III. Litterae Sancti Ollegarii, Archiepiscopi Tarraconensis de dono civitatis Tarraconae facto Comiti Roberto, an. MCXXVIII

III.

Litterae Sancti Ollegarii, Archiepiscopi Tarraconensis de dono civitatis Tarraconae facto Comiti Roberto, an. MCXXVIII (1128) (a: Hanc cartam denuo post Floresium in lucem proferimus, tum quod maximi momenti sit, tum potissium quod mendis scateat apud illum scriptorem plurimis, eamque ad autographi fidem et puritatem restituendi occasionem habuimus.)

(Vid. pág. 75.)

Ex autogr. in archiv. ejusdem ecclesiae.

Ollegarius Dei dignatione Tarraconensis metropolis dispensator omnibus in Christo fidelibus. Notitiae cunctorum innotescere desideramus qualiter illustris Comes et Marchio Barchinonensium et Provintiae Raymundus ob amorem Dei dedit, et tradidit per scripturam suae libertatis Deo et Ecclesiae Tarraconensi, quae caput est ecclesiarum totius citerioris Hispaniae, et nobis et successoribus nostris civitatem Tarraconensem ad restaurandum, et libere habendum, et possidendum, et disponendum in beneplacito nostro, sicut in scriptura, quam inde nobis fecit, plenius cognosci potest. Piae quoque memoriae Gelasius et Calixtus, Romani Pontifices benignitate sua metropolitanam dignitatem nobis concedendo, eandem Comitis concessionem suis nihilominus scriptis confirmarunt. Ea propter nos divina clementia confisi, ipsius civitatis restaurationi operam dando, ad honorem Dei et Ecclesiae ejus, consilio et favore praedicti Raymundi Comitis et suffraganeorum Episcoporum et nobilium terrae, et instantia praecipue Domni Raymundi, Ausonensis Episcopi, te, venerabilem virum, et strenuum militem ipsius ecclesiae et nostrum hominio, et sacramento fidelem, carissime Rodberte, ipsius civitatis Principem constituimus. Te nimirum et tua omnia ad hoc exposuisti, ut Deo et Ecclesiae ejus semper ibi servias, et tuam in defensionem christianitatis militiam exerceas. Unde ad honorem Dei et Terraconensis Ecclesiae, et nostram nostrorumque successorum fidelitatem, donamus et tradimus tibi ipsam civitatem cum territorio suo, sicut in carta praefati Comitis terminatur, ad restaurandum, habendum et possidendum, tuisque successoribus, ut disponas et regas et judices homines, qui illuc convenerint, cum timore Dei et justitia, secundum leges et bonas consuetudines, quas ibi communi consilio constituerimus. Donamus etiam tibi tolonea et ledas (led-das) et usaticos, quae ad Principem pertinent, tam de terra, quam de mari. Tibi autem et successoribus tuis, quibus post te hunc honorem habendum concesserimus, nulla erit licentia alicui extraneae potestati donare, vel alienare haec, neque alicui, nisi illi, qui ita sit fidelis et solidus homo noster et nostrae ecclesiae, sicut tu. Retinemus vero ad portionem nostram et dominicaturam nostram omnes ecclesias, et ecclesiastica jura, et ecclesiasticas personas, et familias nostras et clericorum, sive monachorum, et omnes qui ecclesiastica praedia incoluerint, et omnes qui in domibus vel possessionibus ecclesiasticis habitaverint; ita ut in his omnibus nullus Princeps, vel inferior persona layca praesumat aliquid judicare, exigere vel distringere, seu disponere ullo umquam in tempore absque nostro jussu. In omnibus quoque quae tibi Principi concedimus, retinemus, omnes decimas tam de terra quam de mari, domorum videlicet et villarum, castrorum et forticiarum, quae ibi sunt, aut erunt, coeterarumque possessionum: decimas quoque fructum terrae, et animalium, et piscium, et de praedis et cavalcatis de omnibus proventibus, quae ad te Principem per nostram donationem ipsius principatus accesserint. Propter haec omnia beneficia, quae mihi concedit liberalitas vestra, ego quoque Rodbertus, vester fidelis homo, convenio Deo et ecclesiae Tarraconensi et vobis Dompne Ollegari, Archiepiscope, ut ab hac die et deincebs sim vester fidelis homo sine aliquo dolo de corpore vestro et de omni honore quem hodie habet ipsa ecclesia, et vos habere debetis, et nominatim de his, quae in dono, quod mihi fecistis, retinetis, et de omnibus ecclesiasticis justitiis et directis, quae ad vos pertinent vel pertinere debent. Convenio quoque vobis ut secundum meum posse et sensum contendam restaurare ipsam civitatem, et defendere illam, et omnem vestrum honorem, et guerreiare omnes homines, qui justitias et jura ecclesiae et vestra et ipsius civitatis tollere, vel minuere tentaverit, et observare justitiam, sicut superius constituistis. Si qua igitur in crastinum persona ecclesiastica vel saecularis contra hanc nostrae donationis et vestrae convenientiae paginam venire praesumpserit, componat alteri parti cui injuriam inferre tentaverit, libras auri triginta, et postmodum haec pagina perenniter robur suum obtineat. Actum est hoc anno ab Incarnatione Domini M.C.XXVIII. pridie idus martii. = Ollegarius Dei gratia Tarraconensis Archiepiscopus. = Sig+num Roberti Principis. = + Raimundus Dei gratia Ausonensis Episcopus. = Sig+num Arnalli sacerdotis, atque Decani. = Juro ego Rodbertus Tarraconensis Princeps tibi Domino meo Ollegario ejusdem civitatis Archiepiscopo, quod ab hac die, et deincebs fidelis homo et solidus ero tibi et ecclesiae tuae, et faciam et attendam tibi omnes convenientias, quas tibi conveni, sicut scriptae sunt inter me et te, per fidem sine enganno. Et si forte, quod absit, in his per incuriam delinquero, infra triginta dies, ex quo ammonitus fuero, vobis satisfaciam per Deum et haec sancta quatuor Evangelia.

Tomo 6, apéndice 40. Recognitio census facta canonicae Barcinon. ab episcopo Ausonensi, anno MCI (1101).

XL. 

Recognitio census facta canonicae Barcinon. ab episcopo Ausonensi, anno MCI (1101). (V. pág. 219.) 

Ex arch. eccl. Barcin. lib. I. Antiquit. fol. 242. núm. 654. 

Cunctis sit notum, et universis patulum, qualiter ego Guillermus Berengarii Ausonensis ecclesiae electus, recognosco et auctorizo ipsum mansum, quod habeo in monte Iudaico (Montjuïc) iuxta Barchinonam, iuris esse canonicae Sanctae Crucis, sanctaeque Eulaliae, quod habeo per scripturam, quam mihi exinde fecerunt eiusdem sedis canonici, cum censu in ea scriptum, dum vixero. Nunc vero cupiens ire ad limina beatorum apostolorum Petri et Pauli, aliorumque sanctorum, iubeo ut Bernardus Berengarii frater meus teneat praedictum alodium per manum canonicorum praedictae sedis, quousque ego revertar; et donet annuatim ipsum censum, qui continetur in scriptura donationis meae. Si autem contigerit me mori in hac peregrinatione, vel aliquo casu quandocumque mihi evenerit, solide et libere deveniat in potestate et iure praetaxatae canonicae, et canonicorum eiusdem. Hanc itaque scripturam si quis, quod absit, in aliquo violare praesumpserit, in triplo componat, et postea haec scriptura robur obtineat perhenniter valiturum. Quod est actum V. Idus Martii, anno XL.I. regni regis Philippi. = Signum Guillermus Ausonensis electus. = Sig+num Raimundus levita, atque prepositus. = Sig+num Petri Umberti diachoni. = Sig+num Raimundi Girberti. = Sig+num Berengarii Guillermi. = Sig+num Guillermi Guadalli. = Sig+num Martini Iohannis. = Sig+num Geriberti Iohannis. = Guillermus Bernardi Roturensis levita, qui hanc scripturam rogatus scripsit cum litteris supra positis in linea III. ubi dicitur mihi, die et anno + quo supra. 

XIX. Acta dedicationis ecclesiae S. Ioannis Rivipollensis anno MCL. (1150)

XIX. 

Acta dedicationis ecclesiae S. Ioannis Rivipollensis anno MCL. (1150) (V. pág. 85.) 

Ex autogr. in arch. eiusd. eccl. 

Anno ab Incarnatione Domini nostri Iesu Christi millessimo C.L., era M.C.LXXXVIII., indictione XIII., quarto nonas Novembris, feria V., praecibus et instinctu dompni Poncii abbatis ecclesiae Sancti Iohannis coenobii Rivipullensis, venit venerabilis Petrus Ausonensis episcopus cum suo clero, et reverentissimi Berengarius Gerundensis episcopus, et Guillermus Barchinonensis episcopus, quos supra dictus abbas Poncius convocavit, ad dedicandam praefatam Sancti Iohannis ecclesiam. Fulti igitur praesentia et consilio religiosorum virorum Petri Sanctae Mariae Rivipullensis abbatis, Gaufredi abbatis Sancti Rufi, et Raimundi Arulensis abbatis, et Bernardi Bisullunensis abbatis, aliorum quoque magnatum nobilium et sapientum virorum, confirmaverunt et laudaverunt eidem ecclesiae quicquid autenticis Romanorum pontificum privilegiis, vel episcoporum concessionibus, vel largitione regum ac principum, seu quorumlibet dono vel oblatione fidelium iuste adquisierat, vel quolibet modo usque in finem saeculi iuste adquisierit. In quibus haec proprie adnotaverunt, videlicet, in episcopio Ausonensi ecclesiam Sanctorum Iohannis et Pauli cum decimis et primiciis et oblationibus et omnibus pertinentiis suis: ecclesiam Sancti Martini de Surrocha similiter: ecclesiam Sancti Hilarii de Vidra similiter cum pertinentiis suis: ecclesiam Sancti Pauli de Seguriies similiter: ecclesiam Sancti Iuliani de Vallefecunda similiter: ecclesiam Sancti Bartholomei de Ladess similiter: ecclesiam Sancti Cirici similiter: ecclesiam Sancti Petri de Mogrog similiter cum membris suis. Et in episcopio Gerundensi ecclesiam Sancti Salvatoris de Biania similiter cum membris suis: ecclesiam Sancti Romani de Jonates similiter: ecclesiam Sanctae Luciae de Podiomalo similiter. Et in episcopio Elenensi ecclesiam Sancti Petri de Telieto (o Telicto) similiter: ecclesiam Sancti Stephani de Pruneto similiter: cellam quoque Sancti Nicholai. Decreverunt insuper et confirmaverunt, ut in eodem coenobio regularium clericorum vita et ordo secundum privilegia et institutionem Romanorum pontificum Benedicti, Urbani, Paschalis, et Innocentii perhenniter observetur. Libertatem quoque suam in omnibus omnino locis, causis et negociis suis, in quibuscumque eam iure habebat vel habere debebat, similiter corroboraverunt. Horum igitur omnium adiutorem et observatorem de parte Dei Omnipotentis, et Sancti Iohannis Babtistae, et aliorum Sanctorum et suâ benedixerunt, et ut in perpetuum salvus fieret Domini clementiam imploraverunt. Si quis autem, quod absit, ausu temerario efrangere vel violare quolibet modo hoc quod superius ab eis constitutum est, vellet, hunc a liminibus Sanctae Dei ecclesiae extraneum iudicaverunt, et ab omni consortio christianorum illum segregaverunt, atque de parte Dei Omnipotentis et Sancti Iohannis Babtistae illum excommunicaverunt, donec dignâ poenitudine Deo et beato Iohanni satisfaceret, insuper et legalis illum poena coherceret, et sacrilegii censura constringeret, et in antea haec dos constitutionis eorum stabilis et inconvulsa permaneret. = Petrus Dei gratiâ Ausonensis episcopus SS. = Berengarius Dei gratiâ Gerundensis episcopus. = Sig+num Guillermi Barchinonensis episcopi. = Signum + Bernardi Tarraconensis archiepiscopi. = Berengarius Gerundensis archidiaconus. = Bissullunensis probat haec levita Guielmus. = Guilelmus Gerundensis caput scolae. = Arnallus de Rogationibus levita. = Sig+num Guillermi Vicensis primicherii. = G. scriptis favet archidiachonus istis. = Guillermus prior Stagnensis ecclesiae subsc. = Scripta libens ista Petrus confirmo sacrista. = Bernardus levita. = Bernardus sacerdos sig+num. = Bernardus de Sau firmo +. = Sig+num Raimundi comes. = Sig+num Petri Dei gratia Rivipollensis abbatis. = Ego Gaufredus ecclesiae Sancti Ruphi servus subsc. = Scripta per manus Arnalli praesbyteri et monachi cum litteris superpositis in linea VI et VIII, et VIIII, et emendatis in III linea, die et anno quo supra. 

