contenido en el Códice de colección de cánones que se guarda en el archivo de la Santa Iglesia de la ciudad de la Seo de Urgel. 

Es un vol. fol. max. escrito en pergamino a fines del siglo XI y acaso alcanzó los principios del siguiente, como se infiere indubitablemente de su carácter. Consta de 292 folios, escritos a dos columnas con limpieza, pero sin lujo de miniaturas e iniciales costosas. Las dos primeras hojas no pertenecen al cuerpo de la colección. Precédela el índice de los cánones antiguos divididos por materias y libros según costumbre, y copiado por el amanuense de los que correrían en su tiempo. Sólo contiene los cinco primeros libros de los diez que se hallan publicados por el Cardenal Aguirre. Están divididos por títulos y son los mismos que se hallan en su Colección de Concilios con alguna levísima diferencia en sus epígrafes. Acompañan a cada libro algunos versos mal limados, los cuales no omitiré en la descripción siguiente. 

Incipit liber primus. = De institutionibus Sanctorum. (edit. Clericorum.) = Titulus I. = De quibus non sunt Clerici ordinandi. = Tit. LX. = Quod nulli liceat quemquam alienum Clericum sive Monachum, laycum vel civem, libertum an servum in sua Ecclesia ordinare vel retinere. = Incipit liber secundus. = De institutionibus Monasteriorum, atque ordinibus poenitentium. 

Postquam sanctifico missos de cespite flores 

Magna opere sacros distinximus ordine campos, 

¿Quo nunc ire jubes, aut quo me tramitte mittis? 

Est bene quod praefixa tenent loca sacra ministri. 

Ad (f. At.) nunc virginum solers dispone cohortem, 

Adstringe viduam, poenitens det corde dolorem. 

Ne lasciva suis reddeat in montibus illa 

Quae adhuc deliciis pollens est mortua vivens. 

Nisu toto, si Dominus vult, ibimus illic 

Quo nos magna jubet oris sententia vestri. 

Tit. XXII. = De proficientium castitate. 

Compinxi turmam celebratus lumine fulvam; 

Quaeve sibi debent ordine cuncta dedi. 

Sistit preclare solidatus virginis ordo, 

Atque decus eius permanet inde sacrum. 

Respexi dignis poenitentem fletibus omnem. 

Curva viduam legibus ipse sacris 

Estne placens inter viatoris cruce subactum 

Condigne quae sunt ponderi dicta manent: 

Haec ad fines te mittat intentio constans, 

Et posteris sceptum fingere sospes opus. 

Incipit liber tertius. = De institutionibus juditiorum et gubernaculis rerum. 

Jussis postquam nostra tuis se lingua subegit 

Hoc dicito citius famulatum mente paravit 

In qua cursi vagum mittemus parte viantem 

Aut comotum libravimus orbe regressu 

Enixo series usque nunc proruit horsu 

Ex hoc incipe juridicos disponere motus 

Hos gutur linguam labium acusantis obunca 

Falsum non toleres indemnem vivere testem 

Judicium judex addiscat promere justum 

Nec minimum vertat juris in parte favoris 

Quisquis enim torquet leges torquetur ad ignes 

Et parva magnus pensavit facta reatus. 

Tit. I. De retinendo suscepto regimine et sollicite peragendo. = Tit. XLIV. 

De quorumcumque libertis ecclesiae commendatis. 

Complevi praecepta sacris inpressa loquellis. 

Adsportans qui quid praecipis ipse tibi 

Putansne recto labuntur crura viatu? 

Aut non alterno fallimur inde pede? 

Derecte vigulus mentem collisit iniquam 

Justitiae telo callida cuncta secans 

Pulcre est infausto punitus crimine mendax 

Ne falsum staret quod veritate periit 

Veridico cuncta congressa est orbita gressu 

Perge vigens error: nullus in antra latet. = Explicit liber tertius. 

Incipit liber quartus. = De institutionibus officiorum et ordine baptizandi. 

Ecce jugi motu plangendi munera portans 

Totum quod statuis implevi mente reclini 

Ammodo quae nostris sternetur semita plantis 

Aut comitemus alacres per clena recursus 

Actenus exerto verborum lingua cucurrit 

Ordine nunc compone coros reboantibus hymnis 

Doce delicti sordes babtismate tolli 

Distingue templis altaria carminatura 

Complere tua concurram cito jussa citatus 

Imperia que animis sacra portabo superbis. 

Tit. I. Quod sibi tantum noceant cum a malis bona ministrantur. = Tit. XL. De inerguminis. 

Altaris aram ritus et cantica templi 

Gaudio festorum concionesque melos 

Usus mensura legis sedesque sacrorum 

Distincte motus rite dedit calamus 

Putasne nostris studiis his letus haberis 

Aut tibi quae placeant emolumenta damus 

Me refovent quaecumque paras me talia mulcent 

His delector ovans quas mihi ponis opes 

Det Dominus Omnipotens nostrum tibi posse placere 

Quod te delectet nos refovere queat. 

Incipit liber quintus. = De diversitatibus nuptiarum et sceterae flagitiorum. 

Quidquid promulgasse tuis fuit inclite jussis 

Certatim tibi tota manus opera remissit 

AEcclesia babtisma choros cantusque libravi 

Post haec pande viam qua noverit ysse viator 

Ex hinc dispone generosi seminis ortum 

Nupta virum teneat vir nuptam lingua recesset 

Nascatur proles comuni velle perhacto 

Utent nuptus opera comuni velle negato 

Nobilis utramque regat sic vita parentis 

Ut teneat ambos post mortem vitae perhennis. 

Tit. I. De non execrandis nuptiis et dispositionibus nuptiarum. = Tit. (espacio largo) De discretione abstinentiae carnium. 

Hasta aquí el índice, al cual se sigue inmediatamente el Concilio Niceno el primero de esta colección con los XX capítulos acostumbrados. Antes de ellos se lee: 

Prephatio (a: Falta en el Cod. G.). = Concilium sacrum venerandi culmina juris 

Condidit et nobis congrua frena dedit 

Ut bene fundatis justo moderamine possit 

Intemerata gerens clericus ordo regi 

Pontifices sumi veterum praecepta sequentes 

Planius haec monitis exposuere suis 

Hinc fidei nostrae se pandit semita et omnes 

Errorum dampnant dogmata sancta vias 

Quisquis Dei fuerit famulus Christique Sacerdos 

Hoc sale conditus dulcia mella fluit. = Explicit. 

Al fin dice que suscribieron los CCCXVIII Obispos por sus nombres y provincias. Sed plerique, añade, studiosi servi Dei magis curam gessere Orientalium Episcoporum nomina describere propter hoc quod Occidens non similiter inquisitionem de haeresibus habuerit. Siguen algunas subscripciones. A esto se siguen los demás Concilios orientales por el orden siguiente. - Synodus Anciritana. Capp. XXV. - Concilium tertium Neocesariensis. Capp. XIII. = Quartum Gangrense Concilium post Nicenum Synodum. Capp. XX. = Quintum Concilium Sardicense CCC. Episcoporum Capp. XVI. = Concilium Antiochenum sextum. Capp. XXV. = Synodus Laodiciae Capp. LVIII. = Synodus quae facta est Constantinopolim adversus heresem Macedonianam ab Episcopis numero C.L. sub Teodosio maiore, Siagrio et Eucherio consulibus Era CCCCXVIII. octavus in ordine. Capp. VII. = Synodus habita Constantinopolim CLXIII Episcoporum extra vicarios XI. qui ad vicem suorum praesulum subscripserunt temporibus Constantini Imperatoris Era DCCXX. = Synodus decimus Ephesina prima CC. Episcoporum habita adversus Nestorium. = Undecimus Calcidonensis Synodus DCXXX. Episcoporum habita contra hereses, et maxime adversus Euticen et Dioscorum, Valentiniano septimo septies et Habieno consulibus Era CCCCLXXXVIIII. = Hasta aquí los concilios del Oriente, en los cuales se hallan por la mayor parte sus actas sinódicas, etc. Pero con pocas susbcripciones de Obispos. = Siguen los concilios Africanos. = Concilium Cartaginis Africae primum. Tituli XII. = Incipit gesta concilii Carthaginensis secundi habiti Era CCCCXXVIII. Tituli XIII. = Idem tertium habitum ab Episcopis numero XLVII. Era CCCCXXXV. Tituli XLVIIII. = Idem quartum habitum ab Episcopis numero CCCCXIIII. Era CCCCXXXVI. Tituli CV. = Idem quintum habitum ab Episcopis LXXIII. Era CCCCXXXVIII. Tituli XV. = Idem sextum gestum sub Era CCCCLIIII. ab Episcopis CCXVII. Tit. XIIII. = Idem septimum XVIII. Episcoporum gestum Era CCCCLVII. cui etiam interfuit praedicta legatio Romanae Eclesiae. Tit V. = Idem octavum in Libitana Urbe habitum CCXIII Episcoporum, Era CCCCLX. Tituli XXV. = Siguen los concilios Franceses.

Concilia Galliae. = Arelatense I. Tit XXII. = Arelatense II. Tit. XXIV. = Arelatense III. Tituli IIII. Valentinum XX. Episcoporum habitum Era CCCCXIII. Tit. IIII. = Taurimantum LXXX Episcoporum, Tituli VII. = Regense LXIII. Episcoporum habitum Era CCCCLXVII. Tituli VIII. = Aurasicum XVI. Episcoporum habitum Era CCCCLXXVIIII. Tituli XXVIIII. = Vasense habitum Era CCCCLXXX. Tituli X. = Vasense II. XVII. Episcoporum. = Agatense XXV. Episcoporum habitum Era DXLIIII. Tituli LXVIIII. = Aurelianense I. XXVIII. Episcoporum Tit. XXVI. = Aurelianense II. Tit. XXXVI. = Synodus Paunensis XXIIII. Episcoporum Tit. XXX. = Idem Carpentoratensis XV. Episcoporum. = Arvernense Tit. XVII. cum Epistola XI. Episcoporum ad Regem Theodebertum. = Aliud Arvernense XXXVII. Episcoporum. Tituli XVI. 

Hucusque Galliae aeclesiasticarum gestarum regulae (a: Hic variantes locis ex cod. Ger. incipiunt.) dispositae sunt. Deinde sequuntur Hispaniae regulae. = Concilium Eliberritanum XVIIII. Episcoporum Constantini temporibus gestum eodem tempore quo Nicena Synodus habita est. 

Tit. I. = De his qui post baptismum Idolis immolaverunt.

Tit. LXXXI. = De foeminarum epistolis. = Al principio de los Cánones dice: Iduum (b: Estas subscripciones al principio de los Cánones ¡n Cod. G.) Maiarum aput Heliberritanum. Al fin: Cum consedissent sancti et religiosi Episcopi in Eclesia Heliberritana, id est Foelix Episcopus Accittinus (c: G. Accitanus.). = Osius Episcopus Cordovensis (d: G. Cordobensis.). = Savinus Episcopus Spalensis. = Camerinus Episcopus Tuccitanus. = Sinagüis Episcopus Epagrensis. = Secundinus Episcopus Kastolenus (a). = Pardus Episcopus Mentesanus. = Flavianus Episcopus Heliberritanus. (b) = Cantonius Episcopus Corsittanus (c). = Liberius Episcopus Emeretensis. = Valerius Episcopus Caesaraugustanus. = Decentius Episcopus Legionensis. = Melantius Episcopus Toletanus. = Januarius Episcopus de Fiblaria. = Vincentius Episcopus Ossonobensis. = Quintianus Episcopus Elborensis. = Successus Episcopus de Heliocroka (d). = Eutinianus Episcopus Bastitanus. = Patricius Episcopus Malacitanus. = Restitutus Praesbiter Elehepora (e). = Natalis Prbr. Ursona. = Maurus Prbr. Iliturgi. = Lamponianus de Karula (f). = Barbatus de Adjungi. = Felicissimus de Ateva. = Leo Acinippe. = Liberalis de Eliocroca. = Januarius à Lauro. = Januarianus Barbe. = Victorinus Hegabro. = Titus Avinae. = Eucharius (g) Municipio. = Silvanus Segalbinia. = Victor Ulia. = Leo Gemella. = Luxurius Dedrona. = Eumancius (h) Solia. = Eutices Cartaginensis. = Januarius Urci. = Turrinus Castelona. = Emeritus Baria. - Clementianus Ossigi. = Julianus Corduba (i),

Concilium Terragonense, X Episcoporum habitum Era DLIIII. 

Tit. I. = Ut etiam ad proximas sanguinis clerici cum testimonio vadant. = Tit. XIII. = Ut Episcopus Diocesanos clericos (j) et quosdam ex laycis convenire litteris ad Synodum moneat. = In nomine Christi habita Synodus Terragona (t, al pie es una l) anno V. Teoderici Regis consulatu Petri sub die VIII Idus Novembris. = Subscripciones Episcoporum. = 

(a) G. Castolonus. 

(b) Eliberritanus.

(c) Corsutanus. 

(d) G. Eliocroca. 

(e) G. de Epora. 

(f) G. de Carula.

(g) G. Eucarius.

(h) G. Cumantius. 

(i) G. Cordoba. - Hae postremae subscriptiones ab illa Leo Gemalla alio ordine scribuntur in G.

(j) G. Pbros. 

(l) G. Tarracona anno sexto Teodorici.

Johannes in Christi nomine Episcopus Terragonensis (a) civitatis constitutiones à nobis (b) factas subscripsi. = Paulus in Christi nomine Episcopus Impuritanae civitatis. = Ector Episcopus Kartaginensis (c) Metropoli ss. = Frontianus Episcopus Gerundensis ss. = Agrivius (d) Episcopus Barchinonensis ss. = Orontius Episcopus Eliberritanae civitatis ss. = Vincencius Episcopus Caesaraugustanae civitatis ss. = Ursus Episcopus Tortosanae (e) civitatis ss. = Cinidius Episcopus Ausonae (f) ss. = Nifridius in Christi nomine minimus Sacerdotum constitutiones Sanctorum Canonum Sanctae Eclesiae Egarensis minister ss. 

Concilium Gerundense VII. Episcoporum habitum Era DLV.

Tit. I. Ut unaquaeque provintia in officio ecclesiae unum ordinem teneat. = Tit. X. Ut omnibus diebus vespertinis et matutinis oratio dominica dicatur. = In Christi nomine Synodus habita apud Gerundam (g) anno VII. Theoderici Regis VI. Idus junii Agapeto V. C. Consul. = Subscriptiones Episcoporum. = Johannes in Christi nomine Episcopus subscripsi. = Frontinianus in Christi nomine Episcopus ss. = Paulus in Christi nomine Episcopus ss. = Agricius in Christi nomine Episcopus ss. = Cinidius in Christi nomine Episcopus ss. = Nifridius in Christi nomine Episcopus ss. = Oroncius in Christi nomine Episcopus ss. 

Concilium Caesaraugustanum XII. Episcoporum. 

Tit. I. Ut foeminae fideles à virorum alienorum coetibus separentur. = Tit. VIII. Ut ante XL. annos sanctimoniales virgines non velentur. = (Deest in corpore.)

Exemplum sententiarum Episcoporum concilii Caesaraugustani IIII. Nonas Octobris Caesaraugusta in secretario residentibus Episcopis Hitadio = Helfino (h) = Euticio = Ampelio = Augentio = Lutio = Etacio (i) = Splendonio = Valerico = 

(a) G. Terraconensi. 

(b) G. subscriptas. 

(c) G. Cartaginensis. 

(d) G. Agricius. 

(e) G. Dertosane. 

(f) G. Ausonitane civitatis 

(g) G. Ierunda.

(h) G. Litaddio. Delfino. 

(i) G. Lucio, Stacio.

= Subscriptiones. = Celsinus in Christi nomine Episcopus haec constituta subscripsi. = Justinianus in Christi nomine etc. Episcopus ss. = Reparatus similiter Episcopus ss. = Setabius similiter ss. = Benagius simil. ss. = Ampelius sim. ss. = Salustius, Archidiaconus Vicarius Domini mei Marcelli Episcopi ss.

Concilium Toletanum I. XVIIII. Episcoporum habitum.

Tit. I. De praesbyteris et diachonibus si post ordinationem filios genuerint. = Tit. XXI. De regulis fidei catholicae contra Priscilianos. = Subscriptiones Episcoporum. = Patruinus Episcopus subscripsi. = Marcellus Episcopus ss. = Lucinianus Episcopus ss. = Severus Episcopus ss. = Ilarius Episcopus ss. = Ortigius Episcopus ss. = Lampius Episcopus ss. = Florus Episcopus ss. = Eustochius (a) Episcopus ss. = Lampadius Episcopus ss. = Afrodisius Episcopus ss. = Jocundus Episcopus ss. = Leonas Episcopus ss. = Olimpius Episcopus ss. = Asturius Episcopus ss. = Serenus Episcopus ss. = Leporius Episcopus ss. = Aurelianus Episcopus ss. = Exuperantius Episcopus ss. = Al principio de los cánones dice: Constitutio concilii Episcoporum Toleto habiti Arcadii, Honoriique temporibus Era CCCCXXXVIIII. sub die VII. Iduum Septembrium Stilicone consule.

Toletana synodus secunda.

Tit. I. De his qui parentes ab infantia in clericatus officio manciparunt si postea voluntatem habeant nubendi.

Tit. V. De his qui proximis suis se copulant ut à communione separentur. = In nomine Domini nostri Jesuchristi. Sinodus habita in civitate Toletana apud Montanum Episcopum sub die XVI. Kalend. junii anno V. regni Domni nostri Alarici Regis (b) Era DLXV. = Subscriptiones Episcoporum. = Montanus in Christi nomine Episcopus his constitutionibus (falta la n de cons) adquievi, relegi et subscripsi die et anno quo supra. (c) = Paulus Episcopus his statutis, etc. = Domicianus Episcopus similiter. = Marracinus Episcopus in Christi nomine ob causam fidei catholicae in Toletana urbe exilio deputatus sanctorum fratrum meorum constitutionibus interfui etc. = Nifridius Episcopus in Christi nomine ecclesiae catholicae Egerensis hanc 

(a) G. Eustocius. 

(b) G. Amalarici. 

(c) G. addit. Cannonius Episcopus his statutis, etc. 

Simposio = Carterio = et Hidatio (a). = Ab universis dictum est recitentur sententiae. Lucius Episcopus dixit. = Siguen los cánones.

Concilium Hilerdense VIII. Episcoporum. (b)

Tit. I. De his qui altario ministrant; ut a sanguine omni abstineant. = T¡t. XVI. Si Sacerdos moritur, quid de rebus ecclesiae observetur. = Synodus habita in conventu Hilerdensi anno XV. Theuderici Regis (c) sub VIII. Idus Augusti. = Subscriptiones Episcoporum. = Sergius (d) in Christi nomine Episcopus has constituciones secundum quod nobiscum fratribus nostris Deo inspirante complacuit relegi et subscripsi. = Justus in Christi nomine Episcopus hiis constitutionibus interfui et ss. = Casoncius in Christi nomine Episcopus his statutis interfui et ss. = Johannes in Christi nomine Episcopus his statutis interfui et ss. = Paternus in Christi nomine Episcopus catolicae ecclesiae Barchinonensis adquievi et ss. = Maurulio in Christi nomine Dortosanae (e) ecclesiae catholicae Episcopus adquievi et ss. = Maurus (f) in Christi nomine Episcopus Ecclesiae Agarensis his deffinitionibus interfui et ss. = Gratus in Christi nomine Presbiter directus a Domino meo Stabilio Episcopo his statutis interfui et ss. (g) = Frebruarius in Christi nomine Episcopus Ecclesiae Hilerdensis his constitutionibus interfui et ss. 

Concilium Valletanum (h) VI Episcoporum habitum Era DLXXXIII. 

Tit. I. Ut Evangelium post epistolam (i) legatur. = Tit. VII. Ut clericum alienum nullus ordinet, nec sit clericus qui non spoponderit locum ubi sit delegatus. = Anno 

XV. Teudorici (j) Regis sub die II. Idus novembris in nomini nostri Jhesuchristi Valles in concilium congregati. 

(a) G. Udacio. 

(b) G. Cod. add. era D.LXXXIIII.

(c) G. Teudi Regis. 

(d) G. Sergis. 

(e) G. Dertosane. 

(f) G. Taurus. 

(g) Haec subscriptio Grati Pbri. ultimo loco ponitur in cod. G.

(h) i. e. Valentin. (V. Flórez en Valencia.)

(i) G. Apostolum. 

(j) G. Teudi. 

constitutionem consacerdotum meorum in Toletana Urbe habitam cum post aliquantum temporis advenissem salva auctoritate priscorum kanonum relegi, probavi et ss. = In Christi nomine Justus Ecclesiae catholicae Urgellitanae Episcopus hanc, etc., similiter. = Siguen las cartas de Montano obispo Hispalense Fratribus filiisque territori Hispalitani y a Toribio.

Toletana Synodus III. LXII. Episcoporum in qua Arriana heresis in Hispania condempnatur.

In nomine Domini nostri Jesuchristi anno regnante IIII gloriossisimo atque piissimo et Deo fidelissimo Domno Recaredo (a) Rege die VIII. Iduum Maiarum Era DCXXVII, haec Sancta Synodus habita est in civitatem regiam Toletanam ab Episcopis totius Hispaniae vel Galliae qui infra subscripti sunt. = Subscriptiones Episcoporum. = Ugnas Episcopus in Christi nomine anathematizans heresi Arrianae dogmata superius dampnata fidem hanc sanctam katholicam quam in Ecclesia katholica veniens credidi manu mea de toto corde subscripsi. = Murila in Christi nomine Episcopus similiter. = Uvilisclus (b) in Christi nomine Episcopus similiter. = Sunila in Christi nomine civitatis Ephesi Episcopus similiter. = Gardingus in Christi nomine civitatis Ephesisis (c) Episcopus refutans credensque similiter. = Beccilla in Christi nomine civitatis Lucensis Episcopus spernens, tenensque similiter. = Arvittus in Christi nomine civitatis Portugalensis (d) Episcopus dampnans, amplectensque similiter. = Fruisclus in Cristi nomine civitatis Detorsanae (Dertosanae) Episcopus execrans, dampnansque similiter. = Similiter et reliqui Praesbyteri et Diachoni ex herese Arriana conversi subscripserunt. = Signum Gussini viri illustri proceri ss. = Fonsa vir illuster anathematizans ss. = Afrida (e) vir illuster anathematizans ss. = Aila vir illuster anathematizans ss. = Ella vir illuster anathematizans ss. = Similiter et omnes seniores Gothorum subscripserunt ss. 