//

En la colección de Bofarull está este texto parecido. 

L. Charta consecrationis ecclesiae Sancti Juliani de Alfoz, an. MCXLII. (1142)

L.

Charta consecrationis ecclesiae Sancti Juliani de Alfoz, an. MCXLII. (1142) (Vid. pág. 188.)

Ex arch. eccl. Vicens. in scrin. 31. Thesaur. núm. I.

Anno Dominice Incorporationis M.C.XLII. kalendas decembris comuni utilitati providentes, venerabilis Arnallus Dei nutu Barchinonensis Episcopus et Raymundus Episcopus Ausonensis et canonicorum conventus inferius annotatus cum non parvo populorum concurso sollempniter convenerunt ad consecrandum domum Dei in honore S. Juliani Martiris in comitatu Barchinone in loco nuncupatu Alfoz. Die siquidem consecrationis confirmaverunt predictae ecclesiae quicquid possessionum habebat vel habere debebat ubique locorum, terras videlicet et vineas cum domibus et arboribus, decimas et primitias vel oblationes fidelium que sui juris sunt atque cimiterium ipsi ecclesiae undique XXX. ecclesiasticorum passuum confirmaverunt et quicquid in eodem spatio continet, quod Petrus Raymundi et Raymundus fratris ibidem habebant, sub ecclesiastica defensione posuerunt, scilicet quod eorum est vel esse debet, pro quo persolvent annuatim ipsi vel sui in festivitate S. Juliani clerico eandem ecclesia cantanti par unum gallinarum, atque temerarie inde aliquid auferentem vel invadentem ut reum sacrilegii omnino condempnavere donec canonice satisfaceret. Constituerunt quoque ut ipsa ecclesia a Barchinonensi Sede crisma acciperet, eidemque Sedi per censum annualiter inter duas sinodos XXXIIII. denarios monetae curribilis persolveret. Habet namque affrontationes jam dicta ecclesia unde accipit decimas et primitias, ab oriente in termino ville Maioriset in podio Trueri et descendit per cumbam vallium et in Serra ante Fersas et ad ilicem rotundam pergens ac podium Calvum et descendens per podium Coscollarie usque ad Fontanellas et per media serra de Bellovidere usque ad Bocherons. A meridie ab ipsis Bocherons vadit ad ipsam turrem, et ad cavos Ermesenne. Ab occidente ab ipsa Ermesenna vadit per fevum de Bello loco ad torrentem Sicus, et in termino Caritituli ultra stagnum, et venit ad gurgitem Sabatelli, et in prato Caritituli, et tendit per viam que vadit Mulnels subtus Fuimas, et in rego de cumba Mulnels usque ad ipsas planas, et in termino de Mulnels usque ad petram foradatam. A circio a petra foratata usque ad Torrezolam et in capite de vallo prati de Brugeriis et ad Petras Tonnentes. Alodia autem sepe dicte ecclesiae hec sunt petia una alodii que est juxta ecclesiam ubi sunt domus clerici cum sua decima et primitia in qua vicarius nichil penitus habet, et ad podium Triteri pecie due proprie cum X. et primitia, et ad gurgitem Gabatelli (Sabatelli más arriba) unam longam petiam alodie que vadit ultra viam que vadit ad merchatum et ven de Villamaiori, et peciola una alodii ad Carumtitulum prope domum Guillelmi Arnalli. Item prelibatus Petrus Raymundi et Raymundus fratres ob remedium animarum suarum et parentum suorum donant et offerunt eidem ecclesiae peciam unam alodii subtus silvam seminatam in parroechia Caritituli que terminatur in alodio Bernardi Senioli ab oriente, et meridie in via que venit de Alfoz et vadit ad Carumtitulum, ab occidente in strata publica, a circi in via que venit de Alfoz et vadit ad Mulnes. Quantum infra prescriptos terminos Barchinonensis ecclesia et canonici eiusdem et cenobia vel cesere ecclesiae habent vel habere debent nec damus nec consignamus, sed ad opus nostrum et illorum quorum sunt, retinemus. Ut autem prescripta ecclesia libertate plena gauderet, constituerunt ut libere que sui iuris sunt vel erunt possideret. Et ut nulla ecclesiastica secularisve persona eam suis rebus expoliare vel invadere presumat sub anathematis interpositione prohibuerunt cunctisque ei iuxta servantibus et benefacientibus absolutionem pecatorum per Dei gratiam promiserunt. Actum est hoc die et anno prefixo. = Arnallus Dei gratia Barchinonensis Episcopus. + = 

+ Raymundus Dei gratia Ausonensis Episcopus. = Sig+num Bernardi. = Sig+num Mironi presbiteri. = Sig+num Raymundi Alfoci (como Alfoz). = Guillelmus, Prior ecclesiae Stagni. + = Sig+num Guillelmi Rodlandi. = Sig+num Petri Raymundi Alfoz. = Sig+num Ermengaudi de Rifano. = Sig+num Guillelmi Arnalli Torrentis. = Sig+num Udalgerii. = Sig+num Ermengaudi de Fronte. = Sig+num Raymundi Mironi. = Sig+num Bruno. = Sig+num Petri Guadalli. = Sig+num Johanni Enolfi. = Sig+num Petlauno. = Sig+num Ferrario. = Sig+num Arnallus presbiter. = Sig+num Guillelmi de Sancto Christoforo. = Sig+num Geralle uxoris eius nos qui mittimus domos nostras quas habemus in ipsa sacraria S. Juliani de Alfoz sub jure et defensione eiusdem sacrarie et cimiterii predictae ecclesiae et nos et nostri successores reddamus censum annuatim gallinam I. presbiteris eiusdem ecclesiae in festo S. Juliani. = Petrus levita scripsit hec cum litteris suppositis in linea VIII. die et anno + quo supra.

//

Lahoz

XXXVII. Confirmatio dotis ecclesiae S. Petri Arcii, anno MCXLVII. (1147)

XXXVII. 

Confirmatio dotis ecclesiae S. Petri Arcii, anno MCXLVII. (V. pág. 204.) 

Ex autogr. in arch. abb. Cardon. 

Celesti omnium rege Dño nro Ihu Xpo in perpetuum regnante, anno M.C.XL.VII. ab eius incarnatione, facta est dedicatio ecclesie Santi Petri Arcii, que sita est in comitatu Ausonensi, in terminis castri Colonici; ubi ego Petrus Dei gratiâ Ausonensis episcopus, interventu Raimundi abbatis, atque Bernardi prepositi Cardonensis, atque Guillelmi sacricustodis, in presentia multorum nobilium hominum, clericorum, militum, et aliorum nobilium laicorum ad ipsum diem dedicationis ibidem convenientium, istam dotem unanimiter iam dicte ecclesie Sancti Petri fecimus et tradidimus, atque per eam res adquisitas, et deinceps qualicumque modo, consilio, et licentia abbatis et clericorum Sancti Vincentii adquirendas condotamus. In primis condotamus ei omnem cussuram dominicature Sancti Vincentii in Sancto Petro, vel in Luposa tantummodo panis, dono abbat¡s et clericorum Sancti Vicentii, et cussuram Iohannis baiuli Lupose et filiorum eius de omnibus alodiis ad eos in Luposa pertinentibus, similiter panis tantumodo, et similiter omnium hominum in Luposa permanentium, et omnium hominum Arcii atque Sancti Petri permanentium cussuram dono ipsorum hominum ad ipsum diem dedicationis manu mea firmantium condotamus et confirmamus omni tempore predicte ecclesie eandem cussuram tenere et possidere; et condotamus eidem ecclesie quartum unius vinee quod capellanus Colonici et frater eius Tort in manu nostra dederunt predicte ecclesie, et cussuram alaudii quam habet Raimundus Iover (Jover) de Fortells in Arcio, et cussuram Podii Rodballi, quam donant predicte ecclesie Petrus Guillelmi et Raimundus Camararii, hominum qui steterint in ipso podio, similiter tantum panis. Hec autem omnia sicut superius scripta sunt, ego Petrus epus condoto et confirmo ecclesie Sancti Petri iam dicte, et quatinus omni tempore sicut actenus sunt, sint subdita sub dominio et potestate eclesie S. Vincentii Cardonensis. Facta hec dedicatio, dos, vel confirmatio V. Idus Marcii, anno XI. regnante Ludovico rege. Similiter tradimus et condotamus eidem ecclesie XXX. passus cimiterii, sicuti consuetudo est omnium ecclesiarum. = Petrus Dei gratiâ Ausonensis epus SS. = Raimundus abba +. = Sig+n. Petrus prior. = Sig+n. Bernardi prepositi. = Bernardus Corrigonensis praepositus Gerundensis. = S. Geralli Argenciole. = S. Berengarii Arnalli chapellani de Falcs. = S. Iovan de Luposa. = S. Guillelmi filii eius. = S. Raimundi. = S. Iohannis. = S. Carbonelli de Luposa. = S. Domenech. = S. Luves. = S. Marti frater eius. = S. Bernardi de Luposa. = S. Guillia de Arcio. = S. Bernad filius eius. = S. Guillelmus subdiachonus, qui hanc dotem vel confirmationem rogatus scripsit die et anno quod + supra. 

XVIII. Charta libertatis eiusdem monasterii a Raimundo com. Barcinonen. data ann. MCXXXV. (1135)

XVIII. 

Charta libertatis eiusdem monasterii a Raimundo com. Barcinonen. data ann. MCXXXV. (1135) (V. pág. 84.) 

Ex arch. reg. Barcinon. 

Anno incarnationis dominicae M.° C.° XXX.° VII.° ego Raimundus Berengarii Dei gratiâ comes Barchinonensium, Bisildunensium, Ceritaniensium, et Marchio, recognoscens ecclesiam Sancti Iohannis Rivipollensis iuris esse beati Petri, et iuxta privilegia Romanorum pontificum in ordine chanonicali in perpetuum collocatam, statui tantae iustitiae fidem servare, et Romanis praeceptis aurem obedientiae dare, ratum abens et confirmans quod erga pastorem et gregem praesentes et successuros privilegiorum auctoritates kanonice definiunt de pace et securitate illorum. Sane recolendum novi, quod dignae memoriae pater meus Raimundus Berengarii eandem iustitiam clericis, qui expulsi fuerant, observaverit; quam Paschalis episcopus litteris et iudicio ratam iudicaverit. Praesentis igitur formâ scripturae laudo illorum auctenticas voces, promittens et definiens quod nec praesenti abbati Petro, et subditis, nec futuris in abbatiam rectoribus, quolibet modo, causâ, vel ingenio, imparem (emparem) ecclesiam, aut bona ad ipsam pertinentia: adiutor et defensor eorum in omnibus semper fide rectâ permanens, quicumque eis auferre ecclesiam, et ordinem kanonicum evertere voluerit. Ad notitiam praesentium et futurorum volo perveniat quod feci consensu et voluntate archiepiscopi Ollegarii, et ordinatione praesulum vicinorum Raimundi Ausonensis, et Berengarii Gerundensis, quos deprecor et volo huius rei esse testes, laudatores, et confirmatores, ymmo ex toto defensores. Quaecumque vero persona magna vel parva, potens aut impotens, frangere aut inquietare statum huius meae definicionis voluerit, in triplo componat, et in antea nulli in perpetuum violari liceat. Factum est hoc XIIII. Kalendas Februarii anno XXVII. regni regis Leudovici (1: Annus XXVII. regis Ludovici respondet anno 1135, non 1137, quem initio huius diplomatis tabellarius signavit.).

Sig+num Raimundi comes. = + Raimundus Dei gratiâ Ausonensis epus. = Berengarius Dei gratiâ Gerundens. ecclesiae epus. = Udalgarius Elenensis episcopus. = Berengarius Gerundensis archidiaconus. = Gaucefredus Bisullunensis  archilevita. = Gaucefredi dechani. = Poncii Elenensis archidiaconi. = Sig+num Reambalii. = Sig+num Bernardi de Bellog. = Sig+num Berengarii de Lerç. = Sig+num Raimundi de Torreies. = Sig+num Dalmacii de Petrataiata (Peratallada, piedra tajada) = Sig+num Raimundi Bernardi de Guardia. = Sig+num Geraldi Ugonis. = Sig+num Arnalli de Lerç. = Sig+num Petri de Cervera. = Sig+num Guillermi Raimundi de Malan. = Sig+num Gaucerandi de Sales. = Sig+num Bernardi Iohannis. = Guielmus praesbyter, qui hoc scripsit sub + die et anno quo supra. 

Tomo 6, apéndice 36. Constitutiones pacis et treguae in ecclesia Ausonensi, incerto anno.

XXXVI. 

Constitutiones pacis et treguae in ecclesia Ausonensi, incerto anno. (V. pág. 212.) 

Ex arch. eccl. cathedr. Vicens. 

Confirmatio treguae Domini sive pacis. Hace est pax confirmata ab episcopis et abbatibus et comittibus, nec non et vice-comitibus, et coeteris magnatibus, et reliquis christianis Deum timentibus, in sede Ausonensi, scilicet, in claustris canonicae eiusdem sedis. Convenientes in praefatam sedem supradictae personae, aprehenderunt pacem sive treguam Domini in episcopatu Ausonensi, statuentes ad invicem ut ita teneretur in eodem episcopatu, sicut et in Gerundensi; laudantes et confirmantes, ut ab illa die et deinceps ullus homo ecclesiam non infringat, neque mansiones, quae in circuitu ecclesiae sunt, aut erunt usque ad XXX. passus, nisi episcopus aut archidiaconus, aut canonici ipsius sedis, quibus illa ecclesia subiecta fuerit, propter hominem excommunicatum pro pace aut pro tregua Dei. Ecclesias autem illas in hac defensione non ponimus, in quibus castella vel fortitudines factae sunt. Eas vero ecclesias, in quibus raptores et fures praedam vel furta congregaverint, vel male faciendo inde exierint, aut illuc redierint, tamdiu salvas esse iubemus, donec quaerimonia malefacti ad proprium episcopum, aut ad canonicos eiusdem sedis prius perveniat. Et si episcopus aut canonici sedis Ausonensis se fatigaverint, ut malefactor ille iustitiam facere nolit, postea ex mandato pontificis aut canonicorum eius praedicta ecclesia habeatur sine munitione. Ille autem homo, qui aliter ecclesiam invaserit, aut ea, quae in circuitu eius sunt, usque ad XXX. passus, irruperit, sacrilegii compositionem emendet, et tamdiu excommunicetur, quousque digne satisfaciat. Item placuit, ut clericum, qui arma non portaverit, aut monachos, seu sanctimoniales ullus homo non invadat, neque iniuriam faciat eis; sed sint in pace et treua Dei ipsi, et res eorum per omnes dies. Comunia canonicorum vel monachorum ullus homo non infringat, aut aliquid inde non diripiat; et si fecerit, tamdiu excommunicetur, donec iustitiam ex hoc faciat. Similiter confirmaverunt, ut ullus homo in isto episcopatu Ausonensi praedam non faciat de aequabus, vel pullis earum usque ad medium annum, neque de bobus, neque de vaccis, et earum filiis, neque de asinis aut asinabus, et eorum filiis, neque de arietibus et ovibus, et eorum filiis, neque de capris et hircis, et eorum filiis. Si vero exercitus militum super inimicum hospitatus fuerit, quicquid ibi in cibum sumpserit, praeter boves et vacas et eorum filiis, et oves, et arietes, et eorum filiis, hoc pro pace fracta non computetur. Mansiones autem pagensium, vel clericorum arma non ferentium, ullus homo non incendat vel destruat. Villanum autem aut villanam ullus homo non aprehendat, neque vestimenta sua eis tollat, neque vulneret, neque debilitet, neque occidat, et ullus non tollat eis vomerem vel ligonem. Mulos et mulas, qui inventi fuerint sub iugo in aratione, ponimus in eadem observatione. Messes ullius hominis nemo ardeat, neque olivas incidat, nisi propter suam culpam, quam praedicti villanus sive villana habeant factam; et non distringat eos, nisi per solum directum. Quicumque enim hanc, quam praediximus, pacem alicui infregerit, et illi cui eam infregerit infra quindecim dies in simplum non emendaverit, si dies quindecim transierint, in duplum ei componat, et ex ipsa duplatione medietatem habeat episcopus, et medietatem canonica Ausonensis sedis. Pactum autem Domini, quod treguam appellant rustici, confirmaverunt fortiter praedicti episcopi, videlicet, a prima die Adventus Domini usque ad octavas Epiphaniae, et a die lunae, quae antecedit caput ieiunii, usque ad diem lunae, qui est primus post diem dominicum octavarum Pentecosten, et in tribus vigiliis totidemque festivitatibus Sanctae Mariae, vigiliae et festivitatibus XII Apostolorum, vigilia Sancti Laurenti, vigilia... et Sancti Cucufatis (Cugat), et festivitas eiusdem, vigilia et festivitas Sancti Felicis Martiris Gerundae, et Sancti Petri ad vincula. Festivitates insuper cum earum vigiliis ponimus in hac observatione religionis, scilicet, Sancti Iohannis Baptistae, ac Sancti Archangeli Micahelis, et Sancti Martini confessoris, et Sanctae Eulalie de Barchinona, et duarum festivitatum Sanctae Crucis, inventionis videlicet et exaltationis, et dedicatio Sancti Petri de Vico cum sua vigilia, quando est anniversarium ipsius dedicationis, festivitas omnium sanctorum et vigilia eiusdem. Similiter et quatuor tempora posuerunt et confirmaverunt in eadem observantia. Praedictos autem festivos dies in tregua Domini non solum confirmaverunt praedicti episcopi, sed etiam omnes praecedentes et sequentes noctes ab occasu solis usque ad ortum solem alterius diei iusserunt custodiri. Si quis autem intra praedictam treguam aliquod malum alicui fecerit, in duplum ei componat, et postea praeiudicium (f. per iudicium) aquae frigidae treguam Domini in sede Ausonensi emendet. Si quis autem intra hanc treguam voluntarie hominem occiderit, ex consensu omnium christianorum diffinitum est, ut omnibus diebus vitae suae exilio dampnetur. Quicumque pacem praedictam et pactum Domini praescriptum, quam treguam vocamus, bene custodierit et servaverit, Deus pacis et totius consolationis cum illo erit, et gratiam suae benedictionis illi praebebit, et per hanc observationem remissionem omnium peccatorum suorum habere poterit. Illis vero hominibus, qui pacem praedictam et treguam praescriptam ruperint, aut violaverint, qui in praedicto episcopatu Ausonensi et comitatu habitant vel habitaverint, supervenerit ira et indignatio Dei, et hi tales comunionem vel societatem cum fidelibus christianis non habeant, sed habeant partem cum impiis, sicut scriptum est: “Non est pax impiis, dicit Dominus.” Insuper excommunicati sunt et extranei a sanctis Dei ecclesiis. Et si in hac malitia aliquis eorum mortuus fuerit, ullus sacerdos vel clericus vel alius homo non audeat eum sepelire. Prohibuerunt autem praedicti episcopi, ut intrantibus his pactis, idest, treguis, scilicet, Adventus Domini et Quadragessimae (Cuaresma), et octavarum Pascae, aliquis castrum aut munimen edificare non praesumat, nisi XV. diebus ante inchoatas praedictas treguas hoc fecerit. 

XXV. Acta concordiae inter ecclesiam Illerdensem, et monasterium canonicorum S. Ruphi: an. MCLXXIV. (1174)

XXV.

Acta concordiae inter ecclesiam Illerdensem, et monasterium canonicorum S. Ruphi: an. MCLXXIV. (1174) (Vid. pág. 116.)

Ex Libr. virid. eccl. Illerden. fol. LXII.