Tit. I. De observatione priorum kanonum. 

(a) G. Recharedo.

(b) G. Uviligisclus.

(c) G. Tudensis. 

(d) C. Portucalensis. 

(e) G. Afrila. 

Tit XXII. (a) Ut ballematie et turpes cantici prohibendi sint in sanctorum sollempnitatibus. = Subscriptiones Episcoporum. = Flavius Recharedus Rex hanc deliberationem quam cum sancta definivimus synodo confirmans subscripsi. = Masona in Christi nomine ecclesiae catholicae Emeritensis (Emérita Augusta, Mérida) Episcopus Metropolitanus provintiae Lusitaniae his constitutionibus quibus in urbe Toletana interfui annuens subscripsi. = Eufimius in Christi nomine ecclesiae catholicae Toletanae Metropolitanus Episcopus provintiae his etc. = Leander in Christi nomine ecclesiae catholicae Spalensis Metropolitanus Episcopus Provintiae Bethicae his etc. = Pantardus (b) in Christi nomine ecclesiae catholicae Bracharensis Metropolitanus Provintiae Galleciae Episcopus his constitutionibus quibus in urbe Toletana interfui annuens tam pro me quam pro fratre meo Nitigiosio Episcopo de civitate Lucho ss. = Migecius in Christi nomine Narbonensis Ecclesiae Metropolitanus Episcopus Galliae provintiae his ut supra. = Ugnas in Christi nomine Barchinonensis Episcopus his, etc. = Murila in Christi nomine Valentinae Episcopus ecclesiae his, etc. = Andonius in Christi nomine ecclesiae Oretanae Episcopus subscripsi. = Sedatus in Christi nomine Biterrensis (c) Ecclesiae Episcopus ss. = Dalmacius (d) in Christi nomine Pascensis (e) ecclesiae Episcopus ss. = Johannes Mentesanae Ecclesiae Episcopus ss. = Mutto Setabitanae Ecclesiae Episcopus ss. = Petrus Ossobennensis Eclesiae Episcopus ss. = Stephanus Tirassonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Gabinus Oschensis (f) Ecclesiae Episcopus ss. = Neufila Tudensis Ecclesiae Episcopus ss. = Paulus Olisibonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Sofronius Egarensis Eclesiae Episcopus ss. = Joannes Egabrensis Ecclesiae Episcopus ss. = Benenatus Helenensis Ecclesiae Episcopus ss. = Polibius Hilerdensis Ecclesiae Episcopus ss. = Joannes Dumiensis Ecclesiae Episcopus ss. = Proculus Segobriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Ermaricus Janiobrensis (g) 

(a) G. XXIII.

(b) G. ante hunc Migecius.

(c) G. Beterrensis. 

(d) G. Palmacius. 

(e) G. Pacensis. 

(f) G. Oskensis. 

(g) G. Laniobrensis. 

Ecclesiae Episcopus ss. = Simplicius Caesaraugustanae Ecclesiae Episcopus ss. = Constantius Portucalensis Ecclesiae Episcopus ss. = Simplicius Urgellitanae (a) Ecclesiae Episcopus ss. = Asteris Aucensis Ecclesiae Episcopus ss. = Agapius Cordobensis Ecclesiae Episcopus ss. = Stephanus Eliberritanae Ecclesiae Episcopus ss. = Petrus Archabicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Wiligisclus Valentinae Ecclesiae Episcopus ss. = Johannes Belensis (b) Eclesiae Episcopus ss. = Sunila Besensis Eclesiae Episcopus ss. = Philippus Lamicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Aquilinus Ausonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Dominicus Hiriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Sergis Karchassonensis Ecclesiae Episcopus ss. = Basilius Hilipensis Ecclesiae Episcopus ss. = Leutherius Salamanticensis Ecclesiae Episcopus ss. = Eulalius Ithalicensis (c) Ecclesiae Episcopus ss. = Julianus Derthosanus Episcopus ss. = Froisclus Episcopus ss. = Theodorus Vastitanus Episcopus ss. = Petrus Iliberritanus Episcopus ss. = Beccila Lucensis Episcopus ss. = Petrus Segobiensis Episcopus ss. = Gardingus Tudensis Episcopus ss. = Tigridius Agathensis Episcopus ss. = Argio Portugalensis (d) Episcopus ss. = Lilliolus Accitanus Episcopus ss. = Celsinus Valentinus Episcopus ss. = Theodorus Castolonensis Episcopus ss. = Belatus Tuccitanus Episcopus ss. = Protogenes Sagontiae Episcopus ss. = Mummus Kalachorritanae (e) Episcopus ss. = Alicius Gerundensis Episcopus ss. = Possidonius Eminiensis Episcopus ss. = Talarius Astoricensis Episcopus ss. = Agripinus Lutevensis (f) Episcopus Provintiae Galliae ss. = Lilliolus Pampalonensis (g) Episcopus ss. = Gaianus Archipresbiter Empuritanae Ecclesiae agens vicem Domini mei Fructuosi Episcopi. = Servandus Diaconus Astigitanae Ecclesiae agens vicem Domini mei Pergasi Episcopi ss. = Ildemirus Archipraesbiter Auriensis Ecclesiae agens vicem Domim mei Lopati Episcopi ss. = 

(a) G. Urgillitanae. 

(b) Certe Valeriensis. (V. Flórez en Valeria.)

(c) G. Ilaliensis.

(d) Argiowittus Portucalensis.

(e) Mummius Calohorritane. 

(f) G. Lutubensis.

(g) G. Pampilonensis. (Pamplona, Pampilona; pamplonés)

Eugenesias in Christi nomine Archidiaconus Ecclesiae Magalonensis agens vicem Domini me Boeti Episcopi ss. = Valerianus Archidiaconus Ecclesiae Nemausensis (a) agens vicem Domini mei Peladi Episcopi ss. = Hállanse al fin las Homilías de San Leandro in laudem Ecclesiae ob conversionem gentis. 

Synodus IV. Toletana LXVI. Episcoporum habita.

Tit. I. = De evidenti catholicae fidei veritate.

Tit. LXVII. = De comonitione plebis ne in Principes delinquantur, etc. = En el cuerpo llega hasta el tit. LXXVII, y este es el último del índice que está diminuto. = Gesta Synodalia in Toletana urbe apud concilium LXVI. Episcoporum Hispaniae et Galliae provintiarum edita anno III. regnante domino nostro gloriossisimo principe Sisenando die nonis decembris era DCLXXI. = Subscriptiones Episcoporum. Ego Isidorus in Christi nomine Ecclesiae Hispalensis Metropolitanus Episcopus haec statuta subscripsi. = Sclua Narbonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Metropolitanus Episcopus ss. = Justus Ecclesiae Toletanae Metropolitanus Episcopus ss. = Julianus Ecclesiae Bracharensis Metropolitanus Episcopus ss. = Audax Ecclesiae Terragonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Stephanus Ausonensis Episcopus ss. = Petrus Biterrensis (b) Episcopus ss. = Accutulus Helenensis Episcopus ss. = Honnitus (c) Gerundensis Episcopus ss. = Calantius Palentinus Episcopus ss. = Clarentius Accitanus Episcopus ss. = Vigithinus Bigastrensis Episcopus ss. = Sisulphus Impuritanus (d) Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus ss. = Hilarius Complutensis Episcopus ss. = Eusebius Bastitanus Episcopus ss. = Gabinus Calagorritanus (e) Episcopus ss. = Johannes Heleplensis Episcopus ss. = Sisisclus Helborensis Episcopus ss. = Marcelus Urcitanus Episcopus ss. = Deodatus Agabrensis (f) Episcopus ss. = Johannes Derthosanus Episcopus ss. = Eusebius Valeriensis Episcopus ss. = Leodefredus Cordovensis Episcopus ss. = Jachobus Mentesanus Episcopus ss. = Germanus Dumiensis Episcopus ss. = 

(a) G. Neumasensis. 

(b) G. Beterrensis. 

(c) G. Nonnitus. 

(d) G. Sisulfus Emporeatanus.

(e) G. Calahorritanus.

(f) G. Egabrensis. 

Samuel Hiriensis Episcopus ss. = Profuturus Lamecensis Episcopus ss. = Servus Dei Chalabriensis (a) Episcopus ss. = Montensis Egithaniensis Episcopus ss. = Remesanius Nemausensis (b) Episcopus ss. = Concordius Asturicensis Episcopus ss. = Ranarius Urgellitanus (c) Episcopus ss. = Eugenius Egarensis Episcopus ss. = Florentinus Sisabitanus Episcopus ss. = Theodigius Abhelensis Episcopus ss. = Abentius Astigitanus Episcopus ss. = Poemenius (d) Asidonensis Episcopus ss. = AEtherius Heliberritanus (e) Episcopus ss. = Anatholius Lutevensis (f) Episcopus ss. = Fructuosus Hilerdensis Episcopus ss. = Perseverantius Castilonensis Episcopus ss. = Mustacius Valentinus Episcopus ss. = Viaricus Olissiponensis Episcopus ss. = Antonius Egobriensis Episcopus ss. = Ansiulfus Portugalensis Episcopus ss. = Serpentinus Ilicitanus ss. = Suabila Oretanus ss. = Metopius Brithaniensis ss. = Anastasius Tudensis ss. = Elpidius (g) Thirassonensis ss. = Osdulfus Osenssis ss. = Braulio Caesaraugustanus ss. = Ansericus Segobiensis ss. = Ildisclus Segonthiensis ss. = Eparcius Hitalicensis ss. = Laussus Besensis ss. = Modanus (h) Pacensis ss. = Hiccila Salamanticensis ss. = Vasionius (i) Lucensis ss. = Egila Uxumensis ss. = Centaurus Praesbyter Vicarius Fidenti Tuccitani Episcopi ss. = Renatus Archipraesbyter Vicarius Ermulfi Colimbriensis (j) Episcopi ss. = Marchus Praesbyter Vicarius DD. (k) Auriensis Episcopi ss. = Johannes Praesbyter Vicarius Severi Barchinonensis Episcopi ss. = Domarius Archidiaconus Vicarius Carteri Archavicensis Episcopi ss. = Stephanus Archidiaconus Vicarius Genesi Magalonensis Episcopi ss. = Donnellus Archidiaconus Vicarius Sollemni Karcassonensis Episcopi ss. 

(a) G. Calabriensis.

(b) G. Remesarius Neumas.

(c) G. Orgelletanus.

(d) G. Pemenius.

(e) G. Eterius Eliberr. 

(f) G. Lutibensis.

(g) G. Ilpidius. 

(h) G. Modarius. 

(i) G. Vasconius. 

(j) G. Conimbriens. 

(k) David. 

Concilium Toletanum V. Episcoporum XX. Era DC.LXXIIII. anno I. Domini nostri Quintilani Regis. (Chintila)

Tit. I. = De institutione novarum Letaniarum.

Tit. IX. = De favore Principis concilii ad clamationem concesso. = Subscriptiones Episcoporum.

Ego Eugenius Dei miseratione Toletanae Ecclesiae provintiae Kartaginensis Metropolitanus Episcopus his comunibus decretis annuens subscripsi. = Ego Conantius Sanctae Eclesiae Palentinae Episcopus similiter. = Ego Clarentius Accitanus Episcopus simil. = Ego Bigithinus Bigastrensis Episcopus ss. = Ego Eusebius Vastitanus (a) Episcopus ss. = Ego Hilarius Complutensis Episcopus ss. = Ego Marcellus Arcitanus Episcopus ss. = Ego Florencius Sitabitanus Episcopus ss. = Ego Braulio Caesaraugustanus Episcopus ss. = Ego Ola Barchinonensis (b) Episcopus ss. = Ego Hilpidius Thirassonensis Episcopus ss. = Ego Mustacos Valentinus Episcopus ss. = Ego Viaricus Olisiponensis Episcopus ss. = Ego Jacobus Metesanus (c) Episcopus ss. = Eusebius Valeriensis Episcopus ss. = Serpentinus Hilacitanus (d) Episcopus ss. = Suabila Oretanus Episcopus ss. = Amanungus Aucensis Episcopus ss. = Egila Oxumensis Episcopus ss. = Ansericus Segobiensis Episcopus ss. = Ildisclus Segontiensis Episcopus ss. = Antonius Dianiensis Episcopus ss. = Aspalius in Christi nomine praesbiter agens vicem Domini mei Perseveranti Episcopi his decretis annuens ss. = Petrus Diachonus agens vicem Domini mei Antonii Episcopi ss.

Concilium Toletanum VI. universale in Ecclesia S. Leocadiae Martyris sub die V. idus januarii anno gloriosi regis et triumphatoris in Christo Chintillani secundo (Chintila II) era DC.LXX septima. 

Tit. I. = De plenitudine fidei catholicae.

Tit. XX. = De gratiarum actionibus in confirmatione concilii Deo et Principi datis. = Subscriptione (subscriptiones : suscripciones, en plural) Episcoporum. 

Ego Scluva etsi indignus Narbonensis Episcopus in his constitutionibus a nobis editis subscripsi. = Ego Julianus Ecclesiae Bracharensis Episcopus similiter. = 

(a) G. Bastitanus. 

(b) G. Barcinonensis.

(c) G. Mentesanus. 

(d) G. Ilicitanus. 

Ego Honoratus Spalensis Episcopus similiter. = In nomine Domini ego Protasius sanctae primae Sedis Terragonensis (a) Ecclesiae immerito Episcopus ss. = Ego Chonantius (b) Ecclesiae Palentinae Episcopus ss. = Vitiginus (c) Bigastrensis Episcopus ss. = Accutulus Helenensis Episcopus ss. = Johanes Heleplensis Episcopus ss. = Sesullus Impuritan (d) Episcopus ss. = Leudefredus (e) Cordobensis Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus. = Eusebius Bastithanus Episcopus. = Hilarius Complutensis Episcopus. = Jacobus Metesanus (f) Episcopus. = Johannes Dertosanus Episcopus. = Sisisclus Elborensis Episcopus. = David Auresinus Episcopus. = Elpidius Thirassonensis Episcopus. = Osdulfus Oscensis Episcopus. = Fructuosus Hilerdensis (g) Episcopus. = Deodatus Egabrensis Episcopus. = Profuturus Lamicensis Episcopus. = Pimenius Asidonensis Episcopus. = Servus Dei Calabriensis Episcopus. = Anatholius Lutevensis (h) Episcopus. = Suabila Oretanus Episcopus. = Monttensis Egitaniensis Episcopus. = Ilcila Salamanticensis Episcopus. = Asiulfus Portugalensis Episcopus. = Serpentinus Helicitanus Episcopus. = Braulio Caesaraugustus (Caesaraugustanus) Episcopus. = Ansericus Segobiensis Episcopus. = Viaricus Olisiponensis Episcopus. = Guda Tuccitanus Episcopus. = Anastasius Tudensis Episcopus. = Egila Uxomensis Episcopus. = Ildisclus Segotiensis Episcopus. = Vaschonius (i) Lucensis Episcopus (j). = Epartius Italicensis Episcopus. = Renatus Chonimbriensis Episcopus. = Dunila Malacitanus Episcopus. = Oscandus Asturicensis Episcopus. = Justus Accitanus Episcopus. = Domninus Ausonensis Episcopus. = Gothomarus Iriensis Episcopus. = Farmus Vesensis Episcopus. = Ola Barchinonensis (k) Episcopus.

(a) G. Terraconensis. 

(b) G. Conantius.

(c) G. Vigitinus. 

(d) G. Sesuldus Emporedanus.

(e) G. Leodefredus.

(f) G. Mentesanus.

(g) G. Ilerdensis.

(h) G. Anatolius Lutebensis.

(i) G. Vasconius.

(j) G. addit: Amanungus Aucensis.

(k) G. Oia Barcinonensis. 

= Guindisclus (a) Presbyter agens vicem Coronti (b) Episcopi Emeritensis. = Guamba (c) Diaconus qui et Petrus agens vicem Antonii Episcopi Segobriensis. = Domarius Presbyter agens vicem Karteri Episcopi Archabicensis (d). = Citronius Presbyter agens vicem Gabini Episcopi Kalagorritani (e). = Severinus (f) Diaconus agens vicem Mustaci Episcopi Valentinae Ecclesiae.

Concilium Toletanum VII. = In nomine Domini Synodale Decretum in Toletana urbe XXX. Episcoporum Concilium gestum anno V. clementissimi Domini nostri Chindasvinti Regis die XV. Kalend. novembris era DC.LXXXII.

Tit. I. = De refugis atque perfidis Clericis sive laycis.

Tit. VI. = De convicinis Episcopis in urbe regia commorandis. = Subscriptiones Episcoporum.

Horontius in Christi nomine Sanctae Ecclesiae Emeritensis Metropolitanus Episcopus haec statuta definiens ss. = Ego Antoninus (g) Dei misericordia Sanctae Hispalensis Ecclesiae Metropolitanus Episcopus ss. similiter. = Eugenius Sanctae Ecclesiae Toletanae Episcopus similiter. = Protasius Terragonensis Ecclesiae Metropolitanus similiter. = Hilarius Complutensis Episcopus similiter. = Sisisclus Elborensis Episcopus similiter. = Ricimirus Dumiensis Episcopus similiter. = Deodatus Egabrensis Episcopus similiter. = Eparcius Hitalicensis (h) Episcopus similiter. = Stephanus Astigitanus Episcopus similiter. = Tagoncius Valeriensis Episcopus similiter. = Egila Uxumensis (i) Episcopus similiter. = Ansericus Segoviensis Episcopus similiter. = Guidericus (j) Segontiensis Episcopus similiter. = Winibal Hilicitanus (k) Episcopus similiter. = Maurusiu Oretanus Episcopus similiter. = Estocius Abhelensis Episcopus similiter. 

(a) G. Gundisclus. 

(b) G. Oronti. 

(c) G. Wamba. 

(d) G. Carteri Episcopi Arcabicensis. 

(e) G. Calagorritani. 

(f) G. Siverinus. 

(g) G. Antonius. 

(h) G. Italicensis. 

(i) G. Oxomensis. 

(j) G. Widericus. 

(k) G. Ilicitanus.

= Johannes Cauriensis Episcopus similiter. = Egeredus Salamanticensis Episcopus similiter. = Servus Dei Calabriensis Episcopus similiter. = Waschonius (a) Lucensis Episcopus similiter. = Gothmarus Hiriensis (b) Episcopus similiter. = Farmus Vescensis (c) Episcopus similiter. = Sonna Brithaniensis Episcopus similiter. = Gudesteus Auriensis Episcopus similiter. = Witiaricus Lametensis Episcopus similiter. = Armenius Egitanus Episcopus similiter. = Adimirus Tudensis Episcopus similiter. = Anianus Valentinus Episcopus similiter. = Donum Dei Empuritanus Episcopus similiter. = Ego Valentinianus Archipraesbyter agens vicem Domini mei Leudefredi Cordobensis Episcopi haec statuta definiens subscripsi. = Crispinus in Christi nomine Abbas agens vicem Domini mei Candidati Episcopi Astoriensis (d) ss. = Guiliesus Praesbyter agens vicem Domini mei Pimeni Episcopi Asidonensis ss. = Paullus Praesbyter agens vicem Domini mei Nefidio Lisponensis (e) Episcopi ss. = Magnus Praesbyter agens vicem Domini mei Marci Episcopi Castelonensis haec statuta definiens ss. = Constantius praesbyter agens vicem Domini mei Teuderedi Episcopi Pacensis ss. = Reparatus Praesbyter agens vicem Domini mei Coetheri (f) Episcopi Heliberritani ss. = Clemens Diaconus agens vicem Domini mei Johannis Episcopi Heliplensis ss. = Ambrosius Diachonus agens vicem Domini mei Giberici Episcopi Mentesani ss. = Egila Diachonus agens vicem Domini mei Bitigini Episcopi Bigastrensis ss. = Matacellus (g) Diachonus agens vicem Domini mei Dumilani (h) Episcopi Malacitanae Ecclesiae subscripsi.

In nomine Domini gesta Synodalia LII. Episcoporum in urbe regia celebrata die VII. Kalendarum Januariarum Era (espacio largo) anno V. Orthodoxi atque gloriosi et vera clementiae dignitate perspicui Recensvinti Regis. = Item subscriptiones Episcoporum. = Horontius Emeritensis Metropolitanus Episcopus. 

(a) G. Vaschonius.

(b) G. Gotomarus Iriensis. 

(c) G. Besensis.

(d) G. Nefridi Olisiposensis Episcopi.

(e) G. Candidati Episcopi Astoriensis. 

(f) G. Etheri Episcopi Eliberritani.

(g) G. Mattacellus. 

(h) G. Dunilani. (En el original las notas g y h están cambiadas, pone la h antes de la g.)