Publice interest quod inter homines aguntur fidei scripturarum comittere, ne temporum diuturnitate modum excedant memoriae. Ea propter ad cunctorum perveniat notitiam non modicam fuisse controversiam inter Guillermum, Ilerdensem Episcopum et Gaufredum, Priorem monasterii Sancti Ruphi quod situm est apud Ilerdam, super decimis possesionum eiusdem monasterii quas idem Episcopus jure ecclesiae suae vendicabat, necnon super sepultura mortuorum quae cum jure parrochiae ad Ilerdensem ecclesiam pertineret, apud ipsum monasterium sepeliri eligebant. Tandem post multas altercationes eo decursum est quod pro huiusmodi controversiis transactione sive amicabili composicione sopiendis ipse Prior monasterii cum voluntate Abbatis Sancti Ruphi et eiusdem conventus et jam dictus Episcopus Ilerdensis cum canonicis suis subjecerunt se arbitrio Domini Guillermi, Terrachonensis Archiepiscopi, Apostolicae Sedis Legati ut quamcumque composicionem super memoratis controversiis inter eos dictaret, ipsi ratam et firmam habentes exequerentur. Suscepto itaque compromissio et stipulatoria compromissione utriusque partis solidato, idem Episcopus de conscientia et assensu partium amicabili decisione ita inter eos composuit. Videlicet quod memoratum monasterium Sancti Ruphi habeat in perpetuum liberas et absolutas a praestatione decimarum et primitiarum omnes illas possesiones quae fuerunt Petri Bertrandi quas scilicet Raimundus, Comes Barchinonae inclitae recordationis intuitu pietatis eidem monasterio contulit. Vineam quoque quam ipsi canonici plantaverunt cum orto veteri et orto novo quae noviter juxta novam ecclesiam Sancti Ruphi fecerunt, similiter sine honore decimationis et primitiarum in perpetuum habeat, et possideat. Sed et de alodio quod Berengarius de Turre rubea eidem monasterio contulit tantum sine honore praestandae decimae et primitiarum idem monasterium habeat, quantum sufficiat ad duo juga boum pro arbitrio eiusdem Episcopi et bonorum virorum. Sane de vinea quam Berengarius de Turre rubea memorato monasterio contulit in compensionem decimae, duodecim somatas uvarum quae fuerint ex ipsa vinea, canonici Sancti Ruphi in eadem vinea Episcopo et canonicis Ilerdensi ecclesiae singulis annis sine contradictione praestent. Haec autem omnia quae superius sunt nominata jam demum prefatum monasterium Sancti Ruphi sine honore decimationis et primitiarum habeat, si propriis sumptibus ea excoluerit; alioquin si aliis colenda tradiderint, in solidum Ilerdensi ecclesiae decima et primicia tribuantur. Similiter de aliis possesionibus quas nec ipsum monasterium habet vel in futurum habuerit sive per se sive per alios illas excolunt decimas et primitias integre et cum fidelitate ecclesiae Ilerdensi praestent. De nutrimentis vero animalium non praestent decimam neque primicias. Nempe de relictis eorum qui cum sint parrochiani Ilerdensis ecclesiae vel qui fuerint aliunde venientes et in parrochia Ilerdensi morientes in praelibato monasterio sepulturam elegerint ita statuimus, ut dimidiam relictorum mobilium sive immobilium quacumque occasione sepulturae eidem monasterio sive inter vivos sive in ultima voluntate obvenerint, canonici Sancti Ruphi Episcopo Ilerdensi et successoribus suis et canonicis Ilerdensis ecclesiae perhenniter tribuant, nisi ipse et ecclesia Ilerdensis tantum sibi relicta habeat quantum ad dimidiam eius quod Sancto Rupho relictum erat sufficiat. Alioquin si nichil habuerint dimidiam eius quod Sancto Rupho occasione sepulturae obvenerit, sicut dictum est, habeant, aut si minus dimidia Episcopo et ecclesiae Ilerdensi relictum fuerit de eo quod monasterio Santi Ruphi relictum fuerit suppleatur eis usque ad dimidiam. Si aliquis vero in canonicum vel conversum vel si aliqua in conversam sepe dicto monasterio Sancti Ruphi vel canonicis eiusdem loci tradiderit, si habitu jam suscepto ad monasterium Sancti Ruphi vel equitando vel pedibus ambulando se transtulerit, quod bona fide et sine enganno intelligatur, tunc totum quod ab eis collatum fuerit, in pace habeant et possideant. Prior quoque ipsius monasterii salva obedientia sui Abbatis Episcopo Ilerdensi obedientiam promittat, quamdiu Prior illius loci extiterit, et semper ad sinodum veniat. Et quandoqumque ecclesia Ilerdensis interdicta fuerit, canonici Sancti Ruphi clausis januis, submissa voce et non pulsatis signis, exclusis laycis, sibi et familiae suae divinum celebrent officium, et nullo tempore excomunicatos vel interdictos recipere praesumant. Data apud Ilerdam XIII. kalendas november anno ab Incarnatione Domini MCLXXIIII. = + Ego Guillermus, Terraconensis ecclesiae Archiepiscopus, Apostolicae Sedis Legatus ss. = Sig+num Guillermi Ilerdensis Episcopi. = Signum + Arnaldi Prioris. = Signum + Guillermi Ilerdensis Archidiaconi. = Petrus Ausonensis Episcopus ss. = Non est indignum Ricardum ponere signum +. = Sig+num magistri Opizonis. = Sig+num Gombaldi, Ilerdensis Archidiaconi. = Sig+num Guillermi Praepositi Sancti Andreae. = Sig+num Guillermi Praepositi Reposterii. = Signum + Petri Sagarre. = Guillermus, Ausonensis Archidiaconus +.=Signum magistri Renaldi. = Sig+num Martini, Ilerdensis ecclesiae Sacristae. =  Sig+num magistri Opizonis. = Sig+num Berengarii de Boxados. = Signum Petri Aure. = Sig+num Petri Capellani. = Sig+num Petri Helemosinarii. = Sig+num Arnaldi de Çaguda. = Sig+num Boneti Praepositi. = Sig+num Petri de Talladel.  Sig+num Olivarii Praepositi. = Sig+num Guillermi Reposterii Praepositi. = Sig+num Petri de Gallinario. = Sig+num Petri Ferrarii. = Sig+num Petri de Cubels. = Ego Gaufredus ecclesiae Sancti Ruphi Prior ss. = Sig+num Poncii canonici Sancti Ruphi. = Sig+num Bernardi canonici Sancti Ruphi. =  Sig+num Girardi canonici Sancti Ruphi. = Sig+num Raimundi Despolacenç. = Sig+num Guillermi de Segarra. = Sig+num Raimundi subdiachoni qui hoc scripsit + die et anno quo supra.

Tomo 6, apéndice 14, Acta dedicationis ecclesiae S. Mariae de Moyá anno DCCCCXXXIX.

XIV. 

Acta dedicationis ecclesiae S. Mariae de Moyá anno DCCCCXXXIX. (V. pág. 133.) 

Ex transl. in ead. eccl. 

Anno incarnati Verbo, qui in principio apud Patrem Deus semper existit, DCCCCXXX nono, iliustrante Spiritu Sancto, praeclarus domnus comes Suniarius et marchione inclitus, summâ cum reverentiâ divino cultui excercente per limitem rectam ad semitam vi applicat iustitiam. Vere namque salubris religio existit, ut in Dei amore quisquis compunctus animus boni operis aucmentum perficere sit conatus: ideo volumus ut non sit incognitum, sed a quibusdam patefactum, qualiter princeps comitis vel eius nobillimus prolus domnus Ermengaudus Ausonensis comitis unanimem divina tractantes misteria, ad praesentiam domni Georgii Ausonensis ecclesiae praesuli pervenerunt, poscentes humiliter eius clementiam, ut in praedicto comitatu, ab eorum deprecationem, dedicasset ecclesiam Sancta Maria nomine, qui est sita in pago Modeliano (Moyá). Pontifex egregius ad eorum petitionem clementer accomodavit aurem: ex eadem basilica libuit facere consecratam ecclesiam: precibus dignis consortem sibi expetivit domnum Guillaranem Barchinonensis ecclesiae dignissimum pontificem, ut ad dedicationem eiusdem baselicae venire non dedignasset, sed tantum pro summa reverentia iubamina ei ferre procurasset. Venerandus pontifex arcessitus ad diem dedicationis occurrit, sub rogationem praenominatum praesulem, vel supra taxatos comites, ecclesiam in honorem Dei et Sancta Maria Genitricis consecravit. Incliti comites coelesti dono largitate fulciti, comperientes non licere vacuam dedicare ecclesiam, sed dotatam, et ex rebus propriis consecratoris ditatam; ideo ex aquisitis facultatibus, in dedicationis diem, ad sanctum altarem, aliquid ex eorum proprietatem offerre decreverunt, sicuti et faciunt. Donamus namque vel offerendo tradimus ad diem dedicationis praelibatam ecclesiam, nos pariter Suniarius, et Ermengaudus, gratiâ Dei comites, propter amorem Dei et remedium animarum nostrarum, in eodem termino, in locum quem dicunt pratum de Ademare, pariliata una de terra et amplius. Est vicina de parte orientis in terra Donone vel Eldegarda, et de meridie in terra Donnone vel haeredes suos, de occiduo in terra Eldegarda, de circi in terra Donnone, vel Eldegardas sive haeredes illorum. Et in eius termino donamus vinea, qui est ad ipsam rovoriam: afrontat de orientis in vinea Addanagilde, de meridie iungit in terra Recosindo, de occiduo inlaterat in vinia Eldemare, de circi similiter. Et in alio loco donamus ibidem vinea, qui est ad speluncam Guandalmate, de orientis adherit se in Roca, de meridie in vinea Richario, vel Adovardo, de occiduo in terra herma, de circi in terra Salomonem, vel de Gontario. Insuper autem concedo ego Suniarius, atque inconvulsibiliter perenniter ad proprium praedicta ecclesia manere, vel propriis ministris ibidem Deo servientibus habere iubeo terras, quas pater meus Guifredi quondam comes ibidem donando tradidit. Sunt vicinas de orientis de torrentem, qui ducit aquam, de meridie in rio de Avellanas, de occiduo in terra de me Suniario, sive in ipsa fonte, de circi vero affrontat in strata publica. Et ego Sanciolus dono ibidem ad diem dedicationis casullam I, stola I, manipulum I, alba I, calicem argenteum I, cum patenam, missalem I, lectionarium I, antifonarium I, actus apostolorum I, quadragenario I. Haec omnia offerimus ad eius diem dedicationis Deo, vel memorata ecclesia, seu praedictos praesules, sive ad eius ministros, ut secundum sanctionem patrum, vel instituta canonum, quolibet modo voluerint obtineri, dispensari, in eorum maneat potestati. 

Et ego Georgius, ea videlicet ratione, iubeo ad praedictum pontificem consecrari hanc ecclesiam, in honore Sancta Maria fundatam, et ibidem addo parrochiam Modeliano cum ecclesias in eius terminos sitas, vocitatas Sancti Felicis, et Sancti Petri, et Sancta Columba, et Sancti Andreae, vel Sancti Ledugarii, et ecclesia in castrum Marphani cum villis, vel villariunculis, decimis et primiciis, atque oblationibus illarum, quantum rectius ibidem videtur pertinere, ut per singulos annos, sacerdotes vel ministri ecclesiae, more canonica, bis in anno concilia celebrare indesinenter expediant, sive et ad chrismale mysterium secundum decreta sanctorum patrum occurrere non diferant, reditos canonice consuetos adimplere non omittant. Et si episcopus confirmationem, vel aliarum utilitatum per parochiam exercere voluerit, obedientiam in omnibus tam iste presens levita Sanciolus, qui hodie retinet ecclesiam, quam succesores eius, paratissime procurent. Qui vero, quod non obtamus, hanc dotem irrationabiliter tentare voluerit, hoc quod repetit, non valeat vendicare, sed vinculato bannum regis componat auri libras X. Et si ausu temerario facultates ecclesiae pervaserit in aliquo, restituat quadruplum. Acta sunt enim haec indictione XII, anno IIII regnante Ludovico rege, die decimo Kalendarum Septembrium. 

Tomo 6, apéndice 5, bulla urbani papae II

V. 

Bulla Urbani papae II. in confirmatorio canonicae Ausonensis, instauratae a D. Berengario eiusd. sedis episcopo, et archiep. Tarraconensi: anno MXCIX (1099). 

(V. pág. 44.) 

Nunc primum edita ex autogr. eiusd. eccl. 

Urbanus episcopus servus servorum Dei, dilecto filio Ricardo priori, et eius fratribus in ecclesia Sanctorum Apostolorum Petri et Pauli apud Ausonam canonicam vitam professia, eorumque successoribus in eadem religione persistentibus, in perpetuum. Piae postulatio voluntatis effectu debet prosequente compleri, quatinus et devotionis sinceritas laudabiliter enitescat, et utilitas postulata vires indubitanter assumat. 

Quia igitur vos, o filii in Christo karissimi, per divinam gratiam aspirati, mores vestros sub regularis vitae disciplina coercere, et communiter, secundum Sanctorum Patrum institutionem, omnipotenti Domino deservire proposuistis. Nos votis vestris paterno congratulamur affectu. Unde etiam petitioni vestrae benignitate debitâ..... kanonice, ordinem, quem professi estis, praesentis privilegii auctoritate firmamus. Et ne cui post professionem exhibitam proprium quid habere, neve sine praepositi, vel congregationis licentia, de claustro discedere liceat, interdicimus; tam vos quam vestra omnia sedis apostolicae protectione munimus. Vobis itaque, vestrisque successoribus in eadem religione permansuris, ea omnia perpetuo possidenda sancimus, quae in praesentiarum pro communis victus sustentatione possidere videmini: videlicet, honorem capitiscolae cum decimis et alodiis universis, et cum omnibus sibi pertinentibus: mercatum cum toloneis, et rafigis, cum quintana, et cum ipso furno, et omnes domos, quas Guilielmus Raimundi clericus tenet, cum ortis, et ferragenale, et molendino. Item castellum Keri cum omnibus ad ipsum pertinentibus: et caetera universa, quae bonae memoriae Berengarius episcopus vestrae communiae tradidit, et scriptorum suorum indiciis, tam vivens, quam moriens, confirmavit. Universa praeterea Ausonensis ecclesiae, praebendas, et honores, seu dispensationes, quas hodie possidetis vos, qui auctore Deo, vitam canonicam ducitis, sive quas clericorum quidam obtinent, qui necdum propriis abrenuntiarunt, communitatis vestrae usibus confirmamus, quocumque in tempore illas aperiri contegerit, et quaecumque detinetis concessione pontificum, liberaliate principum, vel oblatione fidelium iuste atque canonice poterit adipisci, firma tibi tuisque successoribus ei illibata permaneant. 

Ad haec decernimus, ut defuncto ecclesiae vestrae episcopo, successoris electio in vestra potissimum, vestrorumque successorum, qui canonice vixerint, deliberatione persistat. Id ipsum etiam de universis ecclesiae, seu claustri vestri praepositis, sive dispensatoribus eligendis perpetuo observandum censemus. Si quis igitur in crastinum archiepiscopus, aut episcopus, imperator, aut rex, princeps, dux, comes, vicecomes, iudex, aut ecclesiastica quaelibet, saecularisve persona, hanc nostrae constitutionis paginam sciens contra eam temere venire temptaverit, secundo tertiove commonita, si non satisfactione congruâ emendaverit, potestatis honorisque sui dignitate careat, et a sacratissimo corpore ac sanguine Dei et Domini Redemptoris nostri Ihesu Christi aliena fiat, atque in aeterno examine districte ultioni subiaceat. Cunctis autem eidem loco iusta servantibus sit pax Domini nostri Ihesu Christi, quatenus et hic fructum bonae actionis percipiant, et apud districtum iudicem praemia aeternae pacis inveniant. Amen, Amen. Scriptum per manum Petri notarii regionarii, et Scrinii Sacri Palatii. = Datum Romae apud beatum Petrum per manum Iohannis Sanctae Romanae ecclesiae diaconi cardinalis Kalendis Maii, Indictione VII. Anno Dominicae Incarnationis MXC.IX. Pontificatus autem domni Urbani secundi papae XII. = Bene Valete. = Locus sigilli. (Sanctus Petrus, Sanctus Paulus.) Urbanus papa II. legimus, firmavimus.

Tomo 6, apéndice 6, Testamentum sacramentale Ricardi sacristae Ausonensis, anno MC

VI. 

Testamentum sacramentale Ricardi sacristae Ausonensis, anno MC (1100). 

(V. pág. 53.) 

Ex autogr. in arch. eiusd. eccl. n. 1553. 

Sanctorum patrum constitutionibus, et mundanae legis probatissimis sanctionibus, quoniam decretum est de collatis ecclesiasticis rebus, ut in earum iure persistant aeternis firmitatibus; propterea nos testes sacerdos Arbertus, Bernardus, atque Raimundus, ultimae voluntatis Ricardi sacristae morientis verissimi cognitores ipsius testationis, ordinatione supterius adnotati iudicis, coram sacerdote et testibus testificamur iurando manibus propriis super altare Sanctae Mariae villae Leonis, nos vidisse et audisse quando et quomodo idem Ricardus longâ infirmitate detentus, mente tamen sanus, suam voluntatem scribere fecit, et tertii ordinis modo alligari praecepit, quia per se scribere omnino nequivit. Sed quia ab his, quibus hoc iniunexit faciendum, videtur esse qualibet arte neglectem, illius legis ordinem non valentes vel nolentes sollempniter adimplere; nos ideo ne illorum calliditate vel impossibilitate ius depereat sanctae matris ecclesiae, sicut praecipitur in alia lege, scriptam voluntatem illius defuncti quomodo continetur in eius testatione veraciter hic facimus inserere legali auctoritate, qualiter ipse contulit sedis Sancti Petri ecclesiae victui eiusdem Kannonicae. Est autem ordo ipsius donationis et dimissionis tantus et talis de rebus supterius insertis. Dedit autem et dimissit Domino Deo et Sancto Petro omnem suum alodium, quod habebat in rivo Meritabili, in cunctis locis in quibus ipse habebat vel habere debebat quibuscumque modis, eo ordine ut Berengarius frater eius, et Berengarius clericus nepos illius teneant et habeant ipsum alodium dum vixerint, et donent censum carnis kannonicae eiusdem sedis quod inde exit: caetera habeant ipsi aequaliter, et post eorum discessum sit eiusdem kannonicae solidum et libere alodium. 

Et dimissit Sancto Petro seniori suo duos libros óptimos, in quibus sunt expositiones Marchi, Mathei, et Luchae, et unum collectaneum, et quatuor almocelias óptimas ad servitium altaris, ut nullus homo daret eas, nec venderet, neque mitteret in alios usus; et quatuor kandelabra ferrea, et urceolum, et concham: et altari iam dicti Sancti Petri duo manutergia, quae stent in columnis; et ad cooperiendam crucem maiorem tantum argenti unde fieret cooperta usque ad finem sicut caeptum est. Et insuper eidem Sancto Petro et Sanctae Mariae Rivipollensis coenobii dimissit XIII. libras argenti, et Arnallo clerico eiusdem Sancti Petri clausum quod commutavit cum Raimundo Guiberti dimissit, et Martino clerico domos quas tenet Bernardus Gischafredi, et clausum cum eis, et tunicam suam meliorem, et birrum dimisit, et quartas III. vini. Domus autem eius, quas habebat in Vico, in quibus tunc habitabat, dimissit Berengario Petri cum ortis et arboribus, et medietatem ex suis vasis maioribus et capam meliorem et superpellitium, et unum lectum ex melioribus eius pannis, et sarracenam nomine Mariam, et omnes veteres pannos, et cuncta minora vascula, quae erant in supra dictis domibus; et altari eiusdem Sancti Nicholai omnia ferramenta sua dimissit. Ecclesiae autem Sancti Thomae, quam ipse cum fratre suo hedificaverat, dimissit omne alodium quod habebat et habere debebat in omnibus locis ex ea parte rivi Gurri, in qua ipsa ecclesia est, et ultra ipsum rivum domos, quas emerat de Geriberto Guillermi, et clausum, et in Artesso omne alodium quod habebat, medietatem in diebus Bernardi Amalrici, et eidem Bernardo aliam medietatem, et post obitum Bernardi totum solide et libere sit ecclesiae iam dictae Sancti Thomae, et medietatem suorum vasorum maiorum dimissit eidem ecclesiae Sancti Thomae.

Haec est namque supra dicti Ricardi testatoris ultima voluntas de supra dictis rebus, quam nos sicut dictum est superius legaliter publicando, his conditionibus editis infra constitutum legibus ad plenum effectum perduximus, et nullâ fraude suppressimus, sed secundum voluntatem ipsius testatoris, iuxta praeceptum illius legis, in qua absolute praecipitur de voluntate scripta morientis ante sex menses, sicut dictum est superius, coram sacerdote et testibus, ut verius credatur ab omnibus, iurando confirmavimus, et testium ac iudicis signis et subscriptionibus confirmari fecimus infra tempus sepe dictum legibus, scilicet IIII. Kalendarum Aprilis anno XLI. regni regis Philipi. = Arbertus sacerdos. = Sig+num Raimundi Gerberti. = Sig+num Bernardi Petri, qui haec omnino perfecimus, sicut dictum est superius. = Sig+num Guillermi subdiaconi. = Bernardus sacerdos. = Guillermus + = Poncius + levita. = Iudex Guilelmus + hoc confirmo legibus. = Berengarius paraphonista hic adsunt sua scripta +. = Berengarius levita qui hoc scripsit + die et anuo quo supra.

Tomo 6, apéndice 7, Receptio Tedmari levitae in canonicum ecclesiae Ausonensis ann. MXCI.

VII. 

Receptio Tedmari levitae in canonicum ecclesiae Ausonensis ann. MXCI. (V. pág. 60.) 

Ex autogr. in arch. eiusd. eccl. 

Sub sacro.... nomine. Ego Tedmarus levita Sancti Petri Sedis Vici atque canonicus, placuit animis meis, et placet nullius cogentis imperio, nec suadentis ingenio, sed propria et spontanea hoc mihi bona elegit voluntas, ut cartam donationis fecissem Domino Deo, et Sancto Petro, eiusdemque scilicet canonicae, ex omni meo alodio quod habeo in cunctis locis. Est autem in comitatu Ausonae intra parrochiam Sancti Petri praedictae sedis... aquae fluentis Gurrii, quod fuit de Guarino condam clerico, et de filiabus suis, et in alio loco de Socarratis petias III., et in Rochaforti petia I, et ultra flumen de Tezer petiam I. de trilia, quae fuit de Herimano pro incurrimento XL. solidorum monetae Vici argenti purissimi numismatis optimae, et de uxore sua et filiorum eius, sicut resonat in ipsa matricula quam mihi fecerunt. In alio autem loco nomine Savezellis, et in croso intra parrochiam Sancti Andreae de Tonna, concedo ipsi canonicae terras et vineas, quae fuerunt Raimundi Goltredi et nepotae eius duae, et in valle magna kasas cum vineis cum tertia parte de trilia et orto, qui advenit mihi pro paterna hereditate. Haec autem omnia advenerunt mihi de comparacione, quam et de genitoribus meis, sive per quamcumque vocem; et sicut de meo iure cum omnibus exitibus et egressibus suis et affrontationibus suis aeternaliter... et potentialiter concedo ipsi canonicae ad habendum, et tenendum sine interruptione ullius hominis vel foeminae... ut in mea vita teneam omnia haec, et donem ipsam tascham ipsi canonicae. Post autem meum obitum liberum sit et proprium ipsius canonicae. Ego autem archipraesul Berengarius, cum assensu canonicorum omnium, propter pactum huius donationis, concedimus tibi Tedmaro levitae fideli nostro ipsam canonicam iure habendam et possidendam, sicut uni convenit ex nostris ad fruendum. Si quis autem contra hoc venerit pro irrumpendo, non valeat vendicare quod petierit, sed componat in duplo cum sua melioratione. Insuper etiam a Domino Deo et Sancto Petro apostolo, qui habet potestatem ligandi atque solvendi, et domno archipontifici, et nobis omnibus canonicis excommunicatus permaneat, et biothenatus fiat, si aliquid ex hoc quod supra scriptum est temptaverit infringere, vel infirmare. Actum est hoc V. Kalendas Aprilis, anno XXXI. Philippi regis. = Raimundus levita SS. = Benedictus sacerdos SS. = Guilabertus canonicus. = Berengarius gratiâ Dei electus archiepiscopus Terragonensis +. = Guillermus Guisadi. = Bonefilius Tedballus SS. = Berengarius Eriballi. = Ricardus sacrista. = Berengarius paraphonista. = Remundus Atoni. = Alamandus levita. = Raimundus Fulco levita subsc. = Amatus levita. = Petrus sac... = Tedmarus levita, qui hanc cartam donationis fecit et scripsit et firmavit, et firmare rogavit. 