= Antonius Hispalensis Metropolitanus Episcopus. = Eugenius regiae urbis Episcopus. = Potamius Bracharensis Episcopus. = Gabinus Chalagorritanus Episcopus. = Epartius Italicensis Episcopus. = Ansericus Segobiensis Episcopus. = Dumila (a) Malacitanus Episcopus. = Dato (b) Jerundensis Episcopus. = Stephanus Agitanus Episcopus. = Tagoncius Valeriensis Episcopus. = Donum Dei Impuritanus Episcopus. = Winibal Helicitanus Episcopus. = Johannes Cauriensis Episcopus. = Floridius Segobiensis (c) Episcopus. = Egeredus Salamanticensis Episcopus. = Marchus Castelonensis Episcopus. = Georgius Agathensis Episcopus. = Vincentius Tucitanus Episcopus. = Sclua Egitaniensis Episcopus. = Guidericus Segontinus Episcopus. = Candidatus Austuriciensis Episcopus. = Dadila Complutensis Episcopus. = Athanasius Setabitanus Episcopus. = Goericus Ausonensis Episcopus. = Maurus¡us Oretanus Episcopus. = Abientius Elborensis Episcopus. = Filimirus Lamicensis Episcopus. = Servandus Helipplensis Episcopus. = Silvester Carchassonensis Episcopus. = Nia (d) Heliberritanus Episcopus. = Wadila Vesensis Episcopus. = Amanungus Abelensis Episcopus. = Afrola Dertosanus Episcopus. = Adeodatus Pacensis Episcopus. = Bacauda Egabrensis Episcopus. = Felix Valentinus Episcopus. = Fossorus (e) Cordobensis Episcopus. = Froila (f) Mentesanus Episcopus. = Giberius Bigastrensis Episcopus. = Maurellus Urgellitanus Episcopus. = Ermefredus Lucensis Episcopus. = Ascharius (g) Palentinus Episcopus. = Celedonius Kalabriensis Episcopus. = Litorius Aucensis Episcopus. = Julianus Accitanus Episcopus. = Sonna Auriensis Episcopus. = Servus Dei Vastitanus Episcopus. = Sisimbertus Corimbriensis (h) Episcopus. = Taio Caesaraugustanus Episcopus. = Eusebius Oscensis Episcopus. = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Item Abbates. = Fugitivus Abba. = 

(a) G. Dunila. 

(b) G. Taio. 

(c) G. Segobriensis. 

(d) G. Aia. 

(e) G. Fosforus. 

(f) G. Frohila. 

(g) G. Ascaricus. 

(h) G. Sisibertus Conimbriensis. 

Anatolius Abba. = Hensitius (a) Abba. = Simpronius Abba. = Quiriacus Abba. = Johannes Abba. = Hildevonsus (b) Abba. = Eumerius Abba. = Morarius Abba. = Secundinus Abba. = Marcellinus Archipresbyter Toletanus. = Siliculus Primiclerius. = Osdulfus Abba Ricimirii Episcopi Eclesiae Dumensis (c). = Servandus Archipresbyter Vincentis Episcopi Egarensis. = Gudescalcus Presbyter Egilani Episcopi Oxomensis. = Macterius Presbiter Sonnanis Episcopi Britaniensis. = Victorinus Presbyter Benedicti (d) Episcopi Tudensis. = Gutericus Diaconus Gaudoloni Episcopi Hilerdensis. = Conancius Diaconus Maurelli Episcopi Dianensis. = Daniel (e) Diaconus Vincibili Episcopi Hiriensis. = Sagarellus Diaconus Saturnini Episcopi Ossonobensis. = Item ex viris illustribus Officii Palatini. = Hodoacrus Comes Cubiculariorum et Dux. = Offilo Comes Cubiculariorum et Dux. = Adulfus Comes Scantiarum et Dux. = Babilo Comes et Procer. = Astallus Comes et Procer. = Ella Comes et Dux. = Ataulfus Comes et Procer. = Paulus Comes Notariorum. = Evantius Comes Scantiarium. = Euredus Comes et Procer. = Richila Comes Patrimoniorum. = Afrila Comes Scantiarum. = Veneclarius Comes Scantiarum et Dux. = Fundila Comes Scantiarum et Dux. = Cuniefredus Comes Spatariorum. = Froila Comes et Procer. = Hállanse todas las Actas y Decretos del Rey. 

Synodus IX. XVI. Episcoporum in Toletana urbe post diem Kalendarium novimbrium anno VII. Recensvinti Principis gloriosi, in Basilica Santae Mariae Virginis Era DC.LXIII. = Tit. I. = Ut de rebus Ecclesiae nichil Episcopi auferant, et qualiter proxima fundatoris Eclesiarum sollicitudinem gerant. = Tit. XIIII. = Ut baptizati Judei cum Episcopos celebrent dies festos. = Subscriptiones Episcoporum. = Eugenius regiae urbis Metropolitanus Episcopus. = Taio Caesaraugustanus Episcopus. = Mascus Castelonensis Episcopus. = Winibal Elicitanus Episcopus. = Guidericus Segontinus Episcopus. = Mauriesus Oretanus Episcopus. = Dadila Complutensis Episcopus. 

(a) G. Eusicius. 

(b) G. Ildefonsus.

(c) G. Dumiensis. 

(d) G. Beati. 

(e) G. Daniel diaconus Marcelli (pone Mrcelli) Episcopi Urcitani. = Sindigis Diaconus Vincibli Episcopi Iriensis. 

= Felix Valentinus Episcopus. = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Maurellus Urgellitanus Episcopus. = Eusicius Segobriensis Episcopus. = Athanasius Setabitanus Episcopus. = Guierius Bigastrensis Episcopus. = Valdefredus Mentesanus Episcopus. = Magnarius Accitanus Episcopus. = Stephanus Valeriensis Episcopus. = Item Abbates. = Fugitivus Abba. = Eumerius Abba. = Item Johannes Abba. = Hildefonsus Abba. = Morarius Abba. = Marcellus (a) Toletanus Archipresbyter. = Silicolus Primiclerius. = Daniel Diaconus Marcelli Episcopi Ecclesiae Urcitanae. = Item ex viris illustribus Officii Palatini. = Paulus Comes Notariorum. = AEtherius Comes Cubiculariorum. = Ella Comes et Dux. = Richila Comes Patrimoniorum. = Al fin de las actas dice: Consummatum est hoc sanctum concilium die VIII Kalendarum dicimbrium anno ut supra.

In nomine Domini habita Synodus in Toletana Urbe die Kalendarum Decimbrium, anno VIII. gloriosi Domini et religiossisimi Recensvinti Principis Era DC.XCIIII. = Tit. I. = De celebritate festivitatis Dominicae matris. = T¡t. VI. De his qu in parva etate coram parentibus religionis habitum tenuerint. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XV. = Subscriptiones Episcoporum. = Eugenius regiae urbis Metropolitanus Episcopus. = Fugitivus Hispalensis Metropolitanus Episcopus. = Fructuosus Bracharensis Metropolitanus Episcopus. = Marchus Castelonensis Episcopus. = Widericus (b) Segotiensis Episcopus. = Maurusius Oretanus Episcopus. = Guitarius (c) Elenensis Episcopus. Dadila Complutensis Episcopus. = Egeredus Salamanticensis Episcopus. = Quiricus Barchinonensis Episcopus. = Cesarius Olisiponensis Episcopus (d). = Balduigius Archavicensis Episcopus. = Eusitius Segobriensis Episcopus. = Ermefredus Lucensis Episcopus. = Magnarius Accitanus Episcopus. = Alpidius (e) Asturicensis Episcopus. = Hosimus (f) Elborensis Episcopus. = Stephanus Valeriensis Episcopus. = Flavius Portugalensis Episcopus. = 

(a) G. Marcellinus. 

(b) G. Videricus.

(c) G. Wittarius.

(d) G. adit: Atanasius Sitabitanus. 

(e) G. Ilpidius.

(f) G. Zosimus.

Argefredus Abba Egilani Episcopi Oxomensis. = Martinus Abba Valdefredi Episcopi Mentesani. = Egila Praesbyter Gibeni (a) Episcopi Ecclesiae Bigastrensis. = Agricius Diaconus Guinibaldi Episcopi Ecclesiae Elicitanae. = Daniel Diaconus Marcelli Episcopi Urcitani. 

Concilium Toletanum XI. = Gesta Synodalia Concilii Toletani XI acta in urbe regia à XVII. Episcopis anno quarto regni gloriosi Principis Guambanis (Wamba) sub die VII Idus Nuvembris Era DCCXIII.

Tit. I. Ne tumultu Concilium agitetur. = Tit. XVI. De relatione gratiarum pro consumatione Concilii. = Subscriptiones Episcoporum. = Ego Quiricus urbis regiae Metropolitanus Episcopus haec gesta Sinodalia a nobis definita ss. = Athanasius Sitabitanae Ecclesiae Episcopus haec gesta sinodica a nobis definita ss. = Argemundus Oretanae Ecclesiae Episcopus similiter ss. = Johannes Bigastrensis Episcopus ss. = Ludiscalcus (b) Oxomensis Episcopus ss. = Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Concordius Palentinus Episcopus ss. = AEtherius (c) Vastitanus Episcopus ss. = Acisclus Complutensis Episcopus ss. = Felix Dianensis Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Rogatus Biacensis Episcopus ss. = Memorius Segobriensis Episcopus ss. = Egica Segociensis Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Julianus indignus Abba haec gesta Sinodalia a nobis definita ss. = Inviolatus Dei nutu Abba ss. = Anila Deo miserante Abba ss. = Libertus Diaconus agens vicem Domini mei Sisuti Ecclesiae Segobriensi (d) Episcopi his decretis Synodalibus annuens ss. = Igila (e) Diaconus agens vicem Domini mei Mumuli Archavicensis Ecclesiae Episcopi his decretis Synodalibus annuens ss. 

Concilium Toletanum XII. anno I. Orthodoxi atque Serenissimi Domini nostri Ervigii (Ervigio) Regis in Basilica Sanctorum Apostolorum. = 

(a) G. Giberii. 

(b) G. Gudiscalcus.

(c) G. Eterius.

(d) G. Segobiensis.

(e) G. Egila. 

Al fin dice: Consumatum est hoc sanctum Concilium die VIII Kalendarum Februarium anno regni feliciter primo Serenissimi atque clementissimi Domini nostri Ervigii Regis Era DCC.XVIIII. = Tit. I. De agnita et confirmata praelectione fastigii principalis. = Tit. XII. De interdicto temporis constituti quod debeat Concilium celebrari. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XXXV. = Subscriptiones Episcoporum. = Ego Julianus Dei gratia Hispalitanae Ecclesiae Episcopus haec Synodica instituta a nobis edita subscripsi. = Ego Julianus indignus urbis regiae Toletanus Episcopus similiter. = Liula (a) Bracharensis Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Episcopus ss. = Asfalius Avelensis Episcopus ss. = Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Concordius Palentinus Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Simpronius Archavicensis Episcopus ss. = Memorius Segobriensis Episcopus ss. = Spandeus (b) Italicensis Episcopus ss. = Geta Eliplensis Episcopus ss. = Tructemundus Helborensis Episcopus ss. = Isidorus Setabitanus Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Deodatus Segobriensis (c) Episcopus ss. = Genitivus (d) Tudensis Episcopus ss. = Froaricus Portuchalensis Episcopus ss. = Felix Hiriensis (e) Episcopus ss. = Antunianus Bastensis (f) Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Atala Cauriensis Episcopus ss. = Reparatus Vesensis Episcopus ss. = Providencius Salamanticensis Episcopus ss. = Sisevadus (g) Tuccitanus Episcopus ss. = Ergibadus (h) Heliberritanus Episcopus ss. = Ella Segontiensis Episcopus ss. = Severianus (i) Oxomensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss. = Teudulfus Astigitanus Episcopus ss. = Samuel Malacitanus Episcopus ss. = Gundulfus Lamecensis Episcopus ss. = Eufrasius Lucensis Episcopus ss. = Teudericus (j) Assidonensis Episcopus ss. = Baldefredus Abba. = Florencius Abba. = 

(a) G. Liuba. 

(b) G. Sperandeo. 

(c) G. Segobiensis. 

(d) G. Genetivus. 

(e) G. Iriensis. 

(f) G. Bastitanus. 

(g) G. Sisebado. 

(h) G. Argibado. 

(i) G. Siverianus. 

(j) G. Theodoracis. 

Gratinus Abba. = Faustinus Abba. = Ego Annibonius Presbyter agen vicem Domini mei Gildemiri Episcopi Complutensis Ecclesiae ss. = Ego Vincentius Praesbiter agens vicem Domini mei Felicis Episcopi Dianensis ss. = Austurius Diaconus agens vicem Ospitalis Episcopi Domini mei Valentini ss. = Ego Sesullus (a) haec instituta quibus interfui annuens ss. = Ego Recharedus similiter ss. = Ego Witza (: Witiza) ss. = Ego Wimar simil. ss. = Ego Teudila ss. = Ego Ostrulfus simil. ss. = Ego Salamirus simil. ss. = Ego Teudefredus ss. = Ego Ildigisus simil. ss. (b) = Ego Adeliubus ss. = Ego Ataulfus (Ataúlfo, Adolfo, Adolf) simil ss.

Gesta Synodalia habita in Urbe Toletana in Eclesia Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli anno regni IIII. excelentissimi Ervigii Principis sub die pridie Nonas Nuvembris Era DCC.XXI. = Tit. I. de reddito testimonio dignitatis eis quos profanatio infidelitatis cum Paulo traxit in societate thirannidis. = Tit. XIIII. De relatione gratiarum peracti Concilii Deo et Principi. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XLVIII. = Subscripciones Episcoporum. = Ego Julianus indignus Sanctae Ecclesiae Toletanae Metropolitanus Episcopus instituta à nobis definita subscripsi (pone susbcripsi). = Ego Liuba Bracharensis et Dumiensis Episcopus ss. = Stephanus Emeritensis Episcopus similiter. = Floresindus Hispalensis Episcopus simil. = Leander Hilicitanus Episcopus simil. = Palmacius Urcitanus Episcopus simil. = Concordius Palentinus Episcopus simil. = Mummulus (c) Cordovensis Episcopus simil. = Antunianus Vastitanus (d) Episcopus simil. = Teudericus (e) Assidonensis Episcopus simil. = Stercorius Aucensis Episcopus simil. = Geta Eleplensis Episcopus simil. = Monefonsus Egiditanus Episcopus simil. = Froaricus Portugalensis Episcopus simil. = Gregorius Oretanus Episcopus simil. = Agricius Complutensis Episcopus simil. = Proculus Bigastrensis Episcopus simil. = Miro Conibriensis Episcopus simil. = Cresciturus Biterrensis Episcopus simil. = Cicilius Detorsanus (Dertusa : Tortosa ?) Episcopus simil. = Ella Segotiensis (f) Episcopus simil. = Sonna Oxomensis Episcopus simil. = Simpronius Archavicensis Episcopus simil. = 

(a) G. Sesuldus.

(b) G. addit: ego Vitulus simil.

(c) G. Mummolus.

(d) G. Bastitanus.

(e) G. Tuderacus.

(f) G. Segontiensis. 

Reparatus Vesensis Episcopus simil. = Suniulphus (a) Italicensis Episcopus simil. = Alarius Auriensis Episcopus simil. = Gundulfus Lamecensis Episcopus simil. = Felix Hiriensis Episcopus simil. = Bellitus Oxonobensis Episcopus simil. = Eufrasius Bicensis Episcopus simil. = Johannes Pacensis Episcopus simil. = Oppa Tudensis Episcopus simil. = Asturius Sitabitanus Episcopus simil. = Deodatus Segobiensis Episcopus simil. = Tructemundus Elborensis Episcopus simil. = Sisebado Tuccitanus Episcopus simil. = Vincentius Magalonensis Episcopus simil. = Onigisis Avelensis Episcopus simil. = Teudulphus Astigitanus Episcopus simil. = Gratinus Egabrensis Episcopus simil. = Sarmata Valentinus Episcopus simil. = Onemundus Salamanticensis Episcopus simil. = Brandila Lamniobriensis Episcopus simil. = Florus Mentesanus Episcopus simil. = Oliba (b) Segobriensis Episcopus simil. = Euredus Hilerdensis Episcopus simil. = Ara Olisiponensis Episcopus simil. = Absalius Abba. = Faustinus Abba. = Gabriel Abba. = Felix Abba. = Guisandus Abba = Geroncius Abba. = Castorius Abba. = Sisibertus Abba. = Geroncius Abba. = Vincentius Primiclerius. = Vicarii Episcoporum. = Paccatus indignus Abba agens vicem Suniefredi Narbonensis Episcopi haec instituta Synodalia ubi interfui et subscripsi. = Spansandus Archidiachonus Vicarius Cipriani Episcopi Terragonensis ss. = Laulfus Diaconus Barchinonensis Episcopi S. (c) ss. = Sisibertus Diaconus Ansemundi Episcopi de Luteva (d) ss. = Tredebadus Abba Vicarius Alderedi Caesaraugustani Episcopi ss. = Veremundus Abba Clariliensis (e) Episcopi ss. = Gratianus Presbyter Johannis Egarensis Episcopi ss. = Sisuldus Abba Stephani Karcassensis Episcopi ss. = Audericus Presbyter Rogati Biaciensis Episcopi ss. = Sicorius (f) Abba Gaudilani Impuritani Episcopi ss. = Stabilius Abba Jacobi Gerundensis Episcopi ss. = Baroncellus Diaconus Anteri Tharassonensis (g) Episcopi ss. = Calumniosus Diaconus Samuelis Malacitani Episcopi ss. 

(a) G. Cuniulfus. 

(b) G. Olipa. 

(c) G. Diac. Sidali Barchin. Epi. 

(d) G. Gisebertus. - Loteba. 

(e) G. Clarilienensis. 

(f) G. Secorius. 

(g) G. Tirassonen. (Tarazona) 

= Cixa Presbyter Guisefredi Ausonensis Episcopi ss. = Johannes Abba Areginei Aucensis Episcopi ss. = Felix Abba Argebadi Heliberritani Episcopi ss. = Samuel Praesbyter Felicis Dianensis Episcopi ss. = Citronius Abba Eufrasii Kalagorritani Episcopi ss. = Dexter Diaconus Primi Agatensis Episcopi ss. = Vincomalus Diaconus Athalani (a) Episcopi Pampalonae ss. = Audebertus Abba Guiciscli (b) Oscensi Episcopi ss. = Leopardus Abba Aureli Asturicensis Episcopi ss. = Habitus Diaconus Potentini Berecensis Episcopi ss. = Tuentius Praesbyter Richilani Accitani Episcopi ss. = Florentinus Praesbyter Leuberici Urgellitani Episcopi ss. = Vincentius Abba Gaudentis Valeriensis Episcopi ss. = Item ex viris illustribus officii Palatini. = Ostrulfus Comes haec instituta ubi interfui annuens subscripsi. = Vademirus Comes Scantiarum et Dux. = Argemirus Comes Cubiculi et Dux. = Recharedus Comes Scantiarum et Dux. = Egico Comes Scantiarum et Dux. = Isidorus Comes Thesaurorum et Dux. = Sisebutus Comes Scantiarum et Dux. = Valdericus Comes Toletanus. = Vitalis Comes Patrimonii. = Cixila Comes Notariorum. = Sinfredus Comes Scantiarum et Dux. = Gisclamundus Comes Stabuli. = Wiliangus Spatarius et Comes. = Adeliubus Comes Scantiarum (pone Scantia-tiarum en 2 lineas). = Teodila Procer. = Salamirus Comes Scantiarum. = Staulfus Comes Cubiculariorum. = Nilacus Spatarius et Comes. = Severinus Comes Spatariorum. = Audemundus Procer. = Sisemirus Spatarius Comes et Dux. = Trasericus Spatarius et Comes. = Torresarius Comes Spatarius. = Recaulfus Procer.

Gesta Synodalia quae acta sunt a Praesulibus Kartaginis Provintiae adsistentes etiam Vicariis Praesulum in Urbe Toletana in Ecclesia Beatae Virginis Mariae sub die XVIII Kalendas Decembris anno V. gloriosi Principis Ervigii Era DCC.XXII. 

= Tit. I. De praememorationi adgregati concilii, et relatione principalis edicti quo visum est Synodum agitari. = Tit. XII. De relatione gratiarum ad Deum pro peracto Concilio. = Peractum Concilium die Dominico XII. Kalendis Decembris anno quo supra. = Interfuerunt huic Sancto Concilio Pontifices numero XVII. = Subscriptiones Episcoporum. = Julianus urbae regiae Metropolitanus Episcopus subscripsi. = 

(a) G. Attilani. 

(b) G. Gudiscli. 

Leander Ilicitanus Episcopus ss. = Palmacius Urcitanus Episcopus ss. = Richila Accitanus Episcopus ss. = Gaudentius Valeriensis Episcopus ss. = Rogatus Viatiensis Episcopus ss. = Deodatus Segobiensis Episcopus ss. = Antunianus Vastitanus Episcopus ss. = Simpronius Archavicensis Episcopus ss. = Ella Segociensis (anteriormente Segontiensis) Episcopus ss. = Gregorius Oretanus Episcopus ss. = Agricius Complutensis Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Florus Mentesanus Episcopus ss. = Sonna. Oxomensis Episcopus ss. = Marcianus Dianiensis Episcopus ss. = Olipa Segobriensis Episcopus ss. = Abbates. = Alfalius (a) Dei nutu Abba haec gesta synodica a nobis definita ss. = Felix Archipresbyter similiter ss. = Geroncius Abba simil. ss. = Gabriel Abba simil. ss. = Castorius Abba simil. ss. = Sisibertus Abba simil. ss. = Vicarii Episcoporum. = Vitilianus Praesbyter agens vicem Domini mei Cipriani Episcopi Terragonensis simil. ss. = Argebadus Abba Vicarius Cipriani Episcopi Terragonensis ss. = Johannes Abba Vicarius Suniefredi Episcopi Narbonensis ss. = Valdemarus Diaconus Vicarius isdem Suniefredi Episcopi simil. ss. = Maximus Abba Vicarius Stephani Emeretensis Episcopi ss. = Boniba Abba Vicarius isdem Stephani suprafati Episcopi ss. = Requisindus Abba Vicarius Liubani (Liuba) Episcopi Bracharensis ss. = Gaudencius Abba Vicarius Floresindi Episcopi Spalensis ss. = Gravidius Diaconus Vicarius Concordi Episcopi Palentini simil. ss. = Johannes Diaconus cognomento Imbolatus Vicarius Sarmatani Episcopi Valentini simil. ss.

Synodus Toletana XV. LXI. Episcoporum acta I. anno serenissimi Ortodoxi Egicanis (Egica) Principis sub die V. Idus Maias Era DCCXXVI. = Subscripciones Episcoporum. = Unus Julianus urbis regiae Metropolitanus Episcopus ss. = Suniefredus Narbonensis Metropolitanus Episcopus ss. = Floresindus Spalensis Metropolitanus Episcopus ss. = Faustinus Bracharensis Metropolitanus Episcopus ss. = Max¡mus Emeretensis Metropolitanus Episcopus ss. = Hidalius Barchinonensis Episcopus ss. = Concordius Palentinae Episcopus ss. = Mumolus Cordobensis Episcopus ss. = Richila (b) Accitanus Episcopus ss. = Gaudencius Valeriensis Episcopus ss. = Cecilius Dertosanus Episcopus ss. = Deodatus Segobriensis Episcopus ss. = 

(a) G. Astalius. 

(b) G. Rikila. 

Ervigius Kalabriensis Episcopus ss. = Monefonsus Egiditaniae Episcopus ss. = Gregorius Horetanus Episcopus ss. = Proculus Bigastrensis Episcopus ss. = Sonna Oxumensis Episcopus ss. = Sarmata Valentinae Episcopus ss. = Marcianus Dianiensis Episcopus ss. = Johannes Avelensis Episcopus ss. = Gavinius Archavicensis Episcopus ss. = Samuhel Malacitanus Episcopus ss. = Froaricus Portucalensis Episcopus ss. = Guifredus Ausonensis Episcopus ss. = Emila Helicitanae qui et Dotanae Sedis Episcopus ss. = Felix Hiriensis Episcopus ss. = Eufrasius Vicensis Episcopus ss. = Teudericus (a) Assidonensis Episcopus ss. = Wiliedeus Kalacorritanus Episcopus ss. = Negocianus Trassonensis Episcopus ss. = Cuniuldus Italicensis Episcopus ss. = Geta Heliplensis Episcopus ss. = Stercorius Aucensis Episcopus ss. = Basilius Bastenensis Episcopus ss. = Gaudila Empuritanus Episcopus ss. = Euredus Hilerdensis Episcopus ss. = Paccatus Biterrensis Episcopus ss. = Aurelius Astoricensis Episcopus ss. = Onemundus Salamanticensis Episcopus ss. = Spassandus Complutensis Episcopus ss. = Gundericus Segonciensis Episcopus ss. = Johannes Heliberritanus Episcopus ss. = Abilus (o Abitus, parece un ' entre Abi y us) Urcensis Episcopus ss. = Wiliefonsus Vesensis Episcopus ss. = Savaricus (b) Gerundensis Episcopus ss. = Fructuosus Kauresinus Episcopus ss. = Anterius Segobriensis Episcopus ss. = Rogatus Biaciensis Episcopus ss. = Balderedus Caesaraugustanus Episcopus ss. = Adelfius Tudensis Episcopus ss. = Tructemundus Elborensis Episcopus ss. = Sisabado Tuccitanus Episcopus ss. = Atala Cauriensis Episcopus ss. = Johannes Egarensis Episcopus ss. = Isidorus Setabiensis Episcopus ss. = Laudericus Olisiponensis Episcopus ss. = Miro Chonimbriensis Episcopus ss. = Vincentius Dumiensis Episcopus ss. = Fioncius Lamecensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss. = Constantinus Egabriensis Episcopus ss. = Item abbates. = Absalius Abba ss. = Felix Archepresbyter ss. = Gerontius Abba ss. = Gabrihel Abba ss. = Kastorius Abba ss. = Sisibertus Abba ss. = Eulalius Abba ss. = Imbolatus Abba ss. = Adeodatus Abba ss. = Wisandus Abba ss. = Missacius Primiclerius ss. = Vicarii Episcoporum. = Sesuldus indignus Archipresbyter Abba agens vicem Cipriani Terragonensis Episcopi ss. = 

(a) G. Teuderacus. 

(b) G. Sabaricus. 

Florentinus praesbyter agens vicem Leobericis Orgellitani Episcopi ss. = Daniel Praesbyter Vicarius Agripio Ossonobensis Episcopi ss. = Seniulfus Abba Vicarius Flori Mentesani Episcopi ss. = Desiderius Praesbyter Vicarius Mandarbi Astigitani Episcopi ss. = Comites. = Astrulfus Comes ss. = Wimar Comes simil. = Vitulus simil. = Trassemundus simil. = Baldericus simil. = Naustus simil. = Cixla simil. = Gisclamundus simil. = Sisuldus simil. = Teudila simil. = Sonna simil. = Severinus simil. = Ara simil. = Trasericus simil. = Ega simil. = Suniemirus simil. = Audemundus similiter. 

In nomine Domini item Synodus Toletana XVI. in Praetoriensi Basilica Sanctorum videlicet Petri et Pauli, anno VI. inclito et Orthodoxi Domni et Principis nostri Egiganis sub die VI. Nonas Maias Era DCC.XXXI. = Item Subscriptiones Episcoporum. = Ego Felix indignus Urbis regiae Episcopus haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Ego Faustinus indignus Hispalensis Sedis Episcopus simil. = Maximus indignus Emeritensis Sedis Episcopus simil. = Vera indignus Terraconensis Sedis Episcopus simil. = Felix in Dei nomine Bracarensis atque Dumiensis Sedium Episcopus simil. = Gaudentius Valeriensis Episcopus subscripsi. = Florus Mentesanus Episcopus ss. = Ervigius Betensensis Episcopus ss. = Fructuosus Auresenus Episcopus ss. = Suniagissius Lanmiobrensis Episcopus ss. = Gaudila Empuritanus Episcopus ss. = Bonifa Cauriensis Episcopus ss. = Arcontius Elborensis Episcopus ss. = Auredus Ilerdensis Episcopus ss. = Gundericus Segontinus Episcopus ss. = Spanssandus Complutensis Episcopus ss. = Marianus Oretanus Episcopus ss. = Witisclus Valentinae Episcopus ss. = Sonna Uxomensis Episcopus ss. = Gabinus Archabicae Episcopus ss. = Zaccheus Cordobensis Episcopus ss. = Anterius Segobriensis Episcopus ss. = Honorius Malachitanus Episcopus ss. = Arvidius Astigitanus Episcopus ss. = Pappulus Eliplensis Episcopus ss. = Decentius Segobiensis Episcopus ss. = Habitus Urcitanus Episcopus ss. = Felix Calagorritanus Episcopus ss. = Constantinus Aucensis Episcopus ss. = Audebertus Oscensis Episcopus ss. = Adelphius Tudensis Episcopus ss. = Nepotianus Tirassonensis Episcopus ss. = Potentius Lucensis Episcopus ss. = Oppa Illicitanus Episcopus ss. = Johannes Egarensis Episcopus ss. = Honemundus Salamanticensis Episcopus ss. = Valderedus Caesaraugustanus Episcopus ss. = Involatus Dertosanus Episcopus ss. = Argesindus Egitaniensis Episcopus ss. = Isidorus Setabitanus Episcopus ss. = Johannes Abelensis Episcopus ss. = Theudisclus Biaciensis Episcopus ss. = Suniuldus (a: G. Cuniuldus.) Italicensis Episcopus ss. = Wisifredus Ausonensis Episcopus ss. = Laulfus Barchinonensis Episcopus ss. = Emila Conimbriensis Episcopus ss. = Leubericus Orgelitanus Episcopus ss. = Sisebado Tuccitanus Episcopus ss. = Iherontius Assidonensis Episcopus ss. = Basilius Bastitanus Episcopus ss. = Fionius Lamacensis Episcopus ss. = Gilimirus Gerundensis Episcopus ss. = Landericus Olissibonensis Episcopus ss. = Johannes Pacensis Episcopus ss = Centerius Eliberritanus Episcopus ss. = Theudefredus Vesensis Episcopus ss. = Aurelius Asturicensis Episcopus ss. = Abbates. = Gabriel misericordia Dei Abba haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Eulalius Abba ss. = Cervantius Abba ss. = Braulio Abba ss. = Eugenius Abba ss. = Vicarii Episcoporum. = Vitulus Diaconus agens vicem Domini mei Marciani Dianensis Ecclesiae Episcopi ss. = Vincomalus Diaconus Vicarius Marciani Pampilonensis Episcopi ss. = Crisces Praesbyter agens vicem Agrippii Ossonobensis Episcopi ss. = Comites. = Vitulus vir inluster Comes Patrimonii et Dux haec decreta Synodalia à nobis edita ss. = Wimar Comes ss. = Paullus Comes ss. = David Comes ss. = Sisemundus Comes ss. = Theodobitus (o Theodohitus) Comes ss. = Ega Comes ss. = Dumila Comes. = Teudulfus Comes ss. = Theudefredus Comes ss. = Requisindus Comes ss. = Ella Comes ss. = Bigesvindus Comes ss. = Afrila Comes ss. = Audemundus Procer ss. = Theudemundus Procer ss.

In nomine Domini incipit Synodus Toletana XVII. in Ecclesia gloriosae virginis et confessoris Christi Sanctae Leocadiae recurrente Imperii anno religiossisimi ac serenissimi Domini nostri Egicani (Egica) Regis VII. sub die V. Idus Novembris Era DCC.XXXII.

Tit. I. De observandis ostiis Babtisterii in initio Quadragessimae. = Tit. IX. De gratiarum actione. = Faltan las subscripciones de los Obispos (b: Desunt etiam in Cod. Ger. ). = Expliciunt Toletana Concilia XVII. 

Synodus Bracharensis I. VIII. Episcoporum, regnante Domino nostro Jhesu Christo Era DVIIII. anno tertio Ariamiri Regis, die Kalendarum Maiarum. = Tit. I. De dampnatione Sabellinae et Priscillianae haeres¡s. = Tit. XXIII. De stabilitate kanonum et dampnatione eorum qui eos violare praesumpserint. = Subscriptiones Episcoporum. = Lucretius Episcopus subscripsi. = Andreas Episcopus ss. = Martinus Episcopus ss. = Cortus (a: G. Cottus.) Episcopus ss. = Ildelrich Episcopus ss. = Lucecius Episcopus ss. = Timoteus Episcopus ss. = Maliciosus Episcopus ss. 

Synodus Bracharensis II. XX. Episcoporum, regnante Domino nostro Jhesu Christo, in Metropolitana Bracharensi Ecclesiae currente Era DC.X. anno II. Regis Mironis, die kalendarum Juniorum. Tit. I. = Ut Episcopus ambulet per Diocesem suam, et ante XX. dies Paschae Catecumini doceantur Simbolum. = Tit. X. Ut Praesbyter post cibum non teneat Missam pro mortuis. = Subscriptiones Episcoporum. = Martinus Bracharensis Metropolitanae Ecclesiae Episcopus his gestis subscripsi. = Remisol (N. E. vaya nombre más musical, sólo le falta el apellido SI LA FA DO) Bisenis Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Lucecius Colimbriensis Ecclesiae Episcopus ss. = Adorich Egestanae Ecclesiae Episcopus ss. = Cardinarius (b: G. Sardinarius.) Lamicensis Ecclesiae Episcopus ss. = Viator Magnetensis Ecclesiae Episcopus ss.

Item ex Synodo Lucensi. = Nitigisis sui Lucensis Metropolitanae Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Andreas Herenensis Ecclesiae Episcopus his gestis ss. = Wittimer Auriensis Ecclesiae Episcopus simil. = Anila Tudensis Ecclesiae Episcopus simil. = Polimius Asturicensis Ecclesiae Episcopus simil. = Mailoch Brittonae Ecclesiae Episcopus sim. Sequitur Collectio Canonum Martini Dumiensis cum ipsius Praefatione. Tit. I. De electione Episcopi. = Tit. LXXXIII. De excommunicatis. 

Concilium Bracharense IV. quod factum est in Bracharensi urbe sub anno quarto gloriosi Domini nostri Wambanis (Wamba) Regis (pone Res gis, salta linea pero no hay guión) Era DCC.XIII. = Tit. I. De fide. = IX. De rectores Ecclesiae plus propria quam ecclesiastica jura laborare intendant. = Interfuerant huic sancto Concilio Pontifices numero XII. = Subscriptiones Episcoporum. = Leodegisius in Christi nomine Episcopus, cognomento Julianus, has constitutiones secundum quod nobis cum sanctis Co-episcopis meis qui mecum subscripserunt Deo inspirante complacui, relegi, et subscripsi. = Genetius Ecclesiae Tundensis Episcopus similiter. = Froaricus Portucalensis Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Beia Britaniensis Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Isidorus Astulicensis (Asturicensis?) Episcopus simil. ss. = Alaricus Aurisinae Ecclesiae Episcopus simil. ss. = Rectogenis Lucensis Episcopus simil. ss. = Hidiulfus qui cognominor Felix, Iriensis Episcopus simil. ss. 

Item Epistola Episcoporum de Concilio Hispalensi ad Pegasium Episcopum missa, die II. Nonas Novembris anno IIII. regni gloriossisimi Domni nostri Recharedi (Recaredo) Regis Era DC XXVIII. = Tit. I. De mancipiis Ecclesiae ab Episcopo manumissis. = Tit. III. De clericis cum quibus mulieres cohabitaverint. = Subscriptiones Episcoporum. = Leander Episcopus Ecclesiae Hispalensium hanc constitutionem firmavi et subscripsi. = Johannes Episcopus Egabrensis simil. ss. = Agapius Ecclesiae sanctae Cordobensis Episcopus ss. = Stephanus Episcopus Heliberritanus ss. = Basilius Episcopus Heliplensis ss. = Velatus Episcopus Tuccitanus ss. = Sinticio Episcopus Italicensis ss. = Petrus Episcopus Accitanus ss. 

= Synodus II. habita in civitate Hispali (Sevilla, en la bética) sub die Iduum Novembrium anno VIIII. regnante gloriossisimo Principe Sisebuto Era DC.VII. = 

Tit. I. De Teudulfi Malachitani Episcopus (pone Episcop-) quaerimoniis adversus reliquos Episcopos pro quibusdam parrochiis. = Tit. XII. De duobus in Christo naturis et una persona (En el cuerpo llega al número 41). = Subscriptiones Episcoporum. = Esidorus in Christi nomine Ecclesiae Hispalensis (Isidoro) Episcopus subscripsi. = Sisinius in Christi nomine Ecclesiae Heliberritanae Episcopus ss. = Rufinus Asidonensis Episcopus ss. = Fulgentius Astigitanus Episcopus ss. = Cambra Italicensis Episcopus ss. = Fidentius Tuccitanus Episcopus ss. = Teudulfus Malacitanus Episcopus ss. = Honorius in Christi nomine Ecclesiae Cordobensis Episcopus ss. 

Synodus quae gesta est in Provintia Lusitaniae aput urbem Emeritam (Mérida) quae capud eius dinoscitur esse, XII. Episcopis in unum collectis die VIII. Iduum Novembrium anno XVIII. Serenissimi et piisimi Recensvinti Regis Era DCC.IIII. = Tit. I. De fidei institutione, eiusque ordine. = Tit. XXIIII. Confirmatio huius Concilii. = Interfuerunt huic sancto Concilio Pontifices numero XII. = Subscriptiones Episcoporum. = Proficius Dei miseratione Lusitaniae Provintiae Sanctae AEmeritensis Ecclesiae Metropolitanae Sedis Episcopus haec gesta sinodalia cum confinitimis meis Episcopis instituta manu mea subscripsi. = Ego Sclua Igiditanae Civitatis Episcopus pertinens ad Metropolim Emeritensem, haec instituta cum Archiepiscopo meo Proficio a nobis definita ss. = Adeodatus in Christi nomine Pacensis Episcopus simil. = Asfalius in Christi nomine Avalensis Episcopus ss. = Teodericus in Christi nomine Olisiponensis Episcopus ss. = Discutes Dei misericordia Lamecensis Episcopus ss. = Justus Dei miseratione Salamanticensis Episcopus ss. = Cantaber Dei gratia Conibriensis Episcopus ss. = Donatus in Christi nomine Cauriensis Episcopus ss. = Exarnus Dei misericordia Ossonobensis Episcopus ss. = Petrus Dei misericordia Helborensis Episcopus ss. = Aloarius indignus Chalabrensis Ecclesiae Episcopus ss. 

Sententiae quae in veteribus exemplaribus Conciliorum non habentur, sed a quidam in ipsis inserta sunt numero XXIII. 

Actenus digestis Conciliis Sanctorum Patrum secuntur Decreta Praesulum Romanorum praefata.

Sedis apostolicae Praesulum constituta quae ad fidei regulam vel ad ecclesiasticam pertinent disciplinam in hoc libro diligenti cura collecta sunt, ita ut singulorum Pontificum quotquot a nobis reperta sunt sub uniuscuiusque epistolae serie propriis titulis praenotarentur. Eo modo quo superius prischorum Patrum kanones nostro studio ordinati sunt, quatenus ea lectoris industria facilius intelligere possit, dum capitulis propriis distincta intendit. 

Tomo 5, APÉNDICE DE DOCUMENTOS. Cronicón dertusense y muchas cartas

APÉNDICE DE DOCUMENTOS. 

CRONICON DURTUSENSE I (Dertusense) (a: (Descripsimus ex codice membran. eccl. Dertus. Est autem vernaculo sermone, lemosino, ut vocant, conscriptum, quod ab aliquo hujus provintiae Tarraconensis exaratum indubiè probat; et id quidem ut scripturâ palam fit, circa medium saec. XIV. Dum ergo alia de vero auctore non suppetunt argumenta, illud Dertusense appellare et possumus, et debemus. Cor autem erae computum auctor omisserit, ea abs dubio causa fuit, quod post annum 1350 scriberet, quum scilicet annos Nativitatis Christi in quibuslibet scripturis notare jussit rex Aragon. Petrus eo nomine IV., erae supputatione penitus exclusâ). 

En lo comensament del Mon entro la Nativitat de Deu hac M. et C. et LXXX. et XIX. anys. 

De lo primer payre Adam entro a Noe ac dos M. et doscens LXXII. anys. 

De Noe entro Abraham ac DCCCC. anys. 

De Abraham entro a David ac DCCCC.XL. et VIII. anys. 

De David entro la transmigracio de Babilonia ac D. et XII. anys. 

De la transmigracio entro Jesu Xpt ac D. et IX. anys.

De la Nativitat de Deu tro la mort.... ac CCCC. anys.

Adam fo en infern quatremil, et CCC. et XXXII. anys, VII. jorns, et una hora et miga. 

(N. E. mitja : media; Adán estuvo en el infierno 4332 años, 7 días y 1 hora y media)

En lany mil, cent, menys I. prengueren chrestians Jerusalem. (1099)

En lany mil, cent y I. mori R. coms de Tolosa. (1101 murió Ramón, conde de Tolosa)

En lany mil, cent, nou, comensá la mayso de Sistel. (Sisterciensis, Císter) 

En lany mil, cent, catorce fo presa Mayorha. (1114)

En lany mil, cent XLVII. fo presa Almaria. (Almería)

En lany mil, cent XLVIII. fo presa Tortosa. (1148)

En lany mil, cent XLVllI. fo presa Larida y Fraga. 

En lany mil, cent LXX. tornet lo iorn nuyt. (1170, eclipse; se volvió el día noche)

En lany mil, cent LXXXVII. fo pres Jerusalem, et totes les ciutats, et la santa creus fo aportada, et la santa corona, et la lansa, et los clavels (claus : clavos). Aquestes santes reliquies son a Paris.

En lany mil, cent XC. lo rey Felip de Fransa, el rey Richart d' Englaterra passaren la mar. 

En lany mil, cent XCI. mori R. Berenguer, coms de Proensa. (1191; conde de Provenza)

En lany mil, cent XCVI. mori lo rey Namfos d' Arago, et nomeniart Dona de Narbona. (1196, rey Alfonso II de Aragón, Namfos, N' Alfons, etc)

En lany mil, cent XCVIII. mori Richart, rey d' Englaterra. (1198)

En lany mil CC. mori G. senyor de Monpastler. (Montpellier, Montis Pesulani y variantes) 

En lany mil CCIV. fon pres Contestinoble. (1204, Constantinopla)

En lany mil CCVII. nasquet Jacme, rey d' Arago. (1207, nació Jaime I de Aragón)

En lany mil CCIX. fo destruit Bezes lo iorn de la Magdalena. (Beziers ?)

En lany mil CCXII. fo la bataya entre Mirmamolin, el rey de Castela, el rey de Navarra, et fo desbaratat, et presa Calatrava, et Ubeda. (1212, Úbeda, Navas de Tolosa; ¿por qué no nombra al rey de Aragón, Pedro II? - Miramamolin)

En lany mil CCXII. mori Maria de Monpastler. 

En lany mil CCXIX. pres lo rey de Fransa Demiata.

En lany de MCCXXVI. pres lo rey de Fransa Avinyo.

En lany MCCXXX. fo presa Maiorha. (1230; antes, en 1114, Mayorha)

En lany MCCXXXVIII. fo presa Valencia. (1238)

En lany MCCXXXIX. tornet dia nuy. (nuyt anteriormente; noche : eclipse)

En lany MCCXL. mori R. Berenguer, coms de Provensa, payre de la regina de Fransa, et d' Englaterra. 

En lany MCCXLVIII. pasech lo rey Lois. (1248, pasó, murió el rey Luis)

En lany MCCXLVIII. perdech coms de Tolosa Sacera. 

En lany MCCXLIX. pres lo rey de Fransa Sebilia. 

En lany MCCXLIX. mori Frederich l'Emperayre. (1249, murió el emperador Federico, Friedrich, Frederic, Fadrique)

En lany MCCL. mori Dona Blanca, regina de Fransa. 

En lany MCCLIII. mori Tibant, rey de Navarra.

En lany MCCLIV. tornat Sant Lois doltra mar. 

En lany MCCLXIII. fo pressa Murcia. 

En lany MCCLXV. lo rey Carlos intret Anpolha. 

En lany MCCLXVI. mori rey Magfre. (Manfred, Manfredi, Manfredo) 

En lany MCCLXVI. mori Jacme, rey d'Arago. 

En lany MCCLXX. fo la ost de Fransa a Tonis. 