Sant Andreu de Socarrats

XXX. Donatio Episcopi Barchinon. gerentis vicem Alfonsi II. adhuc pueri, super decimis de Azcho, ecclesiae Dertusensi adiudicatis, anno MCLXII. (1162)

XXX.

Donatio Episcopi Barchinon. gerentis vicem Alfonsi II. adhuc pueri, super decimis de Azcho, ecclesiae Dertusensi adiudicatis, anno MCLXII. (1162) (Vid. pág. 160.)

Ex arch. eccl. Dertus. 

Palam fiat universis ecclesiae Dei filiis, quoniam bonae memoriae Raimundus Berengarii, Comes illustris Barchinon., Princeps Aragonensis, ad honorem Dei et pro salute tam animae suae, quam antecessorum et successorum suorum ecclesiam Dertusensem in Sedem episcopalem, et in conventum canonicorum iuxta regulam B. Agustini inibi viventium se dictare et dotare vovit, proposuit et promisit; quod instante mortis articulo, prout disposuerat, sibi facere non licuit. Quapropter ego Guillelmus (a) Dei gratia Barchinonensis Episcopus, vices praedicti Comitis gerens, et ego Guillelmus Raimundi Senescale, saluti animae ante dicti Comitis providentes, et paupertati praedictae Sedis episcopali et canonicorum miserentes, et dispensantes, consilio Domini B. Tarrachonensis Archiepiscopi, Petri Caesaraugustani, Guillemi Gerundensis, Artalli Elenensis episcoporum, Abbatis etiam Sancti Johannis Rivipollensis, Guillermi, et Arberti de Castrovetulo, Arnalli de Lercio, et aliorum tam clericorum, quam magnatum terrae, et concedimus et laudamus ecclesiam de Azchii cum omnibus integre ad eam pertinentibus, et in processu temporis pertinendis, et cum omnibus decimis omnium reddituum de Aschii, et omnium terminorum eius, qui ad Regem pertinent, et in antea pertinebunt; decimis inquam omnium fructum terrae quam animalium et carnium et piscium, cum decimis, et de leudis, de furnis, de balneis, passaticis, ribaticis, et de omnibus usaticis, unde Regi aliquid provenire debeat, exceptis iusticiis et questiis. Haec inquam omnia, sicut melius et verius dici et intelligi potest, concedimus et laudamus supradictae Sedi episcopali Dertusensi, et eiusdem Episcopo, et canonicis inibi Deo servientibus, ut haec omnia habeant et possideant absque inquietatione aliqua, donec Ildefonsus, Rex Aragonensis, et Comes Barchinonensis miles, et extra tutelam fiat. Ex tunc, et si haec et ampliora bona ecclesiae Dertusensi provenire ab ipso speramus, ea quae a nobis laudata et concessa sunt, suo beneplacito reservanda duximus (b). Actum est hoc XIII. calendas marcii, anno ab Incarnatione Domini M.C.LX.II., regnique Ludovicis iunioris XXV. apud Barchinonam in refectorio canonicorum. = Sig+num Guillermi, Barchinonensis Episcopi. = Guillermus Dei gratia Gerundensis ecclesiae subscribo. = Petrus Dei gratia Caesaraugust. (leo Caesaugust) Episcopus subscribo. = Petrus Ausonensis Episcopus subscribo. = Sig+num Artaldi Elnensis Episcopi. = Sig+num Guillelmi Raimundi Senescale. = Sig+num Guillelmi de Castro Vetulo. = Sig+num Arberti fratris sui. = Sig+num Arnaldi de Lercio. Scripta libens ista Petrus confirmo Sacrista Ausonensis. = Sig+num Bertrandi de Castelet. = Poncius, Abbas Sancti Johannis. = Sig+num Geraldi de Jorba. = Sig+num Guillelmi Cervariae. = Sig+num Guillelmi de Montepessulano. = Sig+num Raymundi de Podio alto. = Sig+num Poncii, scribae Ildefonsi Regis Aragonensis, et Comitis Barchinonensis, qui hoc scripsit die et anno supra scripto.

(a) Guillelmus scilicet de Turrerubea, cuius gesta late recensuit Matheus Aymerich Nomina et acta Episcoporum Barchinon.; sed hoc factum siluit, quo nullum huic Episcopo gloriosius reperies.

(b) Praessentem concessionem nedum approbare visus est Ildefonsus, verum novis itidem redditibus Dertusensem postea ecclesiam ipse auxit, ut infra ad anno 1164 palam fit, et anno item 1178 in scriptura dedicationis ipsius ecclesiae, quae incipit: Benedictus Dominus, etc.

XXXVI. Ecclesia S. Mariae de Molsosa subiicitur monasterio Cardonensi, anno MCVIII. (1108)

XXXVI. 

Ecclesia S. Mariae de Molsosa subiicitur monasterio Cardonensi, anno MCVIII. (1108) (V. pág. 203.) 

Ex arch. abb. Cardon. 

In nomine Patris, et Filii, et Spiritus Sancti. Ego Arnallus Ausonensis aecclesie presul sciens aecclesiasticum vigorem episcopali precipue auctoritate consistere, dotis decreto salubri subvenire decrevi aecclesie sancte Dei genitricis semperque virginis Marie, que sita est in monte nuncupato Molsosa. Quam, interveniente preclarissimo viro Bernardo Berengarii, eiusque generosa coniuge Ermingardi, Berengarius Barchinonensis epus, licentiâ canonicorum Ausonensium, venerabiliter dedicavit. Cui etiam de rebus suis egregiam dotem prelibati iam dicte aecclesie constructores fecerunt, et contra molimina adversantium, ut illibata sine macula et ruga maneret, cenobio Sancti Vincentii Cardonensis eam dantes, cum omnibus prephate Virginis aecclesie Molsosensi quolibet modo pertinentibus, in perpetuum subiugaverunt, ut resonat in carta, quam prenominati Bernardus et uxor sua supra scripto martiri fecerunt. Quorum voluntati devotus favens, salva reverentiâ nostre sedis, pretextam aecclesiam beate Dei genitricis supra dicto cenobio tuendam et gubernandam consensu canonicorum nostrorum cum omnibus suis, ut supra texti edificatores voluerunt et fecerunt, subicio. Eidem vero Molsosensi aecclesie cunctas aecclesias in prephato castro fundatas cum cimiteriis omnibusque earum rebus sumitto, quod antiquitus noscitur habuisse. Cuncta autem prescripte aecclesie sibique subiectis aecclesiis Molsosanis collata, in perpetuum eis habitura confirmo. Quisquis autem divinâ miseratione compunctus eas suarum rerum fecerit heredes, gratiam omnipotentis Dei, et sanctorum apostolorum Petri et Pauli, nostre benedictionis particeps, consequatur. Qui vero, quod absit, diabolico instinctu provocatus, iam dictarum aecclesiarum res quolibet modo diminuerit, vel diminuendas instigaverit, nisi digna satisfactione resipuerit, perpetuo anathematis vinculo colligetur, et cum Iuda proditore, loculorum dominicorum fure, infernalibus incendiis iugiter concremetur. Ut autem hec dotis scriptura robur optineat canonicum, manu nostra subscripsi, et nobilium testium subscriptione insigniri volui. = + Arnallus gratiâ Dei Ausonensis epus. = Berengarius iudex atque sacrista +. = Bernardus vicecomes +. = Scripta per manus Raimundi sacerdotis XVI. Kal. Augusti, anno M.° C.° VIII.° incarnationis Dñi nri Ihu Xpi, indictione I.a +.

XXVIII. Carta franquitatis Willielmi Comitis Bisuldunensis pro monasterio S. Petri, an. MXXIX. (1029)

XXVIII.

Carta franquitatis Willielmi Comitis Bisuldunensis pro monasterio S. Petri, an. MXXIX. (1029) (Vid. pág. 98).

Ex autogr. in arch. monast. S. Petri Bisuldunen. 

In nomine sanctae et individuae Trinitatis: ego Wilelmus gratia Dei Comes considerans me peccatorem in omnibus volo aliquit facere quod Deo sit placitum, ut in necessitatibus meis merear illum habere propitium. Concedo itaque et constituo ad domum Sancti Petri Apostoli cuius coenobium constructum est juxta castrum Bisuldunum ut de isto die in antea aut ego aut ullus homo per me in jam dicto coenobio vel in omni terra quam hodie habet vel in antea juste adquisierit, non accipiamus ullum receptum, neque ullam paratam, neque aliquis post me in perpetuum, nisi forte Abbas ipsius loci me rogaverit et invitaverit, sicut ei placuerit. Destruo quoque perversum usum quod ego constitui, ut in hoste mea vel successorum meorum non faciant ullum servicium neque traginam, neque aliquod praestitum neque de cavallis, neque de mulis, neque de asinis, neque de villare, neque mihi, neque ad aliquem post me in aeternum. Accepi autem propter hoc a Tassione ipsius loci Abbate CCC. et eo amplius modios calcis (cal; calç)  propter edificationem palacii mei. Si quis ergo hanc constitutionem voluerit disrumpere, aut ego, aut aliquis homo, si non digne satisfecerimus Deo et Sancto Petro Apostolo, ex tunc de parte Dei Omnipotentis et omnium Sanctorum permaneamus excomunicati per excomunionem omnium Episcoporum quorum nomina in hac carta fuerint scripta. Facta carta concessionis nonis novembris, anno XXXIIII. regnante Rothberto Rege. = + Ego Johannes Sanctae Catholicae et Apostolicae Romanae ecclesiae Praesul. = Oliva Episcopus + ss. (Ausonensis). = Wilielmus comes gratia Dei qui hanc cartam concessionis feci, firmavi et firmare rogavi. = + Petrus quem dicunt Episcopum Sanctae Rufinae. = + Petrus Episcopus + (Gerundensis). = + Wifredus gratia Dei Episcopus + (Bisuldunensis). = Adalaizis Comitissa +. = Sig+num Wilielmus Vices-Comes. = Sig+num Odgario Saione. = Amelius Episcopus. = + Wadaldus ac si indignus gratia Dei Episcopus ss. (=) Bernardus Comes Bisullunensis, proles Wilielmi Comitis +. = Miro ss. = Eneas. = Sig+num Ademar mandatarius Sancti Petri. = Sig+num Bernardus Arnallo. = Sig+num Raimundus Ademar. = Sig+num Raimundus Adalberto. = + Johannes presbiter et monachus qui hanc cartam concessionis scripsi cum literas rasas in V. et VI. versu, et superpositas in VII, versu, et subscripsi die et anno quod supra.