En lany MCCLXXXIV. ana lo rey de Fransa en Arago, et non torna. 

En lany MCCXCI. fo destruit Acre. 

En lany MCCC. fo lo perdo de Roma. 

En lany MCCCI. valia un diner tres, et los torneses dargent foren cambiats. 

En lany MCCCII. fo pres Bonifaci papa. 

En lany MCCCIV. fo Climent V papa elet. 

En lany MCCCVI. foren presos Jueus. 

En lany MCCCVII. foren presos los templés. (templers, templarios) 

En lany MCCCVIII. fo terratremol per lo mon. (terremoto; tremolar)

En lany MCCCIX. mori Carlos de Pelha, et fo confermat lo rey Enrrich d'Elamanya emperayre de Roma fo coronat lo rey Robert, et sa muyler de Vinyo. 

En lany MCCCXIV. mori l'Emperayre Anric, et anposinal I. presicador. 

En lany MCCCXIV. mori rey Felip de Fransa. 

En lany MCCCXIV. mori Climent V papa. 

En lany MCCCXVI. pres lo rey Lois de Fransa per muyer Clemensa d'Ongria. 

En lany MCCCXVI. fo perdut en Gilradenolar Otho... 

En lany MCCCXVI. torneren los Jueus... de MD. diables.

En lany MCCCXVI. mori rey Lois de Fransa, et de Navarra.

En lany MCCCXVI. fo Johan XXII. papa.

En lany MCCCXVI. nesquet Johan, rey de Fransa, et de Navarra, et aquell any mori. 

En lany MCCCXVI. fo Felip, rey de Fransa, payre del rey Lois.

En lany MCCCXVII. fo escorxat, et cremat labesche de Caorcs en Avinyo. (obispo de Cahors)

En lany MCCCXX. fo la mort dels Jueus a Tolosa.

En lany MCCCXXIII. fo lo dia de la mayre de Deu de Marz lo iorn del divendres sant. 

Cronicón Dertusense II (a) 

Era M.C.XXXV. anno M.XC.VII. capta est Oscha à Petro Sancio rege Aragon.

Anno M.XC.VIII. XII. kal. Aprilis domus Sisterciensis facta est abbacia. 

Era M.C.XXXVI. anno M.XC.VIII. obiit Fulco, episcopus Barchinon., et Berengarius, archiepiscopus Tarrachonae. Jerusalem capta est à Francis. In hoc anno B. Bisuldinen. comes perjurus, et munere cecatus expulit à monasterio S. Johannis canonicos regulares, à romano pontifice canonicè introductos, et per peccuniam in loco eorum intromisit quasdam Massilien. mulieres (b). 

(a) Ex alio codice membr. ejusd. eccl. Dertusensis. Quo etiam nomine illud insignivimus, quamquam, ut infra patebit, ab eo qui res monasterii S. Joannis Rivipullensis, vulgò San Juan de las Abadesas, maximè cordi habebat, compactum videatur. 

(b) Ex hoc et aliis articulis quibus res monasterii S. Johannis Rivipullensis complectitur, non injuria hujus chronici auctorem diceremus canonicum aliquem illius ecclesiae. 

Anno Domini M.CXXVIII. ab incarnato Dei filio inventa est religio domus militiae Templi. 

Era M.C.XL.II. anno M.C.IIII. obiit Petrus, rex Aragon.

Era M.C.XL.VI. anno M.C.VIII. obiit Philippus rex.

Era M.C.XL.VI. anno M.C.VIII. obiit rex Ildephonsus.

Era M.C.XL.VIII. anno M.C.VIIII. obiit A. Eneus (f. Enecus) episcopus Ausonen., et B. episcopus Gerundae.

Era M.C.XL.VIIII. anno M.C.X. obiit Bernardus comes Bisuldunensis (a).

(a) In hoc et praecedenti articulo eum computandi morem sequutus videtur auctor, qui in dioecesi Elnensi aliquando obtinuisse fertur, mutandi scilicet eram cum indictione VIII. cal. Octobris. quemad modum observavit D. Antonius Campillo et Matheu in sua Disquisitione methodi &c. Aliter enim fieri non poterat, ut qui in hoc chronico eram Hispanicam integris 38 annis erae christianae perpetuo praeposuit, in hoc duplici articulo 139 annis illam anteire fecerit. Nisi forte mendum scribenti irrepsit. 

Era M.C.LIII. anno M.C.XV. monasterium S. Johannis redditum est canonicis regularibus per manum domini papae Paschasii, et capta est Majorica civitas a Raymundo, comite Barchinonae, et Pisanis: pro hoc irati Moabiti, et multi ex eis perierunt in loco qui dicitur Martorel. (Martorell)

Era M.C.LVI. anno M.C.XVIII. obiit papa Paschasius, et capta est Caesaraugusta civitas. 

Era M.C.LXII. anno M.C.XXIIII. obiit papa Calixtus. Hoc anno ante castrum Corbins multi christianorum perierunt.

Era M.C.LXVIII. anno M.C.XXX. Clarimontis concilium. (Claramunt) 

Era M.C.LXVIIII. anno M.CXXXI. obiit R. comes Barchinonae. 

Era M.C.LXXII. anno M.CXXXIIII. obiit Ildephonsus, rex Aragonae apud Fragam (Alfonso I el Batallador), et Centulus de Biarn., et Aimericus Narbon., et multi alii christiani perierunt. Hic mirabilis sarracenorum debellator nituit, et Caesaraugustam urbem opinatissimam, et civitatem Tirasonam (Tarazona), et mirabile oppidum Tudelam cepit, et alia oppida pleraque, quae in regno suo arguescunt.

Era M.C.LXXIIII. anno M.C.XXXVI. Pisanum concilium. Obiit Lodonicus rex. 

Era M.C.LXXV. anno M.C.XXXVII. obiit Ollegarius, archiepiscopus Tarrachonae, et episcopus Barchinonae, et B. qui fuit abbas Sancti Johanis.

Era M.C.LXXVII. anno M.C.XXXIX. comes Barchinonae Remundus suscepit regnum Aragon., (el conde de Barcelona Ramón Berenguer IV, Princeps Aragonum, no fue rex, que lo siguió siendo Ramiro II, Ranimiro, y reina Petronila; Alfonso II, hijo de Ramón Berenguer IV y Petronila sí fue rey) et Lodonicus rex obiit. (Ludovicus, Luis, Lois, Loys)

Era M.C.LXXXII. anno M.C.XLIIII. Gregorius archiepiscopus Tarraconae, et B. comes provinciae occisus est. 

Era M.CLXXXV. anno M.C.XLVII. kalendis Novembris capta est Almería. (en el original sin tilde en la í)

Era M.C.LXXXVI. anno M.C.XLVIII. tertio kalendas Januarii capta est Dertusa. (Tortosa)

Era M.C.LXXXVII. anno M.C.XLVIII. nono kalendas Novembris captae sunt civitates Ilerdae, et Fraguae. (Lérida y Fraga)

Era M.CLXXXVIII. anno M.C.XLIII (certe 1150) nonas Novembris Dedicatio S. Johannis. 

Era M.C.XCI. anno M.C.LIII. Aschalona à rege Jerosolymitano, et Siurana à R. comite captae sunt. 

Anno M.C.LIII. VII. idus Septembris domus Populeti (Poblet) facta est abbacia.

Era M.C.XCII. anno M.C.LIII. (LIIII.) in mense Marcio natus est Ildephonsus rex. 

Era M.C.XCV. anno M.CLVII. obiit Ildephonsus, imperator Castellae, et totius Ispaniae. 

Era M.CXCVI. anno M.C.LVIII. obiit Sancius rex. 

Era M.CC. anno M.C.LXII. obiit Remundus Berengarii, comes Barchinonae.

Era M.CC. prima, anno M.C.LXIII. obiit B. archiepiscopus Tarrachonae. Concilium Turonense. 

Era M.CC.III. anno M.C.LXV. obiit Gaufredus primus episcopus Dertusae.

Era M.CC.VIIII. anno M.C.LXXI. Ugo, Tarraconense archiepiscopus interfectos est. 

Et eodem anno passus est beatus Thomas, Cantuariensis archiepiscopus (arzobispo de Canterbury), IIII. kalendas Januarii, feria III., hora quasi XI.

Era M.CCX. anno M.C.LXXII. magna fames in terra. (hambruna; fam)

Era M.CC.XIIII. anno M.C.LXXVI. multi viderunt sanguinem pluere in termino Cervariae (Cervera), et in aliis locis; et mense Novembris dedicata fuit ecclesia Dertusensis. 

Era M.CC.XVI. anno M.C.LXXVIII. idus Septembris sol in tenebris conversus est: in mense Julio et rex Petrus natus est.

Era M.CC.XVII. anno M.C.LXXIX. Romanum concilium celebratum est sub Alexandro papa M.C.XXXIII. episcoporum. 

Era M.CC.XIX. anno M.C.LXXXI. Berengarius comes Provinciae interfectus est à Sicardo de Muro vetulo injustè. 

Era M.CC.XXII. anno M.C.LXXXIIII. obiit Ermengaudus, comes Urgelli (Armengol, comte de Urgel, Urgell), Castellanensis interfectus est.

Era M.CC.XXV. anno M.C.LXXXVII. capta est civitas Jerusalem, et totum regnum subjugatum est à rege Damasceno, Saladin nomine. (Saladín, Saladino)

Era M.CC.XXVII. anno M.C.LXXXIX. VI. kalendas Martii ignis de coelo visus est per multa loca. (fuego del cielo, cometas, visto por muchos lugares)

Era M.CC.XXXI. anno M.CXCIII. obiit Pontius Dertusensis episcopus, et B. Tarraconensis archiepiscopus interfectus est à Guillermo Raymundi de Monte Chatano (Moncada). 

Era M.CC.XXXIIII. anno M.C.XCVI. obiit Ildephonsus nobilis rex Aragonen. 

Era M.CC.XL. anno M.C.LII. factus est terraemotus magnus in partibus Jerosolymitanis, et tota terra ferè periclitata est. 

Era M.CC.XLIIII. anno M.CC.VI. IIII. nonas Februarii natus est Jacobus, rex Aragon. filius regis Petri. 

Era M.CC.XLVI. anno M.CC.VIII. obiit domina Sancia regina nobilis Aragonen.

Era M.CC.XLVII. anno M.CC.VIIII. gens catholica venit contra haereticos in partibus Biteris, et Carcassonae, et in mense Julio capta est Biteris, in qua interfecti sunt 

plusquam XXV. millia haereticorum; continuò ab eisdem mense Augusto capta est Carcassona, et quamplurima oppida haereticorum. 

Era M.CCXLVIII. anno M.CC.X. captum est Castrum Habibi (vel Habiln.) à rege, VIII. die post Assumptionem beatae Mariae.

 

Chronicon alterum Rivipullense (a: Ex MSS, cod. monast. Rivipull.). 

Era.  A. C. 

LXV. 27 Pontius Pilatus Judaeam procurat.

LXVIIII. 31 Joannes Baptista decollatur. 

LXXI. 33 Christus passus est et resurrexit, et Jacobus Apostolus                                        decollatur. 

LXXVII. 39 Tiberius moritur, et Cajus Caligula regnat. 

LXXVIII. 40 Mathaeus evangelium scribit.

LXXXI. 43 Petrus Romam venit.

LXXXIII. 45 Claudius... Apostolus Romam venit.

47 Marcus evangelium scribit. Lucas evangelium scribit.

52 Fuit mortuus Octavianus LVI. annorum.

54 Tiberius filius ejus regnat. 

70 Petrus et Paulus passi sunt Romae. 

71 Galba regnat. 

72 Vespasianus regnat. 

73 Jerosolyma civitas subvertitur, judaei et venunduntur.

81  Claudius regnat. 

82 Titus regnat. Hic pius et facundus fuit.

84 Domitianus regnat. Hic secundus post Neronem                                                christianos persequitur. 

98 Joannes in Patmos relegatus, Apocalipsim scribit. 

99 Nerva regnat. 

100. Joannes Apostolus assumptus est. Trajanus regnat. 

108. Passus est S. Ignatius.

119. Passi sunt Sapientie et Eleuterius episcopi. Helius Adrianus regnat. 

140. Antonius Pius regnat. 

222. Passi sunt Sancti Primitivus et Facundus. 

228. Passa est Sancta Cecilia. 

228. Passi sunt S. Tirsus, Sistus, Laurentius, Ypolitus, Xipophorus. 

275. Passa est Sancta Columba. (Coloma)

287. Passi sunt Crisantus et Daria. 

291. Passus est S. Georgius. 

300. Passus est S. Romanus. 

308. Passi sunt Vincentius, Félix, Eulalia, Agnes, Justus et Pastor, Eulalia, Cosmas, Damianus. (Cosme y Damián)

359 Jeronimus transtulit cronica Eusebii. 

386. Ob. S. Ambrosius episcopus. 

390. Ob. S. Jeronimus apud Behelem.

508. Translatio S. Martini.

509. Ob. S. Benedictus.

526. Inventio Basilicae S. Michaelis Arcangeli.

581. Passus est S. Eudaldus.

589. Ob. S. Gregorii.

602. Ob. S. Isidori episcopi Ispalensis. (San Isidoro de Sevilla, Hispalis)

707. Sema rex cum sarracenis in Hispania ingressus est.

714. Karolus vetulus regnat. 

715. Sema rex sarracenorum Nu. 

737. Obiit Karolus. Pipinus filius ejus regnat. 

762. Obiit Pipinus pater Karoli imperatoris. 

767. Ob. de Karoli imperator.

785. Gerundam civitatem homines tradiderunt regi Karolo. Et multi viderunt sanguinem pluere: et mortalitas magna secuta est. Aparuerunt acies in coelo, et signum + in vestimentis hominum.

801. Introivit Ludovicus in Barchinona, filius praelibati Karoli, et tulit civitatem sarracenis. 

813. Obiit Karolus.

814. Leuduvicus filius ejus.

831. Obiit Sanctus Benedictus Anianensis.

837. Obiit Leuduvicus rex.

838. Leutarius regnat.

839. Hic moritur.

840. Karolus ejus frater regnat. 

855. Translatio S. Vincentii Martyris.

868. Ob. Karolus.

869. Ludovicus filius ejus regnat.

874. Obitus ejus.

875. Karloman regnat. 

880. Ob. Karolus.

881. Karolus Debaugr regnat.

882. His diebus erat Daginus abbas Rivipullo. 

883. Hic obiit (nempe Karolus).

884. Oto regnat.

888. Prima Dedicatio nostri Caenobii sub Dagino abbate à Gifredo comite (id recentiori manu notatum). 

893. Obiit Oto.

894. Karolus filius Ludovici regnat.

912. Ob. Wifredi comitis bonae memoriae, cujus pater quiescit in cenobio S. Mariae Rivipull. 

925. Obiit Karolus.

926. Passus est S. Pelagius.

928. Ob. Miro com. filius Wifredi com. 

933. Ob. Ra.

934. Ludovicus regnat.

935. In isto anno fuit II. Dedicatio hujus cenobii temporibus Suniarii (Sunyer) comitis, et Enegonis abb. (ex recent. manu).

940. In ipso anno XIIII. kalendas, feria VI. obscuratus est sol, et facta est nox, et aparuerunt stellae, et fuit inter horam I. et II. luna XXVIIII. Obiit Carulus (Karolus) rex. 

950. Seniofredus comes fuit.

954. Dedicatio Kaxani S. Germani. Leutaurius regnat. 

966. Edificatio S. Michaelis basilicae apud Coxanum. Obitum Seniofredi comitis filii Mironis comitis. 

970. Ob. Arnulfus abbas (recent. manu). 

978. Adventus S. Eudaldi. Dedicatio hujus ecclesiae (rec. manu). 

979. Ob. Guidisclus abbas (rec. manu).

984. Obitum Mironis episcopi, filii Mironis comitis.

985. Capta fuit Barchinona à sarracenis, (Haec, et quae sequuntur recentiori manu notata sunt). 

986. Ob. Leutarius rex. 

987. Obiit Ludovicus rex. 

990. Obiit Olibanus Capreta comes. (Oliva cabreta)

993. Obitum Borrelli comitis Barchinona. (Borrell)

1002. Oliba (Oliva) comes factus est monachus. 

1003. Factum est praelium Albesae (Albesa) cum sarracenis. 

1009. Obiit Seniofredus abba Rivipl. 

1010. Ob. Ermengaudus comes Urgelli. 

1017. Ob. Raymundus comes Barch. 

1020. Ob. Bernardus comes. 

1031. Ob. Rodobertus rex.

1034. Ob. Berengarius comes Barch. et Sancius rex Castellae. 

1037. Ob. Ermengaudus comes Urgell. 

1038. Dedicatio S. Petri de Vico, et S. M. gr. Ob. Ermengaudus comes Urgell. 

1040. Dedicatio S. Mariae Virg, et ob. Eriballus episcopus. 

1047. Ob. Oliba episcopus. 

1052. Ob. Guillelmus comes Bisull. (conde de Besalú)

1054. Ob. Guifredus episcopus S.... Garsias rex interfectus. 

1058. Adventus S. Justi et Pastoris Narbonae. 

1060. Ob. Euricus rex. Successit Philipus. 

1063. Ob. Ranimirus rex, et fuit captum castrum dasens +. Capta fuit civitas Jerusalem a christianis mense Augusti. 

1065. Capta fuit civitas Barbastri. 

1065. Interfectus est Ermengaudus comes Urgell. et ob. Fredinandus (Ferdinandus) rex. 

1068. Ob. Guillelmus abbas Rivipulli, et Raymundus comes Cerritaniae. (Cerdaña)

1071. Abbas Massil. Bernardus accepit Ripull. cenobium. 

1075. Ob. Guillelmus episcopus Urgell. 

1076. Ob. Raymundus comes Barchinon. 

1079. Ob. Guifredus archiep. Narbon. et Bernardus abba Masill. 

1082. Raymundus comes occissus. 

1083. Cenobium S. Joannis redditur monachis.

1085. Ob. Gregorius papa. 

1086. Ob. Andraeas abbas.

1087. Arabes venerunt in Ispania (y en el 711). Translatio S. Nicolai episcopi in Barim. (San Nicolás de Bari) 

1092. Obiit Ermengaudus comes Urgell. obiit Bernardus episcopus Urgell. 

1094. Ob. Sancius rex; et fuit fames magna in toto mundo. 

1095. Ob. Guillelmus comes Ceritaniae. Bertrandus episcopus Berc. et Dalm. 

1096. Concilium Urbani papae. 

1097. Ob. Salomón monachus et episcopus. Osca civitas capta est. 

1098. Ob. Frotardus abbas S. Poncii. Fulchoni Barchin., et Berengarius archiepiscopus Tarragon. 

1101. Terremotus Februarii VI. id. 

1102. Ob. Bernardus abbas Riopol. 

1106. Ob. Aianricus rex Alamania.

1107. Ob. Benedic. abbas Rivipull.  

1109. Ob. Aldephonsus rex Ispaniae, et Philipus rex. 

1110. Ob. Arnallus episcopus Vici.

1111. Ob. Gaudfredus abbas. Ob. Bernardus comes Bisiilx 

1112. Raymundus episcopus Gerundae. 

1113. Hoc anno intravit comes Raymundus cum Pisis Majoricas. Pisani magna vi navium Hispania intrant. 

1114. Raymundus episcopus Barch. obiit. Monasterium S. Joannis redditur clericis. Devotae inde subducuntur. 

1117. Ob. Bernardus comes Ceritaniae.

1118. Caesaraugusta capta est à rege Aragonense. (Alfonso I el batallador) 

1119. Gelasius papa obiit. 

1121. Ricardus archiepiscopus Narbonae. 

1130. Honorius papa.

1131. Ob. Raymundus comes Barchin. Hic sepultus est. 

1134. Ob. Aliphonsus rex Aragonensis. (Fraga)

1139. Ob. Ollegarius archiepiscopus.

1139. Raymundus comes Barchinonensium suscepit regnum Aragonensium. (Te lo puedes seguir creyendo, o consultar la documentación)

1140. Comiti Barchin. provinciae ducatus datur, et Bisulduni comitatus (Besalú), et regi Aragon. (no podía darlo porque no lo tuvo, no fue rey) imperium Tolete. Papa romanus ab Leniannico imperatore captus dolo incaute, pro dolor! non observanda jurat. Raymundus dux provinciae et comes Barchin. cum Pisis Majoricas intrat. Moabitae indignati hujus rei causa Barchinonam venerunt: à Cervaria usque ad praefatam civitatem cuncta perderunt, et vastarunt. Post hoc de à paucis devicti praelio occiduntur in loco qui dicitur Martorell.

1143. Ob. Petrus episcopus Urgell. et Innoc. papa II. ob. Celestinus papa II. et Arnallus episcopus Barchin. et Guifredus episcopus Rotensis.

1144. Obiit Lucius papa, et Gregorius archiepiscopus Terragon. et abbas Cuxanensis: et Berengarius Raymundi comes provinciae occissus est.

1146. Ob. Raymundus Ausonens. episcopus, et Berengarius Gerundensis. 

1147. Almería capta est.

1148. Tortosa capta est à Raymundo comite et à Jenuensibus. (genoveses)

1149. Hilerda (Ilerda, Lleida, Lérida) capta est ab eodem R., et Frago (Fraga) uno die VIIII. kal. Octobr.

1152. Factus est terraemotus ante primam luna VI... captae sunt; et terraemotus per II. dies factus est omni hora VI... II. id. et III. idus Decembris. 

1153. Ob. Eugenius papa III. et Poncius comes Empuriarum est.

1154. Ob. Ermengaudus comes in Castella.

1155. Anastasius papa IIII.

1157. Ob. Ildephonsus imperator Yspaniarum.

1158. Ob. Sancius rex puer filius Ildephonsi praedicti. 

1159. Ob. Adrianus papa IIII.

1160. Ob. Berengarius Gerundens. episcopus.

1161. Luna obscurata est, et sanguínea visa est II. idus... 

1162. Hoc anno inclitus Marchio Raym. Berengarius comes Barchin., princeps Aragonum, et dux provinciae, apud vicum S. Dalmacii... Claruit 

miraculis. Requiescit Rivipulli. 

1168. Ob. Guillelmus episcopus Gerundens. et Gauzfredus abbas Rivipulli bonae memoriae. 

1171. Artallus episcopus Elenens. Thomas archiep. sub rege Angliae occissus est. 

1172. Ugo archiep. Terragonen. 

1173. Ugo Impuriensis comes, et... comes Rusilionis. R. abbas. 

1174. R. Fulconis occissus est.

1176. Guillelmus Terracon. archieps.

1177. Hoc anno multi viderunt... terminum Cervariae. (“multi viderunt sanguinem pluere in termino Cervariae”)

1178. Guillermus Petri Alordensis episcop. 

1179. Concilium Alexandri papae M.C (C vuelta).XXIII. eporum.

1180. Ludovicus Junior.

1181. Raymundus comes. Alexander papa. 

1183. Petrus episcop. Caesaraug. 

1184. Ermengaudus comes. Gaucerandus de Sales.

1185. Petrus Ausonens. episcop. et Lucius papa. 

1186. Guillelmus Helenensis episcopus, et Stephanus episcopus Oscensis. 

1187. Hoc anno fuit capta terra Jerosolimorum à sarracenis. Urbanus papa; post hunc Gregorius papa. 

1188. Bernardus episcopus Barchin. 

1191. Clemens papa III. = Capta Salandino fuit anno crux sacra trino. = Res polus orrendas dat mercurii VI. kalendas. 

Hucusque chronicon, quamquam dispositae computorum tabulae conspiciantur usque ad eram 2051. annum scilicet Christi 2013. 

(N. E. En caso de errata, si fuese Christi 1203 + 38 : era 1241, no 1251)

Dotatio prima ecclesiae Dertusensis, facta à Raymundo Berengarii, comite Barchinonensi. 

NUNC PRIMUM IN LUCEM EDITA EX CARTA AUTOG. MEMBR. IN ARCH. ECCL. DERTUS.

MONITUM.

“Scias, lector, oportet, Gelasium papam II litteris ad S. Oldegarium Tarraconensem archiepiscopum datis anno 1118 statuisse, ut cum Dertosa urbs è maurorum manibus, dante Deo, eriperetur, eam velut suburbanam parrochiam Tarraconensis ecclesia possideret, donec metropolis illa pristinas vires et splendorem recuperaret. Cùm autem id contigit armis et potentiâ Raymundi Berengarii, comitis Barchinonensis; statim Dertusensis ecclesia decimae et jura Bernardo Tarraconensi archiepiscopo datae sunt, quem praesens instrumentum Dertusensem episcopum vocat, idque concessione romani pontificis. Statim, inquam, nempe anno 1148, eodem quo capta est Dertosa, vel ut plurimum, et ut nos quidem arbitramur, tribus prioribus mensibus anni sequentis, in quibus juxta morem illius temporis perdurabat annus ab Incarnatione 1148 ad usque 25 diem Martii. Numquam enim Raymundus seipsum Dertosae Marchionem dixit, nisi post 

occupatam eam urbem, quod postremâ die Decemb. anni 1148 accidit. Ab eo ergo tempore usque ad annum 1151 quo consecratus est Gaufredus primus Dertosae episcopus, remansit haec ecclesiae Tarraconensi súbdita velut suburbana parrochia. Quod ideo monuimus, quoniam historici plures, praesentis cartae notitiâ carentes, praedictum Dertusensis ecclesiae parrochialem statum negaverunt." 

Quoniam ad celsitudinem principum specialiter spectare videtur de temporalibus bonis, quae divina clementia temporaliter illis habenda concedit, ecclesiam Dei dotare, atque honorificè ditare; idcirco ego R. Berengarii, Barchinonensium comes, Aragonensium ac Dertosae princeps et Marchio, concedo Domino Deo, et ecclesiae sanctae Dei Genetricis (genitricis) Mariae, quae condam apud Dertosam celebris sedes pontificalis fuit habita, et erit deinceps divinâ praestante clementiâ; et tibi, Bernarde, Tarraconensis archiepiscope, ejusdemque civitatis Dertosae, concessione romani pontificis, episcope, tuisque successoribus episcopis, in eadem civitate Dertosâ substituendis, omnes decimationes, et primitias christianorum habitantium et laborantium in territorio totius episcopatus Dertuosae, et omnes decimationes decimarum sarracenorum habitantium et laborantium in omni episcopatu Dertosae. Praeter hoc concedimus supradictae ecclesiae, et tibi omnia praedia, et possessiones quae major meschida sarracenorum ejusdem civitatis hactenus habuit; et II. furnos in eadem civitate, unum ad opus canonicorum, et alterum ad mensam pontificis. = Anno ab Incarnatione Domini M.C.XLVIII.

Sig+num Raymundi comes. 

Sig+num Guillelmi Raymundi Dapiferi. 

Sig+num Geraldi de Rupiano.

Sig+num Otonis.

Sig+num Raymundi de Podio alto.

Sig+num Bertrandi de Merola.

Sig+num Guillelmi de Castro vetulo.

Sig+num Arberti fratris ejus.

Sig+num Bernardi de Castelleto.

Bernaldus Vieja, qui hoc rogatus scripsit die annoque praefixo. 

Donatio loci Vallis clarae, qui prius dicebatur Abincabacer, facta à Raymundo Berengarii, comite Barch. abbati et monasterio Montis Flabonis (*). 

(*) Fundatum fuit monasterium hoc Flabonis montis (Flabemont) in dioecesi Tullensi (de Toul) in Galliâ Belgicâ anno 1132 à Widone de Acrimonte (Agramunt), comprobantibus Hugone comite Vadani-montis et Adelinâ de Burgundiâ ejus uxore, à quibus ipse Wido locum in feudum tenebat. Posita haec abbatia, filia Bellae-vallis in Argona, mater et ipsa Bonifageti et Stivagii, duabus ab oppido Marchia, totidemque a thermis Borbonae leucis, lepidum in agro feracissimo situm habet. Quieti ac paci novorum indigenarum providendi gratia Henricus Tullensis episcopus anno 1140 sancivit, ut tam illis quàm eorum posteris res indultae, perpetuò firmae et inconvulsae remanerent. Largitus quidem est anno 1161 quidquid juris habebat in ecclesiâ S. Juliani, infra cujus términos est abbatia: dedit insuper anno sequenti ejusdem ecclesiae décimas. Pluribus summis pontificibus, scilicet Eugenio III. Clementi III et Honorio III privilegia huic monasterio concedere, bonaque confirmare placuit. Plures etiam alii Tullenses pontífices, nempe Petrus de Brixeio, Odo de Vadano-monte, Reginaldus de Senlis, Thomas de Bourlemont beneficentiae suae eximia specimina exhibuerunt. Horum ceterorumque benefactorum chartas et privilegia publici juris fecit abbas Stivagii Annal. t. I. prob. col. DXLVI. et seq. V. Gallia Christ. t. XIII. col. 1133 seq. 

EX ARCH. ECCL. DERTUS. 

In Domine Dei Patris omnipotentis. Ego Raymundus (**), comes Barchinonensis, princeps Aragonensis, et Tortosae marchio, 

(**) Post Ranimirum monachum (Ramiro II el monje), finitâ serie Aragoniae regum, qui ab Eneco Arista per viros descenderant, ad Petronilam Ranimiri filiam jus regni devenit, uxorem hujus Raymundi Berengarii, comitis Barchinonensis, qui Aragonum non rex, sed princeps quoad vixit vocatus est, cum Petronila reginae nomen et dignitatem retinuerit. V. Zurita Annal. lib. II. cap. I. 

ob remissionem meorum peccaminum, et salutem animae meae, et parentum meorum, dono et offero Domino Deo, et sanctae religioni, et ordini de praemonstr. et ipsi cenobio Sanctae Mariae Flaboni Montis, atque ipsius abbati venerabili Stephano (*), fratribusque ibidem Deo servientibus, praesentibus et futuris, locum ipsum qui antea dicebatur Abincabacer, nomine meo, et jussu et consensu Domini Raymundi Berengarii, comitis Barchinon. regnique principis Aragonensis, et gloriossimi * nitoris Ispaniae, vallem claram, décimas cum omni término, honore, et circuitu eidem loco pertinentibus. 

Praedictam verò donationem pro mea devotione facio, ut praedicti cenobii fratres construant et aedificent ibi in honore Dei ecclesiam et abbatiam, et cum beneficio meo, et aliorum bonorum hominum; et ibidem oratoria et loca sanctissima construant pro servitio Dei, et fidelium animarum salute. 

(*) Stephanus hic eductae à Bella-valle coloniae à Philippo abbate datus est dux et pater. Hic ab Henrico Tullensi episcopo res monasterii ratas haberi sategit ann. 1140. Obtinuit ann. 1148 ab Eugenio III collatarum possessionum approbationem. Parochialem ecclesiam S. Juliani, in qua sita est abbatia, ann. 1161 consecutus est a praefato Henrico praesule, qui postero anno decimas ejusdem ecclesiae, à Petro milite S. Juliani traditas, ex intuitu duarum ipsius proneptum, quae apud Flabonis montem religionis susceperant habitum, episcopali auctoritate fulsit. Ab ipso enim monasterii exordio in vicino parthenone Deo se consecrarunt tot virgines, ut aedes ampliare necessum fuerit. Praedia banni *Xersel partim pretio comparata, partim est liberalitate Theodorici de S. Elpidio accepta, episcopali auctoritate monasterio adnecti curavit ann. 1179. Haec et alia ejus gesta narrant scriptores Galliae christianae (loc. laud. col. 1134.). Extremum diem obiit ann. 1180 clarus meritis. 

Et monasterium quod fuerit ibi aedificatum, habeat et possideat praedictum locum cum omnibus suis pertinentibus haereditario jure... ad fidelitatem et servitium Dei in saecula saeculorum. Si qua autem persona praesentem donationem infringere, vel disrumpere temptaverit, nil proficiat, sed duplâ compositione solutâ, iram Dei incurrat, et in inferno inferiori cum Judâ traditore damnatus perpetuae subjaceat morti. Et haec donatio insuper omni tempore firma stabilisque permaneat. Facta carta VII. calend. Maii, stante domno Raymundo comite jam dicto in Podio de Garden cum militiâ suâ in obsidione Ilerdae, anno Dominicae Incarnationis M.C.XLVIIII. in prasentiâ subscriptorum hoc videntium et audientium. 

Sig+num Raymundi comes.

Sig+num Bernardi Tarrach. archiepiscopi.

Sig+num Guillelmi Raymundi Dapiferi.

Sig+num Bernardi de Bello loco. (Belloch) 

Sig+num Raymundi de Podio alto.

Sig+num A. Mironis comitis Palearensis. (Pallars, y Pallas)

Sig+num Pontii Scriptoris.

Sig+num Guillelmi de Castro vetulo.

Sig+num Nathalis (Nadal) subdiachoni, qui jussu Domini comitis hoc scripsit. 

Magistri ordinis hospitalis S. Johannis in Jerusalem, ad fratres suos Dertusae residentes, epistola, quâ eos ad servanda episcopo Dertusensi jura hortatur (a). 

(a) Hujus epistolae nec autographum, nec integrum exemplar nacti sumus: quoniam autem plura alia instrumenta super hac controversiâ templarios inter et episcopum Dertusensem hic attulimus, praesenti locum dare voluimus, quod ad rem licet mancum ut puto, haud parum conducit. 

EX ARCH. ECCL. DERTUS. 

R. pauperum Christi hospitalis Jerusalem humilis minister, P. Umberti, et ceteris fratribus, qui cum eo sunt clericis, et conversis, salutem in Christo. De oratorio S. Johannis de Campo, et Cimiterio, quae prope Tortosam habemus, per obedientiam vobis mandamus, ut quod archiepiscopus Tarrachonens. et comes Barchinonens. et G. Raymundi Dapifer, vel duo ex istis simplici testimonio vobis faciendum esse dixerint vel verbo, vel scripto, vos inde sine cunctatione faciatis. Praeterea parrochianis episcopi poenitentiam non detis, nec excommunicatos suos vivos aut mortuos recipiatis. Quòd si quis excommunicatum scienter receperit, sciat qudò pro fratre hospitalis cum amplius non habebimus. Praeterea de nuptiis parrochianorum suorum, sive de ceteris, quae ad jus parrochiale pertinent, salvo privilegiis romanae ecclesiae sanè intellectis, vos non intromitatis. 

Raymundi, comitis Barchinon., epistola ad archiepisc. Tarraco., et Guillelmum Dapiferum data, quâ eos hortatur ut controversiam de campo S. Johannis, inter 

episcopum Dertusens. et fratres templarios agitatam, dirimant, et componant. 

EX ARCH. ECCL. DERTUS. 

R. comes Barchinonensis, venerabili amico B. Dei gratia Tarrachonensi archiepiscopo, et G. Raymundi Dapifero, salutem. Rogando vos moneo ut visis his litteris conveniatis episcopum Dertusensem, et P. Umberti, et alios fratres hospitalis, qui sunt apud Emposta, et diffiniatis inter illos contentionem illam, quam habent de ecclesia et de terris S. Johannis; et dicatis veritatem inde sicut vidistis, et audistis, et etiam fecistis. 

Et ego pono hoc negotium totum in vobis, ut quidquid vos inde dixeritis, ratum habeam et firmum inter eos. Avete, et hoc ita perficite. 

Adriani papae IV bulla in favorem ecclesiae Dertusensis. 

EX ARCH. ECCL. DERTUS. 

Adrianus episcopus, servus servorum Dei, dilectis filiis universis clericis, et laicis per Dertusensem episcopatum constitutis, salutem et apostolicam benedictionem. 

Ad hoc supernae miseratio Deitatis vos de diversis mundi partibus congregavit, ut confiteamini nomini sancto ejus, et talia studeatis semper pietatis opera exercere, quòd omnipotens Deus, qui vocavit vos de tenebris in ammirabile lumen suum, in vestris debeat delectari. Inter omnia autem opera sanctitatis nichil est unde Dominum magis propitium et placatum vobis reddere valeatis, quàm si ecclesiasticas personas, et religiosa loca diligere, et eis studueritis sua jura illibata, et integra conservare. Inde utique est quòd universitati vestrae per apostólica scripta mandamus, monemus, et exhortamur in Domino, atque in peccatorum remissionem vobis injungimus, ut venerabili fratri nostro Dertusensi episcopo, quem nos tamquam virum honestum et religiosum debitâ benignitate suscepimus, et sincerae charitatis brachiis amplexamur, omnimodam obedientiam, ac reverentiam impendatis, et ecclesiam Dertusensem, quae quantò magis rudis, et novella plantatio, tantò amplius fidelium christianorum solatiis indiget, adjuvare, honorare, diligere, ac manutenere omnino studeatis; et praedicto fratri nostro episcopo decimas, primitias, oblationes, defunctiones, et cetera jura ecclesiastica sine aliqua contradictione reddatis. Quatenus per haec, et per alia bona opera, quae Domino auxiliante feceritis, inmarcessibilem coronam acquirere, et ad triumphalia castra regis aeterna possitis divinâ suffragante gratiâ pervenire. Praeterea vos nosse volumus, nos tam decimas, quàm omnia parrochialia jura de insulâ S. Laurentii Januensium praefato episcopo et ecclesiae Dertusensi auctoritate apostolicâ reddidisse (a). Si quis verò ea, vel alia jura sua ipsi auferre praesumpserit, eum excommunicandi eidem episcopo liberam concessimus facultatem. Dat. Beneventi XIII cal. April.

(a) Insula haec magni et nominis et praetii, ex Iberi fluentis ante Dertosam relicta; quae modò mutato ejus fluminis alveo evanuit. Porro Raymundus Berengarii, comes Barchinon. illius decimas Januensibus concesserat, seu veriùs ecclesiae S. Laurentii Januensium, in grati animi testimonium, ob acceptum ab illis auxilium in Dertosae expugnatione. Postea tamen Januenses ipsi, Raymundi munificentiam imitaturi, Dertusensi ecclesiae restituere, idque sub sedis apostolicae approbatione voluerunt.

Adrianus papa IV ecclesiam Dertusensem sus apostolicae sedis protectione suscipit, ejusque statuta, et possessiones confirmat (b).

(b) Hanc bullam vulgatam reperies in Hisp. sacra T. XLII. p. 303, typorum tamen aliisque mendis faedatam. Maluimus ergo ad autographi fidem iterum describere.

EX AUTOGR. IN ARCH. ECCL. DERTUS.  

Adrianus episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Gaufrido Dertusensi episcopo, ejusque successoribus, canonicè substituendis, in perpetuam memoriam. Cum ex injucto nobis a Deo apostolatus officio, quo cunctis Christi fidelibus, auctore Domino, praeeminemus, singulorum paci, et tranquilitati debeamus intendere; praesertim pro illorum quiete oportet nos esse sollicitos, qui pastorali dignitate sunt praediti, et ad officium pontificale promoti. Nisi enim nos, eorum utilitatibus intendentes, ipsorum jura, in quantum, Deo permittente, possumus, integra conservemus, et auctoritate apostolicâ eos ab iniquorum hominum incursibus defendamus; de illorum salute non vere poterunt esse solliciti, qui sibi ad regendum, Domino sunt disponente commisi. Ea propter, venerabilis in Christo frater Gaufride episcope, tuis justis postulationibus gratum impertientes assensum, te, et Dertusensem ecclesiam, cui Deo auctore praeesse dignosceris, sub beati Petri, et nostrâ protectione suscipimus, et praesentis scripti privilegio communimus. In primis siquidem statuentes, ut in ipsâ ecclesiâ ordo canonicus, qui secundum Deum, et beati Augustini regulam, et consuetudines ecclesiae Sancti Ruphi ibidem noscitur institutus, perpetuis temporibus inviolabiliter observetur. Praeteres quascunque possessiones, quaecunque bona eadem ecclesia in praesentiarum justè, et cononicè possidet, aut in futurum concessione pontificum, largitione regum, vel principum, oblatione fidelium, seu aliis justis modis, praestante Domino, poterit adipisci, firma tibi, tuisque successoribus, et illibata permaneant. In quibus haec propriis duximus exprimenda vocabulis: Granatellam (La Granadella; Tarragona, a 18 km a pie; no la de Lérida), Fabarium (Fabara, Favara, pasa el río Matarraña, provincia de Zaragoza, está a unos 65 km a pie) cum pertinentiis suis, et ea, quae praedicta ecclesia in Bitem (Bítem; a 5,6 km a pie, o en piragua), et in Anasteth (*NE) possidet. 

(N. E: “En los primeros momentos después de la conquista consta otra algezira conocida como Astet, o Anastet, un topónimo que se ha conservado y designa una partida situada en el norte del municipio, a la izquierda del Ebro, limítrofe con Rasquera y Miravet, en un pronunciado meandro. Islas fluviales en el bajo Ebro en época medieval (siglos XII y XIII) Helena Kirchner y Antoni Virgili ISSN 2095-9747 núm. 22, 2021, pp. 27-55)

Quaecunque etiam venerabilis frater noster Bernardus Terraconensis archiepiscopus in decimis, primitiis, oblationibus, et defunctionibus, assensu comprovincialium episcoporum, et illustris viri Raymundi, comitis Barcinonensis, tibi noscitur concessisse, et annuum redditum centum Bizantiorum (moneda besante, besant, de Bizancio), quos idem comes pro indumentis canonicorum concessit tibi, et per te ecclesiae tuae, nichilominus confirmamus. Decimas insuper omnium rerum ipsius episcopatus, quae decimari debent, primitias, et omnia ecclesiastica jura praefatae ecclesiae ex integro concedimus, et auctoritate apostolicâ roboramus; statuimus quoque, ut episcopalis sedes Dertusae habeat, et quietè possideat omnes términos sui episcopatus, sicut melius umquam aliquis rex tempore sarracenorum regnum Dertusae possedit, vel possidere debuit. Sancimus autem, ut ipsius ecclesiae canonicâ tibi, tuisque successoribus debitam obedientiam, et reverentiam promittant et exhibeat, atque professionem faciant. Decernimus etiam, ut in memoratâ ecclesiâ nullus in episcopum eligatur, nisi canonicus, et canonico habitu indutus, religionis amator, et litteris eruditus, qui gregi sibi commisso et praeesse noverint pariter, et prodesse. Administratione verò jam dictae ecclesiae personae administrationes sibi creditas, non quasi haereditario jure possideant, sed ad arbitrium episcopi, et fratrum, aut in claustro resideant, aut alias administrationes cum obedientiâ sine contradictione suscipiant. De coetero statuimus, ut hospitali pauperum Christi, quod ad communem indigentium utilitatem constructum est, tam episcopus, quàm canonici Dertusensis ecclesiae de omnibus possessionibus, et reditibus suis decimas cum integritate persolvant. Prohibemus quoque, ut nulli ecclesiasticae, vel seculari personae liceat, nisi auctoritate nostrâ munita fuerit, in toto Dertusensi episcopatu absque tuâ, et successorum tuorum licentiâ ecclesias construere, vel constructas possidere, vel parroquialia sibi jura usurpare. Si quis autem parroquianus tuus, possessiones, et bona saepae dictae ecclesiae minuere, vel auferre praesumpserit, seu in aliquo excesserit, unde sit excommunicationis vinculo innodandus, liceat tibi auctoritate nostrâ cum usque ad condignam satisfactionem canonicâ sententiâ coercere. Decernimus ergo, ut nulli omnino hominum liceat supradictam ecclesiam temerè perturbare, aut ejus possessiones auferre, vel ablatas retinere, minuere, seu quibuslibet vexationibus fatigare; sed illibata omnis, et integra conserventur eorum, pro quorum gubernatione, et sustentatione concessa sunt, usibus omnimodis profutura, salvâ sedis apostolicae auctoritate. Si qua igitur futurum ecclesiastica, secularisve persona hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temerè venire tentaverit; secundò, tertiòve commonita, nisi praesumtionem suam congruâ satisfactione correxerit, potestatis, honorisque sui dignitate careat, reamque se divino judicio existere de perpetratâ iniquitate cognoscat, et à sacratissimo corpore, et sanguine Dei, et Domini Redemptoris nostri Jesu Christi aliena fiat, atque in extremo examine districtae ultioni subjaceat. Cunctis autem eidem loco sua jura servantibus, sit       pax Domini nostri Jesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum judicem praemia aternae pacis inveniant. Amen, amen, amen. 