XXXII. Restauratio et dotatio canonicae S. Vincentii Cardonensis, anno MXIX (1019).

XXXII. 

Restauratio et dotatio canonicae S. Vincentii Cardonensis, anno MXIX (1019). (V. pág. 168.) 

Ex arch eiusd. eccl. 

Regnante in perpetuum Xpo Dño Salvatore nostro, anno incarnationis ipsius millesimo nono decimo, indictione secunda, era millesima quinquagesima octava, VI. die nonarum Iulii, feria V., facta est hec dos anno vigesimo quarto regnante Roberto: hanc excellentissimus vicecomes Bremundus dotem iussit scribi, quam S. Vincentii ecclesie a predecessoribus ablatam restituit, et de propriis ampliavit substantiis. Que hoc modo consistit. Quia dificile est inveniri, ut divitiis vel dignitate sublimatus seculari, multis obnoxius non teneatur delictis; iccirco ego Bremundus vicecomes, ob varias animae meae curandas egritudines, pontificem adii domnum Olibanum, videlicet, pariterque Ausonensis, cui idem Deo amabilis presidebat pontifex, clerum ecclesie apostolorum principis in Vico fundate nomine, petens ab eis preceptis metalibus (sic) instrui, quibus et apud Dominum facinorum veniam meorum possem adipisci, et patrie celestis felicitate donari. A quibus, cum salutifera quidem et nimis utilia anime percepissem consilia, et si Deus mihi vitam annueret, libentissime facturum me promitterem universa; illud divina mihi inspirante clementiâ spopondi etiam, ut si probarent rem facto dignam, S. Vincentii apud Cardonense oppidum martiris ad Dei laudem et famulatum sublimarem ecclesiam, adeo quidem ut non solum que meorum essent vitio precessorum ei abstracta vel mutilata, predicte ecclesie cuncta reformare satagerem; sed et non parva de propriis Deo disponente adhiberem; quin etiam talem sufficienti clero eiusdem ecclesie canonicum abbatem preficerem, qui armorum penitus expers esset, et divine facundia scientie, et vite puritate, tam docere, quam preire clerum et populum merito posset. At si loetali stimulo occumberet, vicecomes qui tunc esset loci ipsius, clerus quoque ac plebs nihilominus scientiâ probatum et vitâ, ex eadem ecclesia perquirerent et prefferrent; quod si secus cederet, ita notissimum aliunde rimantes excirent, et supradicte ecclesie preficerent: similem vero modum et legem in cuncta successione servarent. Quod mox saluberrimum ac valde mihi inter cetera profuturum non etiam parvum fiducie apud divinam clementiam dixerunt esse habiturum; admonentes tantum ut bene animo conceptum quantocius perducerem ad efectum. Quapropter ego, et pro Xpi dilectione, et scelerum meorum optinenda remissione, et genitorum sive consanguineorum, vel quicumque predictam ecclesiam sublimaverint, et de suis eam donis locupletaverint, hec cuncta consilio domne, Ermesindis egregie comitise, prolisque ipsius domni Berengarii excellentissimi eque comitis ac marchionis piissimi, et magnifici domnique Ermengaudi Urgellitani excellentissimi comitis, conhibentiâque eorum vel consensu non dispari, ac Deo favente, peregi, et propria manu firmavi, et tam a pontificibus, quam et abbat¡bus, et diversis ordinibus, quam a comitibus et diversarum dignitatum viris, ut firmarentur, rogavi. Que autem et Sancte Cardonensi ecclesie restitui, et de prediis et rebus meis ad presens adhibui, sequens istius textus hostendit libelli. Primo cunctas ecclesias que intra Cardonensis terminos habentur oppidi, ecclesie concedimus et restituimus Sancti Vincentii firma ditione et iure, et tertiam omnium decimarum eiusdem ecclesie partem S. Vincentii, videlicet cum primiciis et offerendis, tertiam quoque placitorum et decimam partem, decimam etiam et tertiam telonei (toloneo) partem, et monete. Inter hec dignum non est oblivisci, ut nulla dies unquam debeat amodo praetermitti in agendis quotidianis missarum officiis super sacrum archangeli altare Michaelis: nulla etiam nox interveniat, que cerei lumine in eadem ecclesia non relucescat. Et si proprio careat, a S. Vincentii aditu (f. aedituo) accipiat. Apud Cardonam duo paria prediorum tribuimus, quorum unum in loco est quem dicunt Planitiem, alterum vero apud Lordellam: vineam vero pendulam cum altera iacente supra salis montem, et quodam arvo farraginali (freginal, ferraginal; ferragenale), et molendina II. cum ortis et quadam vinea iuxta fluminis Cardesnarii ripam: et alia duo molendina apud rivum Oderam iuxta S. Marie ecclesiam: et predium quod est apud Silvam seminatam (selva sembrada), cum decima predii quod Gomesendi fuit pbri. Predium vero quod Fedantii fuit apud Cardesnarium fluvium, et vineam que fuit Gaudiosi, et vineam apud locum nuncupatum Iuncosam (Juncosa), et silvam cum terris cultis et incultis apud locum quem vocant Celatam (Celada): terras quoque et vineas cultas vel incultas, quod Altemiri predium fuit apud locum Fornellos (Fornells) nominatum, et partes iuris mei quas voce quacumque habeo et habere debeo in loco quem Curvas apellant: et cunctas decimas omnis predii mei, illius videlicet, quod in confiniis et locis Cardone contiguis possideo, vel Xpo iuvante possidebo, in loco quem Pradas vocitant, terrarum duo paria. Item iuris mei partes, quas voce qualibet habeo et habere debeo apud castellum Cunillum (castell Cunill, Conil, conill) cum finibus suis presentibus vel futuris. Hec que predicta sunt omnia coram Deo et sanctis eius, et piis et magnificis christiane fidei predictis viris, coramque etiam domno Ermengaudo pontifice Urgellitano reverentissimo, hec facta quoque probante pariter et roborante, in cuius diocesi predicta sita extat ecclesia: et coram aliis viris non modicis, sancte Cardonensi reformavi ecclesie in perpetuum habenda et concessi. Quod si quis haec que nos episcopi superius inferiusque descripti cum abbatibus et diversi ordinis clericis, comitibus quoque, egregioque horum donatore vicecomite Bremundo, totiusque dignitatis viris non solum approbavimus, verum etiam roboravimus, non observaverit, et quicquam horum minuerit, aut temptaverit, vel consensor tam nefarie presumptionis extiterit, sed adiutor in verbo vel facto fuerit, primo iram Dei omnipotentis incurrat, et christiane societatis licentiam perdat, quia velut infidelis ausus est Xpi violare ecclesiam. Deinde omnium Sanctorum perdat patrocinia, et nullius peccati per eorum intercessionem unquam habeat veniam, quia S. Vincentii corrumpendo eius ecclesiam consortis eorum disperdere in terris temtavit memoriam. Post haec diabolus dux eius sit semper in vita sua, et supra picem et carbones eius denigratam infelicem animam a corpore egressam in Flegetontis (Flegentonte, uno de los 4 ríos del inframundo, junto al Aqueronte, Cocito, Lete, Estigia - Estigio) ardentis fluvii profundam imergat undam: et ultrices cum traditore Dñi, et his qui fidem abiecerunt Xpi, eterni incendii sentiat flammas (flamas : llamas; flama : llama), nisi cito resipuerit, et quod commissit vel temptavit, oblata Deo prius poenitentiâ dignâ, predicte ecclesie ad iudicium pontificum et abbatis predicti rectum emendaverit. Ego Guibertus grammaticus sperans beati Vincentii martiris precibus adiuvari, hunc dotis ecclesie ipsius libellum anno incarnationis Dñi predicto, et diebus scripsi kalendarum et feriarum. = Ermengaudus ac si indignus gratiâ Dei epus +. = Borrellus hac si indignus gratiâ Dei Riparcurcensis epus (obispo de Ripacurcia, Ribagorza, Ribagorça) +. = Bermundo vicecomite +. = Engoncia vicechomitissa. = Vivas hac si indignus + pbr. = Bernardus Urgellensis epus +. = Oliva epus. 

Tomo 6, apéndice 46. Narbonensis concilii decretum pro restauranda ecclesia Tarraconensi.

XLVI. 

Narbonensis concilii decretum pro restauranda ecclesia Tarraconensi. (V. pág. 226.) 

Ex arch. eccl. Aggerens. n. 960. 

Anno ab incarnatione Domini C.XXVIIII. post millesimum (1), hebdomadâ de Passione Domini, sancta sinodus archiepiscoporum, episcoporum, et abbatum, aliorumque religiosorum apud Narbonam in ecclesia Sanctorum martirum Iusti et Pastoris congregata, in qua venerabilis Arnallus ipsius primae sedis Narbonensis archiepiscopus, et sanctae Romanae ecclesiae legatus praesidens, Ollegarius Terraconensis metropolitanus, cum utriusque metropoleos suffraganeis episcopis, et abbatibus: considerantes qualiter christianitatem, quae tot oppressiones, et mortes a sarracenis assidue patitur, sucurrerent, consilium cum Deo inierunt, ut Tarraconensem sedem, quae existit citerioris Hispaniae caput, restaurare satagerent. Constituerunt itaque ad honorem Dei, et fidelium animarum salutem, et restaurationem ipsius ecclesiae, symbolum, quod confratriam (cofradía) vocamus; videlicet, ut unusquisque confrater (cofrade) donet de bonis suis secundum quod in corde suo elegerit; et quotannis reddat votum suum Deo quasi censum capitis sui pro anima sua ipsi ecclesiae et legatis eius. Hoc quipe faciant archiepiscopi, et episcopi pro se; et praelati canonicorum atque monachorum pro se, et pro sibi subiectis. 

1: Aliud exemplar ibid n. 2342 peractum hoc concilium atque decretum ait anno 1128. 

Alii vero tam clerici quam laici donent in hanc confratriam, si non amplius, saltem XII. denarios; aut si impotentes fuerint, quot eis placuerit. Constituerunt etiam, ut pro hac devotione et censu, quem super se pro Deo imponunt, omnes archiepiscopi, et episcopi, abbates, ceterique praelati, atque subiecti sacerdotes, audito cuiuslibet confratris obitu, cantent pro eo missam. Pro illis vero, quorum transitus ad aures eorum non pervenerit, et pro ceteris, secundâ feriâ primae hebdomadae quadragesimalis offerant sacrificium Deo omnes sacerdotes confratres. Illos etiam, qui iam in Christo dormierunt, in hac confratria suscepti (suscipimus), pro quibus suorum amicorum devotio similem censum in vita sua exsolvere deliberaverint. Apostolicâ quoque auctoritate freti omnes ibi cohabitantes, vel convenientes, et res eorum in protectione Beati Petri, et sua receperunt, et in pace, et in treva Dei in omni loco statuerunt; ita ut quicumque in eundo, vel permanendo, seu redeundo eis aliquid foris fecerit, iram Dei incurrat, et excommunicatus ab omnium fidelium societate alienus existat, donec eis satisfaciat. = Ego Arnallus Narbonensis archiepiscopus, et sanctae Romanae ecclesiae legatus sig+no confirmo. = Ego Ollegarius Sancte Terraconensis sedis metropolitanus sig+no confirmo. = Amelius episcopus Tolosanus sig+no. = Allebertus Agatensis episcopus sig+no. = Riamundus Mâgalonensis episcopus sig+no. = Arnaldus Carcassensis episcopus sig+no. = Bermundus Biterrensis episcopus sig+no. = Petrus Lutovensis episcopus sig+no. = Petrus Elenensis episcopus sig+no. = Berengarius sanctae Gerundensis sedis episcopus sig+no. = Raimundus Ausonensis episcopus sig+no. = Petrus Urgellensis episcopus sig+no. = Petrus Cesaraugustanus episcopus sig+no. = Raimundus Sancti Saturnini Tolosae abbatis sig+no. = Gerallus Lesatensis abbas sig+no. = Arnallus abbas Aggeris sig+no. = Petrus Tomerensis abbas sig+no. = Berengarius Carsensis abbas sig+no. = Aicardus Sancti Stephani Tolosae praepositus sig+no. 