Ego Hadrianus, catholicae ecclesiae episcopus.

Ego Guido, presbyter cardinalis tit. Sancti Chrysogoni. 

Ego Haubaldus, presbyter cardinalis tit. Sanctae Praxedis. 

Ego Ymarus, Tusculanus episcopus.

Ego Centius, Portuensis, et Sanctae Ruffinae episcopus.

Ego Odo, cardinalis diaconus Sancti Georgii ad velum aureum.

Ego Guido, diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Porticu.

Ego Hiacintus, diaconus cardinalis Sanctae Mariae in Cosmydyn. 

Ego Odo, diaconus cardinalis Sancti Nicolai in carcere Tuliano.

Ego Bernardus, presbyter cardinalis tit. Sancti Clementis.

Ego Octavianus, presbyter cardinalis tit. Sanctae Ceciliae.

Ego Gerardus, presbyter cardinalis tit. Sancti Stephani in Coelio Monte.

Ego Henricus, presbyter cardinalis tit. Sanctorum Nerei, et Achillei. 

Ego Joannes, presbyter cardinalis tit. Sanctorum Silvestri, et Martini. 

Dat. Beneventi per manum Rolandi, sanctae romanae ecclesiae presbyteri cardinalis, et cancellarii, decimo tertio kalendas Aprilis, indictione IIII. Incarnationis Dominicae anno millesimo centesimo quinquagesimo quinto, pontificatus vero Domini Hadriani papae quarti, anno secundo (a) loco sigi+lli pendentis. 

(a). Cum Adrianus hic pontificatum ceperit die 3. Decemb. ann. 1154, videbitur fortasse alicui non bene conguere annum sui pontificatus secundum cum die 20 Martii anni 1155. Sed sciendum est morem tunc fuisse annos ab Incarnatione Domini, die scilicet XXV. Martii, supputandi, et quidem completè et posticipatè, ut ajunt; quo fit ut annos 1155 ad usque XXV. Martii 1156 perduraret. Unde XX. dies ejusdem mensis et anni verè ad annum secundum illius pontificatus spectabat, atque ad indictionem IV. 

Adriani papae IV ad Raymundum Berengarii, comitem 

Barchinonens. epistola, super dotatione ecclesiae Dertusensis, et aliis rebus. 

EX ARCH. EJUSD. ECCL. 

MONITUM. 

Hanc epistolam idcirco publici juris facere decrevimus, tum quia nullus eam quod scimus protulit, tum quoniam epistolae item ineditae Raymundi comitis occssionem praebuit. Illam hunc annum dedimus, quoniam licet anni nota careat, eodem tamen loco et die data est, quo praecedens ipsius papae bulla. Descripsimus autem, ut candidè fateamur, non ex autographo, quod nullibi reperire hucusque licuit, sed ex exemplari vetusto, haud parvae fidei et auctoritatis. 

“ Adrianus episcopus, servus servorum Dei, dilecto filio nobili viro R. Barchinonensi comiti, salutem et apostolicam benedictionem. Catholicorum principum est, et eorum qui Deum habere desiderant in suis actibus adjutorem, pía, et religiosa loca diligere, ac ea bonis temporalibus, ut aeterna in futuro percipiant, ampliare. Inde est quod nobilitati tuae per apostolica scripta mandamus, quatinus Dertusensem ecclesiam, quae religionis, et honestatis habitu decoratur, bonis tibi a Deo collatis dota...  

(certe dote afficias), et tanta ei juxta promissionem tuam beneficia largiaris, ex quibus tam episcopus, qui ibidem ministrat assiduè, quàm XX. fratres in conventu, qui pro te Deum valeant exorare, sufficienter necessaria corporis, et vitae habeant alimenta, sufficientem quoque locum ad aedificandam ecclesiam, officinas canonicorum, et domos in usus episcopi eidem ecclesiae pro animae tuae salute concedas. Quod si nolueris effectu operis prosequente complete, ei ad claustrum suum licentiam dabimus redeundi. In castellis autem supernâ tibi miseratione concessis, meschitas cum possessionibus, quae prius sarracenorum fuerant, ecclesiae Dertusensi cum integritate restituas, ex quibus vitae necessaria sacerdotibus valeant ministrari. Noverit quoque nobilitas tua, et omnes memorati episcopi parrochiani nos tam decimas, quàm omnia parrochialia jura de insulâ Sancti Laurentii Januensium praefato episcopo, et ecclesiae Dertusensi auctoritate apostolicâ reddidisse. Quae si quis auferre presumpserit, ipsum excommunicandi eidem episcopo liberam concessimus facultatem. Te quoque coadjutorem super hoc habeant, et omnibus modis defensorem. Ad haec magnificentiae tuae praesentium significatione injungimus, ut quod de ecclesiâ Sancti Joannis, cimiterio, et campo tu et G. Raymundi Dapifer tuus in veritate novistis, hoc idem pietatis intuitu, et religionis amore venerabili fratri nostro Terrachonensi archiepiscopo verbo, vel scripto, quia partes inter se taliter convenerunt, firmiter astruatis. Praeterea strenuitatem tuam rogamus, monemus et exortamur attentius, ut ipsum episcopatum, quem pro tuorum venia delictorum construere incepisti, more bonorum, et nobilium principum amplificare studeas, atque à tam laudabili et digno proposito usque ad consummationem nullâ ratione desistas. Datum Beneventi XIII. kal. Aprilis.”

 

Litterae Raymundi Berengarii, comitis Barchinonens., ejus nominis IV, ad Adrianum papam itidem (ibidem) IV. 

EX EXEMPL. VETUSTO MEMBRAN. IN ARCH. ECCL. DERTUSENS.

Venerabili domino, et patri suo dilectissimo, christianae religionis Dei gratiâ summum apicem obtinenti, sanctitatis ejus homo miles, et servus R. comes Barchinonensis, et princeps Aragonensis, totius salutis summam, ac totum totum seipsum. 

In adquisitione Ilerdensis et Dertusensis ecclesiae laborem ac sudorem nostrum partim oculis vestris vidistis (a: Forte Adrianous in Hispaniam venerat, circa ann. 1148 ac sequenti, quibus Dertosa et Ilerda urbes captae sunt.) 

non visa relatione percepistis. Hoc autem opus Dei, non nostrum fuisse, et scimus, et credimus; ipsa quoque ad honorem, ac servitium (Dei), et ad augmentationem sanctae romanae ecclesiae addita esse gaudemus. Nos siquidem plurimis occupati negotiis, cum ad aedificationem ecclesiarum plenariè sufficere nequeamus, pro constitutione, et institutione, seu informatione Dertusensis ecclesiae, sanctae majestatis vestrae prostrati pedibus, etsi non corporali praesentiâ, mentali quâ possumus humilitate, obnixè supplicamus, ut in quibus vobis visum fuerit, et benignitati vestrae celsitudinis Dertusensis episcopus exposuerit, praefatae ecclesiae post Dominum primum vos fundamentum ponatis. Contentionis de Campo Sancti Johannis inter episcopum Dertusensem, et hospitalarios planam ac indubitabilem discussionem vobis annuntiamus; quod archiepiscopus Tarraconensis, et Guillelmus Raymundi missi à nobis donaverunt medietatem campi illius ad necessitates pauperum Christi adventium in civitatem, et transientium, sive ibidem infirmantium; alteram medietatem ad cimiterium Dertusensis sedis (a): hoc idem, si vos jusseritis, juramento probare parati: et nos ita concedimus. De quibus prolixè vobis scribere supervacaneum duximus: de revelatione scilicet B. Ollegarii (b) olim patris vestri (c):

 

(a) Incertum quo die et anno latum sit hoc judicium; unde et nos hujus et praecedentis cartae epocam determinatam haberemus. Extat certe Guill. Raymundi Dapiferi fides de hujus judicii prolatione, quam hoc eodem anno dedit; ast de tempore lati judicii silet.  

(b) Forte miraculum indigitat ad S. Ollegarium spectans, qui recens vitâ functus erat.

(c) Hinc certissimè liquet hanc epistolam ad Adrianum papam IV. directam. Nullus quippe pontifex toto vitae Raymundi comitis tempore sedem romanam tenuit, cujus S. Ollegarius pater dici posset, nisi hic Adrianus, qui monasticam vitam in domo S. Ruphi Avenione professus fuerat, quo tempore S. Ollegarius ibidem abbatis munere fungebatur ab anno circiter 1110 ad 1116.

de episcopis ecclesiarum vestrarum, quae sunt in partibus nostris, per vos ad religionem informandis: de quaerimoniâ, quam habemus adversus episcopum Pampilonensem: de praecibus, quas per archiepiscipum Ebredunensem, per episcopum Forojuliensem, per nuntium nostrum magistrum Seguinum, et per litteras nostras paternitatis vestrae sublimitati destinavimus. De his inquam, et de aliis multis, quae hic non apponimus, praedicto Dertusensi episcopo, consilii nostri secretario intimo, melius quam nos vos ipsum novistis (a: Uterque scilicet pontifex monasterium S. Ruphi Avenion. simul incoluerat.), sicut nobis credere poteritis. Item, itemque valeat sanctitas vestra. Servet vos Deus per tempora longa.

Donatio loci de Abincabacer, quam fecit Fredericus, prior ecclesiae S. Mariae ejusdem loci, de consilio abbatis et fratrum Montis Flabonis, ecclesiae Dertusensi.  

  

EX ARCH. ECCL. S. MARIAE DERTUS. 

MONITUM. 

Donaverat Raymundus, comes Barchinon. hunc locum de Abincabacer abbati et fratribus Montis Flabonis ord. praemonst. anno 1149; ea conditione ut monasterium et abbatiam sui ord. ibi construerent. Quod cùm praestare nequirent aut nollent, ipsi fratres illum locum ecclesiae Dertusensi dederunt praesenti instrumento; quam rem idem comes confimavit anno sequenti, ut infra adnotabimus.

Quoniam fidelium donationes ecclesiae semel traditae in secularem donationem nullatenus debent postea redigi; eâ auctoritate muniti, signo sanctae + hanc cartulam corroborantes, tam vivorum praesentiae, quàm futurorum posteritati scripto commendare curavimus: quòd ego Fredericus, prior S. Mariae de Valle Clara (a: Is ipse locus est qui primùm dicebatur Abincabacer), et communicato consilio dompni Stephani abbatis Flabonis Montis, et fratrum nostrorum, litteris ejusdem abbatis nobis significato; sic, inquam, ego Fredericus, divinae pietatis,  et ecclesiasticae religionis intuitu, dono Deo, et ecclesiae S. Mariae Dertusensi, et tibi, Gaufride, et successoribus tuis, et canonicis inibi Deo servientibus, praedictum locum de Valle Clara, qui antea Abincabacer dicebatur. Hunc praenominatum locum cum omnibus pertinentiis suis, sicut comes Barchinonensis ipsum nobis donavit, sine fraude, sine dolo, sicut melius dici vel intelligi potest, arare (f. à jure) nostro alienantes, tradimus in dominium et potestatem jam dictae ecclesiae Dertusensis, ut ipsa saepe dictum locum teneat integriter, et in perpetuum jure ecclesiastico possideat. Actum est hoc VI. calend. Januarii anno ab Incarnatione Domini M.C.LVIII. 

Sig+num Friderici, prioris de Valle Clara, qui hoc donum feci, firmarique rogavi. 

Sig+num Johanis conversi. 

Sig+num Dominici clerici. 

Sig+num Geraldi de Salvanieto. 

Sig+num G. Aymerici. 

Sig+num G. Malloni. 

Sig+num Bernardi de Sancto Poncio.

Sig+num Raydulfi de Nives.

Sig+num Johanis Ricardus, qui hanc chartam scripsi die et anno ut supra. 

Donatio loci de Abincabacer ad ecclesiam Dertusensem.

EX ARCH. ECCL. DERTUS.

In nomine Domini nostri Jesuchristi, signo sanctae + hanc cartam corroborantes, tam vivorum praesentiae, quàm futurorum posteritati notificamus: quòd ego Raymundus comes Barchinonensis, princeps Aragonensis, Ilerdae ac Dertusae Marchio locum Dabincabacer (d'), quem prius donaveram Stephano, abbati Montis Flabonis, et fratri Frederico canonico suo (a), cum jam dictus locus ad institutionem sui ordinis, Prati, scilicet, Monstrat, per eos informari non possit, amonitione et rogatu ipsorum inde prorsus abeuntium. Sic inquam ad honorem Dei, et ad laudem nominis ejus, ut divina scilicet ibi officia celebrentur, sic dono Deo et ecclesiae S. Mariae Dertusensi, et G. ejusdem dicto episcopo, et canonicis inibi Deo servientibus, eorumque successoribus, praedictum locum plenariè et integrum, sicut melius dici vel intelligi potest, et sicut donaveram ipsum prius saepe dictis fratribus Montis Flabonis. Factum autem hoc apud Oscam (Huesca, Osca, Oscha, etc) IIII. nonas Januarii, anno ab Incarnatione Domini M.C.LVIII. 

Sig+num Raymundi comes.

Sig+num Bernardi, Tarraconensis archiepiscopi, salvo jure Tarraconae ecclesiae. 

Sig+num Frederici, qui hoc donum firmo et laudo, et ab aliis firmari rogo. 

Sig+num A. de Turre rubea. (Torroja, Torre roja)

Sig+num Guillelmi Castri vetuli. 

Sig+num Mir de Luzan. 

Sig+num Guillelmi de Cerveria. (Cervaria, Cervera)

Sig+num Raymundi de Mulnels. (Mulnells)

Ego R. Tarraconensis ecclesiae presbyter canonicus, subscribo. 

Sig+num Johannis diachoni, et scribae comitis, qui hanc scripsit die et anno quo supra. 

(a) Facta fuerat haec donatio anno 1149, ea conditione ut ibi monasterium ordinis praemontratensium construerent: quod cum praestare nequivissent, et ipsi fratres prius ecclesiae Dertus. donaverunt, ut in praecedenti instrumento patet, quod modò Barchinonensis comes confirmat. 

Consecratio eccl. S. Valentini in comit. Bisuldun. (a: Ex autograph. in reg. arch. Barcin.).

Anno Dominicae Incarnationis M.C.LXVIII. regnique regis Ledovici Junioris (rey de Francia, Ludovico, Luis, Lois, Loys junior) XXXII. XV. calendas Decembris venit dompnus Poncius, Dei dignatione Dertusensis episcopus, et abbas Sancti Johannis, jussu et praecibus venerabilis Guillermi Gerundensis episcopi ad consecrandam ecclesiam in honore Sancti Valentini martyris et presbyteri, quae sita est in comitatu Bisuldinensi (comtat de Besalú) in parrochia Sancti Christophori de Beget, in Villare de Arça, quam incolae loci illius suis eleemosynis et laboribus aedificaverunt. Constituit vero praedictus episcopus, et sub vinculo anathematis posuit, ut nulla persona magna vel parva audeat praedictam ecclesiam violare, nec aliquem ad eam confugientem, vel aliquam rem inde violenter abstrahere. Et quisquis aliquid de suis facultatibus divino instinctu ad luminaria concinanda, vel ad necessaria ejus ecclesiae donare voluerit, ei de injunctâ sibi poenitentiâ XV. dies misericorditer relaxat. Praedictus vero episcopus, abbas Sancti Johannis, et abbas Campi rotundi (Camp redó, Camprodon) dederunt Deo, et Beato Valentino quantum infra parietes continetur ecclesiae: =  Poncius, Dei dignatione Dertosensis episcopus subs + cribo. =

Sig+num Petri, abbatis Campi rotundi. =

Bissullunensis probat... atque sacerdos. = 

Sig+num  Vincentii diachoni, qui haec scripsit die et anno quo supra. =

Donatio Raymundi de Munels, fratris D. Poncii, episcopi Dertusensis, de quibusdam domibus et terris, sub certis conditionibus, et praecipuè, ut fiat convivium in anniversaria qualibet sui obitus die.  

EX AUTOGR. IN ARCH. ECCL. DERTUS.

Quoniam ea quae scripta notantur, melius memoria comendantur; ideoque in Dei nomine notum sit omnibus hominibus praesentibus, et futuris, quod ego Raymundus de Munels bono corde, et gratuita voluntate pro amore Dei et ad laudem sancti nominis sui, et propter pro remedium animae meae, et parentum meorum offero, dono, et in praesenti trado, atque concedo Domino Deo et Dertusensi ecclesiae Sanctae Mariae, et vobis Poncio episcopo, omnique conventui, cunctisque clericis ibidem Deo servientibus nunc et in perpetuum, illas nostras domos quas habeo in civitate Illerdae in parrochiâ Sancti Johannis de Platea; quae affrontat de duabus partibus in carrariis (carraria, carrera, carrer, calle, calles), et de tertia in domibus Bernardi de Tarrega, et de quarta vero parte in domibus Petri Galabrun, et Raymundi de Lileto. Iterum vobis dono, et offero alias domos quas habeo similiter in villa Illerdae juxta portam ferrizam de Zuta (zuda) in parrochia Sancti Andreae; quae affrontat de una parte in domibus praedictae ecclesiae Sanctae Mariae, scilicet Dertosae, et de tribus verò partibus in carrariis publicis. Adhuc dono et trado vobis quantum in praesenti habeo et teneo de illa haereditate quae fuit de Avulit Alchata sarraceno, scilicet terras et vineas ad ipsam Roal; excepto hoc quod jam ibi dedi ad Raymundum de Aragone et ad Petrum de Bordel. Et dono vobis illam meam Almuniam de Feraosa cum omnibus terminis suis et pertinentiis. Et cum hoc, quod praedicta Almunia habet in Fontaneto; et affrontat illa Almunia de una parte in termino illius turris Jerosolymitani hospitalis, et de alia in termino turris de Abinatea, et de alia vero parte in termino ipsius turris de Monte Leone, sicut ab hiis omnibus supradictis terminis et affrontationibus includitur et terminatur cum exitibus et ingressibus suis, et omnibus sibi pertinentibus, cum omni ejus integritate dono atque concedo Domino Deo, et Dertuensi (Dertusensi) ecclesiae Sanctae Mariae, et clericis ibidem Deo servientibus francum et liberum per cuncta saecula. Et cum hac praesenti carta donationis de meo proprio jure et dominio in potestate praenominatae ecclesiae Dertosae, et Poncii episcopi, et ejus canonicorum totum hunc supradictum honorem ad integrum trado atque delibero ad tenendum et ad possidendum sine vinculo, et contrarietate ullius hominis et foeminae. Sub tali autem conditione, quod post obitum meum episcopus et presbyteri ejusdem ecclesiae, et omnes alii presbyteri comorantes in villa Dertosae, faciant annuatim meum anniversarium, et pro animâ meâ et parentum meorum atque omnium fidelium defunctorum in tali die in qua anima recederit à corpore meo semper celebrent omnia divina officia defunctorum; et omnes clerici et pauperes illius civitatis Dertosae reficiantur in illa die de expletis et redditibus praedicti honoris; quod verò superavit illius, in commune commodum illius ecclesiae, et conventus revertatur. Insuper volo, atque dispono, quod si praedictus Poncius frater meus ejusdem ecclesiae episcopus mihi supervixerit, ille teneat in omnibus diebus suis et possideat omnem illum supradictum honorem ad integrum, et in die mei anniversarii faciat meum convivium sicut superius est scriptum annuatim. Post obitum vero suum, teneat totum ipsum honorem ille qui mensam canonicorum tenuerit Dertusensis ecclesiae, et qui anniversarium meum, et convivium sine omni dubitatione semper faciat. Sed episcopus et canonici Dertusensis ecclesiae habeant solummodo hospitium in praedictis domibus cum suis propriis expensis. Expleta et redditus illius honoris semper in potestate perveniant illius qui tabulam canonicorum obtinuerit, et meum servitium supradictum perficiet; et ita sit semper sine omni servitute remota. Omnia verò supradicta mihi adveniunt per aprensionem et adquisitionem. Et ero inde semper praedictae ecclesiae legalis auctor et defensor contra omnes homines et foeminas. Et ego Poncius episcopus cum assensu, et voluntate totius conventus nostrae ecclesiae laudo et concedo tibi Raymundo de Munels, quod in diebus tuis habeas hospitium in praedictis domibus quotiescumque in villâ Illerdae venies cum tuis propriis expensis; et in singulis annis dum vixeris facias sensum pro illo hospitio quod tibi concedimus unum par gallinarum nostrae ecclesiae in Natale Domini. Si quis contra hanc cartam donationis ad disrumpendum venire voluerit, non ei valeat, sed in quadrum componat hoc, et postea firmum permaneat omni tempore, et tamdiu sit segregatus à corpore Christi donec dignè satisfaciat. Acta carta Illerdae tertio idus Decembris anno ab Incarnatione Domini M.C.LXXVIII.

Sig+num Raymundi de Munels, qui hoc firmat et testes firmare rogat.

Sig+num Petri Raymundi Bernardi.   

Sig+num Raymundi de Aragone.

Sig+num Petri Sancti Poncii.

Sig+num Willelmi de Favars.

Sig+num Bernardi Sancti Laurentii.

Sig+num Petri, filii Petri Raymundi Bernardi.

Sig+num Willelmi de Bar; qui hujus rei sunt testes. 

Geraldi sig+num qui hoc rogatus scripsit die, et anno praescripto, et cum rasis et emendatis in quinta decima et in vigesima prima linea. 

Celestini III breve in confirmationem omnium donationem ecclesiae Dertusens.

EX. ARCH. EJUSD. ECCL.

Celestinus episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Dertusensi episcopo (a: Erat tunc Dertusensis episcopus D. Gombaldus de Sancta Oliva) salutem et apostolicam benedictionem. Licet universorum votis, ex injuncto nobis officio teneamur adesse: fratrum tamen, et coepiscoporum nostrorum petitiones, et preces tantò benignius volumus exaudire, quantò inter alios locum obtinent digniorem, et quadam specialitate ad impetrandum suae petitionis affectum patrocinium sedis epostolicae meruerunt. Ea propter, venerabilis in Christo frater, tuis justis postulationibus inclinati, possessiones, villas, molendinas, judaeos, et omnia jura, et cemiteria, certis distincta limitibus, quae illustris memoriae Ildephonsus quondam rex, et charissima in Christo filia nostra Sanctia, illustris regina Aragonum, ecclesiae Dertusensi consideratione providâ contulerunt, sicut ea omnia justè possides, et quietè, et in autentico praedicti regis plenariè continentur, tibi, et per te ipsum Dertusensi ecclesiae auctoritate apostolicâ confirmamus, et praesentis scripsit patrocinio communimus. Nulli ergo omnino hominum liceat hanc nostram paginam confirmationis infringere, nec ei ausu temerario contraire. Si quis autem hoc atemptare presumpserit, indignationem omnipotentis Dei, et beatorum Petri et Pauli apostolorum ejus se noverit incursurum. Data Laterani VII idus Augusti, pontificatus nostri anno sexto.   

Carta immunitatis concessae à Petro II, Aragonum rege, ecclesiis, et monasteriis dioc. Dertusensis.

EX. ARCH. ECCL. DERTUS.

In Dei nomine. Nos Petrus, Dei gratia rex Aragonum, comes Barchin. nobilium praedecessorum nostrorum exempla sequentes, et praeterita emendare volentes, fatemur et recognoscimus, quòd in honoribus, mansis, seu hominibus ecclesiarum, ac monasteriorum, vel locorum religiosorum totius Dertus. episcopatus nullam quaestiam, nullam exaccionem, vel forciam, nullamque demandam seu ademprivium habemus, vel habere debemus aliquo jure, vel aliqua ratione. Ut verò ipsarum ecclesiarum, ac monasteriorum, seu domorum religiosarum honores, mansi, sive homines magis tuti ac securi perpetuó habeantur, volentes et confirmantes omnia privilegia et jura à nobis vel antecessoribus nostris, vel à quibuscumque aliis ecclesiae Dertus. monasteriis et domibus religiosis Dertus. dioc. concessa, suam habere perpetuò firmitatem cum hac praesenti paginâ inviolabiliter duraturâ nobis, et successoribus nostris legem imponentes, ad honorem Dei, sanctaeque matris ecclesiae, et ob remedium animae nostrae et parentum nostrorom promittimus bonâ fide, et damus vobis, domine P. Dertus. episcope, ceterisque praelatis, personisque omnibus ecclesiasticis in episcopatus vestro constitutis, quòd nos umquam in honoribus, mansis, sive hominibus vestris, vel ecclesiarum, monasteriorum, locorumque religiosorum, quibus divinâ permitente gratiâ praeestis, nullam quaestiam, nullam forciam, seu demandam vel ademprivum aliquatenus faciemus, nec aliquid causâ Ispaniae expugnandae, vel subjugandae, vel alia quacunque ocasione exigemus, seu requiremus. 

Dat. Ilerdae XI. cal. April. per manum Ferrarii notarii nostri, et mandato ejus script. à Petro Capellano Dertusae.

S. Petri, Dei gratia regis Aragon. et comitis Barch. 

Ego R. Dei gratia Tarraconens. arch. confirmo.

S. Guillelmi Durfortis.

Ego Ramundus, Caesaraug. episcopus, hoc sig+num facio. 

Guillelmus Ausonensis episcopus. 

Petrus abbas S. Johannis.

Sigillum Berengarii Ilerdae episcopi.

Sig. Petri Barchin. episcopi. 

Ego G. Oscensis episcopus hoc signum facio. 

Sig+num Petri Urgell. episcopi. 

testes hujus rei sunt. 

Guillermus vice comes Cardonae. 

Gaufridus vice comes Rozabertino. (Rocabertino, Rocaberti) 

Guillermus de Cervaria. 

Michael de Lusia. 

A. de Alascono. 

Sancius de Antillone.

Blascus Romiri. 

R. Tulchonis de Cardona. 

R. de monte Castano. 

R. de Cervaria. 

R. Gaucerandi de Pinos. 

G. Raym. Senescalc. 

G. Danglarola. 

G. de Petra alta. (Peralta)

G. de Podio viridi. (Puigverd)

G. de... 

Artallus de Tuxano. 

A. de Palaciolo. 

Hugo de Cerviano. 

Ego Ferrarius nott. domini regis hoc scribi feci mandato ipsius, loco, die, et anno praefixis. 

Innocentii III ad templarios Empostae prope Dertusam litterae de servandis juribus episcopo debitis.

EX ARCH. ECCL. DERTUS. 

Innocentius episcopus, servus servorum Dei. Dilectis filiis commendatori, et fratribus hospitalis de Empostâ, salutem et apostolicam benedictionem. Suam nobis venerabilis frater noster Dertosen. episcopus quaerimoniam destinavit, quòd cùm civitatem Dertosen. pro eo quod cives ejusdem civitatis decimas, et primitias ei subtrahunt, supposuisset ecclesiastico interdicto: vos eosdem cives, illos etiam, qui fuerint propriâ culpâ excomunicatione notati, ad sepulturam, et alia sacramenta contra tenorem privilegiorum vestrorum recipere minimè timuistis, nec adhuc vultis ab hujusmodi praesumptione cessare. Quo circa per apostolica scripta mandamus, quatinus in praejuditium juris episcopi memorati talia de cetero ullatenus atemptare, et priviiegiorum vestrorum existatis formâ contenti, eidem episcopo de dampnis datis, et irrogatis injuriis satisfactionem debitam exibentes. Alioquin, noveritis nos venerabili fratri nostro Ilarden. (Ilerden. ilerdense) episcopo, et dilecto filio abbati Populeti (Poblet) in mandatis dedisse, ut vos ad hoc per censuram ecclesiasticam appellatione remotâ compellant. Datum Laterani II. idus Aprilis, pontificatus nostri anno secundo. 

(N. E. Letrán, Laterno, Laterano es un emplazamiento de la ciudad de Roma. Hubo 5 concilios lateranenses.)

  

Innocentii III litterae in favorem episcopi Dertusensis super injuriis ei illatis à fratribus militiae Templi.

EX ARCH. ECCLES. DERTUS. 

Innocentius episcopus, servus servorum Dei, venerabili fratri Ilardensi (en la anterior también se encuentra Ilarden.) episcopo et dilecto filio abbati Populeti, salutem et apostolicam benedictionem. Suam nobis venerabilis frater noster Dertosensis episcopus quaerimoniam destinavit, quòd cum civitatem Dertosensem, pro eo quod cives ejusdem decimas et primicias ei subtrahunt, supposuisset ecclesiastico interdicto, dilecti filii commendator, et fratres hospitalis de Emposta, eosdem cives, illos etiam qui fuerunt propriâ culpâ excommunicatione notati, ad sepulturam et alia sacramenta contra tenorem privilegiorum suorum recipere minimè timuerunt, nec adhuc volunt ab hujusmodi praesumptione cessare. Nos autem eisdem per scripta nostra mandavimus ut in praejudicium juris episcopi memorati talia de cetero non praesumant, et privilegiorum suorum existant formâ contenti, eidem episcopo de dampnis datis, et irrogatis injuriis satisfactionem debitam exhibentes. Quo circa discretioni vestrae per apostolica scripta mandamus, quatenus praedictos commendatorem (¿no pide s final?) et fratres ad implendum mandatum nostrum per censuram ecclesiasticam, appellatione postpositâ compellatis. Nullis litteris veritati et justitiae praejudicium facientibus, si quae apparuerint à sede apostolicâ impetratae. Quod si ambo hiis exequendis nequiveritis interesse, tu, frater episcope, ea nichilominus (leo nichilhominus, todo junto; nihilominus o nichilominus : no res menys, nada menos) exequaris. 

Dat. Lateran. II. id. April. pontificatus nostri anno secundo. 

Confirmatio cemeterii Zudae Dertusensis, facta à D. Gombaldo ejusdem urbis episcopo, fratribus militiae Templi. 

EX ARCH. ECCL. DERTUS. 

Quoniam facta mortalium cum auctoribus suis tabes oblivionis semper invida memoriae scriptorum inopia delere consuevit: ego Poncius Dei gratia Dertusen. episcopus, et Poncius prior ejusdem ecclesiae et omnes qui nobiscum sunt in eadem ecclesiâ  fratres, tam vivorum praesentiae, quàm futurorum posteritati scripto tradere curavimus, quòd praecibus, et supplicationibus Poncii de Rigallo magistri militiae Templi in partibus Provintiae (Provenza) et in quibusdam Hyspaniae, et Bezoni comendatoris Mirabeti (Miravet), et Geraldi de Caercino, comendatoris Durtusae, et Falchi comendatoris Azconi (Ascó), et Gauzberti comendatoris de Barberano, et Petri Auxor, et Aimerici de Salis, et Johannis de Aragon., et aliorum fratrum multorum, concedimus Deo, et istis fratribus militiae Templi praenominatis, et successoribus suis ciminterium in Zuta 

Dertusae (zuda de Tortosa). Tali vero pacto ciminterium illum eis concedimus, ut ipsi vel successores sui nullum vel nullam de parrochianis nostris recipiant ad sepeliendum, nisi ipsi ad Zutam ascenderint (subiesen a la zuda, lugar alto, promontorio, castillo, fortaleza, etc) ) pedibus suis, vel equitando sine adjutorio hominis vel faeminae, exceptis tribus personis, videlicet, Morone filium Moronis, et matre sua Sibilia, et Petro de Genestar, si in fine vitae suae elegerint sepulturam in praedicto ciminterio. 

Ego Pontius de Rigallo magister militiae Templi, et praenominati comendatores, coeterique fratres nostri per nos, et per omnes successores nostros hoc pactum, sive conventionem laudamus, ac firmiter tenere concedimus, et promittimus Deo, et Beatae Mariae sedis Dertusae, et Poncio episcopo ejusdem ecclesiae, et Poncio priori, omnique conventui, et successoribus suis hanc pactionem, sive convenientiam perpetuò irrefragabiliter observare per saecula cuncta, sicut superius dictum est. 

Nos autem frater Girbertus Eral, gratiâ Dei militiae Templi in terrâ orientali magister, gratuito animo laudamus, et confirmamus omnia praescripta, ut potè, fratribus nostris praedictis concessa sunt. Nos siquidem Gombaldus, Dei gratia Dertus. episcopus, consilio et voluntate Poncii prioris ejusdem ecclesiae, et G. de Alos (Alós), camerarii, et Poncii sacristae, et aliorum fratrum canonicorum bono animo, ac spontaneâ voluntate praefatam convenientiam et concessionem, sive cambiacionem, quam praescriptus venerabilis episcopus piae recordationis, et dicti magistri, et fratres non duxerunt ad complementum, sive perfectionem ut deceret, ducimus perpetualiter cum Poncio Meneschalcho, militiae Templi in partibus provintiae (Provenza), et in quibusdam Hyspaniae honorando magistro, et cum Petro de Colonico, comendatori Ripariae, et Petro de Calasanccio (Calasanz), comendatore Dertusae, et Poncio de Borna, camerarii ejusdem loci, et Gauberto de Casalibus, comendatori Mirabeti, et Guillelmo de Turre, comendatore Azconis (Ascó, hay varias variantes), et Guillelmo Vulgario, Ortae (Orta, Horta de Sant Joan) comendatore, et Raymundo de Turre Rubea (Torroja, Torre roja), et Augerio de Castellana, et cum omni conventu Dertusae in effectum. Nos igitur Poncius Menescalcus uná cum omnibus nostris fratribus bonâ fide, absque malo ingenio promittimus Deo et Beatae Mariae sedis Dertusae, et vobis patri nostro Gombaldo ejusdem ecclesiae episcopo, omnibusque canonicis et successoribus nostris praescriptam convenientiam per nos et successores nostros in perpetuum observare, ut superius scribitur, et antecessores nostri, et vestri inter se pepigerunt. Haec autem conventio, et concessio facta fuit in praesentiâ horum testium, quorum nomina sunt subscripta ad haec ut stabilis semper, et firma permaneat. Quod est actum mense Augusti, sub anno Domini M.C.XC.VII (1197). = 

Sig+num fratris Poncii de Rigallo, in partibus provinciae, et Hyspaniae tunc temporis magistri. = 

Sig+num fratris Bezonis, preceptoris Mirabeti. = 

Sig+num fratris Geraldi de Chaercino (Caercino antes), comendatore Dertusae. = 

Sig+num fratris Falchi, comendatoris Azconis. = 

Sig+num Gauperti, comendatoris de Barberano. = 

(Anteriormente, salen varios nombres de miembros del Temple, BARBERA. (Barberá) -

Estos son datos a boleo, Santa Bárbara está a 13,6 km a pie de Tortosa, Mas de Barberans a unos 17; Barberá de la Conca, muy cerca de Poblet, desde Tortosa mínimo 111 km a pie, etc...)

Sig+num Petri Auxor fratris. = 

Sig+num Aimerici de Salis. = 

Sig+num fratris Petri de Port. =

Sig+num Johannis de Aragon. = 

Sig+num Bernardi de Clareto, preceptoris Gardenii. (Gardeny) =

Sig+num fratris A. de Claro Monte (Claramunt), preceptoris Monzonis (Monzón, uno de los castillos más conocidos, y fuertes, del Temple). = 

Sig+num Bernardi Eimerici, comendatoris Ortae. = (Aymerich, etc.) 

Sig+num fratris Lupi. = 

Sig+num fratris Raymundi Berardi. = 

Sig+num Guillermi de Alverge. = 

Sig+num fratris Girberti Eral, Jerosolymitani magistri. = 

Nos qui hoc laudamus, et propriis firmamus manibus. 

Ego Gombaldus Dertusen. episcopus. = 

Sig+num Gomballi, Ylerdensis episcopi. = 

Sig+num Guillermi de Alos, camerarii. =

Sig+num Poncii, sacristae. = 

Sig+num G. canonici et presbyteri. =

Sig+num Poncii prioris. =

Sig+num fratris Poncii Meneschalchii, militiae Templi magistri. = 

Sig+num Petri de Colonico, comendatoris Ripariae. = 

Sig+num fratris Petri de Calaçancio (Calasanz), Dertusae comendatoris. = 

Sig+num fratris Poncii de Borna, camerarii. =

Sig+num Gauzberti de Casalibus, comendatoris Mirabeti. =

Sig+num G. de Turre, comendatoris Azconis. =

Sig+num G. de Vulgario, Ortae comendatoris. = 

Sig+num R. de Turre Rubea. = 

Sig+num de Augeris de Castellana, nos qui laudamus et firmamus. = 

Sig+num Raymundi de Centilles. = (Centelles) 

Sig+num Guillermi Eimerici. = 

Sig+num G. Morages. = 

Sig+num Bertrandi de Podio. = 

Sig+num Petri de Sanaugia (Sanahuja), ejus rei testes sunt.

Guillelmus levita domini magistri P. Menescalchi, jussu episcopi, et fratrum scripsit + hoc praefixit. = 

Carta limitum Tarraconensis et Dertusensis episcopatuum.  

(N. E. Límites de los obispados de Tarragona y Tortosa)

EX ARCH. ECCL. DERTUS.

Sit notum cunctis quòd contentio erat inter Tarraconensem ecclesiam et Dertosensem, super terminis qui habent dividere decimationes inter campum Tarraconae (Camp de Tarragona), et montana (montaña). Tandem vero dominus Raymundus, Tarraconens. archiepiscopus, et D. Gombaldus, Dertosens. episcopus, uterque cum consensu et voluntate conventus ecclesiae suae venerunt super terminis illis ad concordiam et pacem perpetuam, et ad amicabilem compositionem. Cujus compositionis talis est modus, quòd in praesentiâ multorum proborum virorum, quorum nomina inferius notata sunt, pars utraque simul tales términos posuit, assignavit, et laudavit in ea videlicet parte, in qua erat contentio inter eos. Incipiunt autem termini illi á quadam rupe alta quae vocatur Nas de pullino, et inde vadunt per ipsam serram sicut aquae verguntur versus mare usque ad collem de Lena; et inde transeunt per unum podium, qui est subtus podium altum, et est contiguus et magis proximus ipsi podio alto; et inde revertuntur per ipsam serram altiorem; et vadunt per ipsam serram de Laberixes, sicut aquae vergunt et perveniunt in rivum de Oleastro, et per ipsum eundem rivum descendunt aliquantulum termini usque in ipsum locum, quem vocant Poxino, ubi etiam duo torrentes junguntur, scilicet, ille idem torrens de rivo Oleastri, et torrens de Valle Lauri; et inde ascendunt termini, et transeunt super duos podiolos, ita quod termini relinquunt de ipsis podiolis unum post alium; et sic perveniunt ad quamdam rupem, quam rustici vocant Sedam, quae etiam proprio nomine vocatur Espadella: ascendunt termini usque ad aliam sedam altiorem et vicinam illi, quae etiam denticulata videtur ut murus, vel trepata, et est contigua podio de Navales; et inde recedunt termini, et vadunt per ipsos podios de uno in alium sicut aquae vergunt versus mare, et sic perveniunt ad collem Balagarii, et intrant in mare. Viri autem qui ex parte Tarraconensis ecclesiae et super dictos términos ponendos et assignandos fuerunt, sunt isti: Raymundus, Tarraconensis ecclesiae praepositus; et R. camerarius, et R. Guillelmus, archidiaconus, et Arnaldus Uribaldus, et Arnaldus de Alforgia, canonici ipsius ecclesiae; et P. de Balagario, bajulus praepositi, et Petrus de Ripa, et Guillel. de Zaguda, canonici Cornu bovis (cuerno de toro, bou, buey, Escornalbou), et Joannes de Rivipullo, et alii multi probi homines de Monte rubeo (Mont roig, Monroyo). Qui vero ex parte Dertosensis ecclesiae ad haec omnia peragenda fuerunt, sunt hii: dominus G. Dertosensis episcopus, et dominus Pontius prior ipsius ecclesiae, et Guillelmus de Alos, et Bernardus Albareda, et Miro frater ejusdem episcopi, et Guillelmus de Rixach, et R. de Conilles, et Bertrandus de Rivo. Quidam etiam alii supervenerunt, qui similiter positioni terminorum interfuerunt, scilicet, Arnaldus de Fonolar (Fonollar), P. de Toudel, Martinus capellanus de Partdip (Pratdip), et multi alii de ipso Pratdip. Haec autem omnia consummata et peracta fuerunt anno M°.CC°.III°., (1203) Dominicae Incarnationis,  mense Februarii in die S. Agathae Virg. Ego R. Dei gratia Tarracon. archiepiscopus confirmo. = Ego Raymundus Tarracon. praepositus. = Signum Joannis Tarracon. ecclesiae sacristae. = Ego Raymundus Tarracon. ecclesiae canonicus. = Signum Guillelmi praecemptoris Tarracone. 

= Ego Guillelm. Clemens subscribo. = Signum Petri de ManIevo. = Signum Arnaldi de Alforgia (Alforja), presbyteri. = Signum Arnaldi, sacri custodis. = Sign. R. de Requesens. = Sign. Joannis de Sancta Digna. = Sign. Petri de Balagario, bajuli praepositi. = Sign. Guillelmi de Zaguda, canonici Cornu bovis. = Ego Petrus de Ripa subscribo, et facio hoc sig+num. 

Ego Gombaldus, Dertusens. ecclesiae episcopus firmo. = Sign. Guillelmi de Alos, camerarii. = Sign. Poncii, sacristae. = Sign. Laurenti, canonici et praesbyteri. =  

Sign. Bernardi, presbyteri. = Sign. Joannis, presbyteri et canonici. = Sign. Bernardi, presbyteri et canonici. = Sign. Poncii, prioris. = Ego P. de Tarrachona, notarius. = Ego Bernardus Guibotus hoc scripsi mandato Petri de Tarrachona, Tarrachonensis notarii, die et anno prefixis. 

Constitutiones synodales factas per D. Arnaldum (a) Dertusens. episcopum anno Domini M.CC.LXX.IIII. pridie idus Novembris.

(a) Arnaldum scilicet de Jardino, qui ecclesiam Dertus. ab anno *1272 aut circiter, ad 1306 usque rexit, multisque auxit ac ditavit. 

NUNC PRIMUM IN LUCEM EDITAE EX ARCH. ECCL. DERTUS.

Contra vendentes laycis ecclesias.

Nos Arnaldus, Dei gratia Dertus. episcopus, attendentes quod aliqui ecclesiarum rectores, sive ex justâ causâ absentes, vendunt ecclesias suas in solidum laycis, qui layci recipiunt non solum decimam, sive primitiam, sed etiam oblationes defunctorum et alia jura ecclesiastica, nec non etiam ponunt ibidem clericos pro suâ voluntate, et alia administrant, quae non decet laycos administrare, propter quod maximum sequitur scandalum, et devotio parrochianis vel parrochianorum minuitur, et ipsae ecclesiae ex hoc damnum in spiritualibus et temporalibus patiuntur: volentes ergo scandalis hujusmodi et periculis remedium adhibere, praesenti synodali constitutione statuimus, ut nullus rector nostrae dioecesis de cetero vendat, vel vendere audeat suam ecclesiam alicui layco, cujuscumque status vel conditionis existat. Sed si contingat, eum, qui justâ causâ absens est, velle vendere ecclesiam suam, habeat vendere presbytero noto et idoneo, et presentent eum nobis vel officiali nostro priusquam aliquid ibidem administret, ut nos vel officialis ipse committamus ei curam animarum, si idoneus existat; aliàs idem rector teneatur nobis vel eidem officiali alium idoneum presentare, cui nos vel ipse officialis curam animarum secundum Deum committere valeamus. 

Continúa en la segunda parte del apéndice