Tomo 13, apéndice de documentos, 21-30

XXI.

Donatio Guitardi Archilevitae ad ecclesiam Gerundensem: anno DCCCCXCV. (Vid. pág. 82.)

Ex Cartor. curiae episc. Gerunden. 319.

In nomine Domini ego Guitardo Archilevita donator sum domum Sancta Maria Sedis Gerunda. Manifestum est enim quia placuit amicis meis, et promptissime placent, ut pro remedium animae meae et remedium animae avunculi mei Lobathoni condam cartam donationis fecissem ad tibi jam dicta Domini nostri Jhesu Christi genitrice Sancta Mariae de domibus meis in quo nunc habito et dego sicuti et facio. Dono namque tibi per huius donationis indaginem ipsas meas domos noviter constructos quae ego habeo infra muros de Gerunda civitate (pone civi-vitate) justa cellarium atque cenaculum episcopale qui mihi advenit per mercedem largitionis quod michi fecit predicto avunculo meo bonae memoriae quondam Lobatono cuius memoria in benedictione sit semper, seu per quamcumque voce. Quae affrontat ipsum mansum vel donum (domum) cuncta sui officinia de parti orientis in via et platea quae pergit ad Gerundella, de meridie similiter in via et in platea predictae civitatis, qui ambit ea, de occiduo in casas de Goltredo levita, et Guifredo sacerdote, de circi in coquina et curte et solario episcopale. Quamtum istas affrontationes totidem includunt cum solos et superpositos, cum guttis et stilliciniis, cum curtibus et diversis officiniis atque hedificiis sic dono ea omnia ad tibi supralibata virgine Sancta Dei genitrice Maria ab omni integritate simul cum exiis et regressiis earum, exceptus ipsa xenodochia quae ad pauperum ac peregrinorum hospitia supralibato avunculo meo Lobatom jussit construere, et est manifestum. Quae vero predicta domo universaque eius pertinentia quae supra resonat quae tibi gloriosa dono atque concedo, de meo jure in tuo trado; ita ut in diebus vitae meae teneam cum et possideam quiete et secure, et sine aliqua inquietudine quamdiu vixero. Et post obitum meum remaneat ad tibi prelibata virgine Sancta Maria cum omni integritate, et quicquid exinde servi tui voluerint gerere, et facere, plenissimam in omnibus licentiam habeant et perfluant, quemadmodum et de aliis munificentiis Sedis tuae pertinentibus. Quod si ego donator aut ullus aliquis homo qui contra hoc venerit ad inrumpendum, non hoc valeat vendicare, sed componat aut componam tibi supra taxata omnia in quadruplum, prout Patres Sancti sanxerunt, et in antea ista donatio firma permaneat omnique tempore. Acta donatione XIII kalendas februarii anno VIII regnante Hugone Rege, qui Dux fuerat pridem. = Guitardo qui ista donatione feci et firmare rogavi. = Arnulfus ac si indignus gratia Dei Episcopus et Abbas +. = Aiz Archipresbiter ss. = Eredarius ss. = Bonushomo levita scripsit + die annoque prefixo.

XXII.

Judicatum pro ecclesia Gerundensi, anno MII. (Vid pág. 88.)

Ex Lib. virid. Capit. eccl. Gerunden. = fol. 186.

Antiquitus enim sanceitum (sancitum) est, et in precedentium Patrum sententiis reperimus scriptum ut judex de re discursa juditia conscribat, suaque manu roboret, ne fortasse qualibet affaturum ex hoc intentio moveatur. Quapropter ego Soniffredus (con ff) judex, et Guillermus et Sendendus (Senderedus?) Judices, imperando Bernardo, gratia Dei Comite scriptura notitiae statuimus, qualiter modo venit Odo Episcopus Sanctae Mariae Gerundensis ecclesiae una cum suorum katerve (caterva, multitud) clericorum in Castrum Bisulunum (Besalú) ante supra scripto Comite ante suosque regni proceres, id est, Adalbertus, Abbo, Dela, Madamiro, Abbates, laycorum presentia Miro Vicecomes, Auriol (Oriol), suoque filio Johanne Adalbertus filius Fredoloni, et Adalbertus (pone Abaldertus) Cassioni, Amadrico, Sonifredo, Rogario, Bonifilio, Miro, Menardo, Ardimando, Arnal, Tebet, et item Senfredo, Stephano Sayone (saio y Sagone más arriba, pero referidos al nombre propio Leopardo; sayón) et ante supra scriptos Judices vel caeterorum bonorum hominum ibidem consistencium suam ingenti promit quaerelam de parrochia Sancti Petri qui est situs in Monte Accuto (Montagut, monte agudo). Et de parrochia Sancti Foelicis, cuius domus est fundata in villa Beiuta quod predictus Comes tenet et clamat ut has ecclesias cum omni eorum decimas et primitias vel oblatione fidelium debent esse proprie de predicta Sede, et in ejus jure manere perhenniter. Predictus Comes libenter ieum audivit et diligenter inquisivit utrum debent esse predictae ecclesiae cum omnia quae ad eas pertinent de prefata Sede, an suus directus per ulla sua adquisitione aut per voce suorum parentorum. Has igitur voces requisitas ego supra scriptus Bernardus audivi auctoritates prefatam Sedem timui transgredere precepta sanctorum canonum et recognovi meminitas ecclesias cum omnia que ad eas pertinent plus esse directum Domino Deo suaeque genitricis Mariae et de predicta Sede vel supra scripto Odoni Episcopi quam meum, aut de nulla potestate supra scripti Odoni Episcopi et canonicis eius qui ibidem (pone ibiden) aderant, id est, Guillermo Archilevitae, et Argivuto primi scrinii, necnon et Agalberto, et Adalberto, Anusto, videlicet et Raymundo Galindo quoque et Bonefilio, Soniofredo, scilicet et Gondemaro Donuntio quamvis et Guillermo et Sperandeo et Berengario Petrone et Alexander, ut deinceps nec ego nec ullus vivens homo nec ulla potestas secularis supra scriptas ecclesias omnia quae ad eas pertinent de jure praefata Sede subtrahere aut violare presumat. Et qui haec facere presumpserit aut ista scriptura nostrae diffinitionis violare conaverit aut invalidam eam fieri voluerit, hoc quod repetierit inane fiat, et omnipotens Deus una cum Sanctis suis ei resistat, et insuper ista supra nominata omnia a supra scripta Sede in quadruplo componere cogatur et canonica dampnatione subjaceat, et in antea ista notitia vel diffinitione firma et inconvulsa permaneat in evo. Acta est igitur haec notitia vel diffinitione II nonas junii anno VII regnante Roberto Rege. = Sig+num Bernardus + gratia Dei Comes qui hanc notitiam vel diffinitionem firmavi et testibus ad roborandum tradidi. = Sig+num Miro Vicecomite. = Sig+num Oriol. = Sig+num Arnal. = Sig+num Mir. = Sig+num Adalbertus. = Sig+num alium Adalbertum. = Sig+num Menardus. = Sig+num Ardeman Adalbertus. = + Sonifredus. = Sig+num Abo Aba caenobii Sancti Laurentii. = Miro ss. = Stephanus ss. = Ego Guillermus Judex huius edictionis tactu necessitate oculorum signoque impressionis corroboro +. = Sonifredus Judex ss. = Adalbertus sacerdos et Abba ss.

XXIII.

Notitia judicati pro ecclesia Gerundensi, anno MIV. (Vid. pág. 88.)

Ex autogr. in arch. eccl. Gerunden.

In judicio (falta el cuerpo de la i, sólo está el punto) Bernardi gratia Dei Comiti, seu et de Judices qui jussi sunt judicare, id est, Soniefredus et Senderedus judices in presencia Wadamiro, Adalberto, Wifredo, Abbone Abbates (Abo Aba más arriba) et Wilielmo Archilevita, laichorum presencia Arnal, Mironi Vicecomite, Gauzefredo, Senderedo, Pontio clerico, Tassioni, Richardo, Stephano, Salone et aliorum multorum bonorum hominum ibidem consistentium: in istorum namque supra dictorum presencia veniens Oddo, Episcopus Sanctae Sedis Mariae Gerundensis aecclesiae cum suis clericis in Kastro Bisulduno ante predicto Comite vel Judices supra scriptos inter multas alias quaerelas querelavit se de parrohechias (parrochias) de Torteliano et de Argelagario et de ipsas aecclesias qui in jam dictas villas sunt fundatas in honore Sanctae Mariae. Unde arserto (asserto) vel mandatarius predicta Sede extitit Arnulfus AEpiscopus Ausonensis, Abba Sancti Felicis et petivit homines, id est, Oriol et fratri suo Bonefilio et Wilielmo de ipsa parrochia de Saturnense, et de ipsa aecclesia de Sancta Cecilia, eo quod injuste abstraxissent predictas aecclesias cum illorum parroechias, et cum omnia ad eas pertinentibus de jure prelibata Sede. Responderunt isti nominati Oriol et Bonefilius et Wilielmus quod centum annos et amplius inter illos et illorum parentes tenuerunt eas jure hereditario sine blandimento de ullo AEpiscopo Sedis Gerundensis: unde supra scripti Judices interrogaverunt (parecen dos palabras, in +) suprascripti Oddoni AEpiscopi, si possit ostendere ullam scripturam aut ullum inditium unde possint cognoscere si est directus predicta Sede, an non. Respondit Oddo Episcopus: possim utique. Et ostendit veridicam scripturam de diffinitione (con una sola f en el texto) quae fecit Wigo AEpiscopus bonae memoriae inter Abbone levita et Flavio presbitero. Unde supra scriptus Abbo tenebat per jus prelibatae Sedis et donitum praefati Wigoni proprii AEpiscopi jam dictis ecclesiis de Torteliano et de Argelagario et de Saturnense cum aiacentiis et apenditiis earum et cum decimis et primitiis earum et flavius similiter ipsa de Talexano. Et isti suprascripti heredes responderunt umquam non tenuisse ullus AEpiscoporum supra scripta Sedis supra scriptas parrochias in jure suo nec eas dedisse alicui. Prelibati vero judices adhuc interrogaverunt supra scriptum Pontificem, si potebat probare per testes idoneos quod suprascriptus Wigo vel successores sui tenuissent jam dictas parrochias. Idcirco suprascriptus Oddo profert sua testimonia, id est, Arnulfum AEpiscopum (a partir de aquí las AE serán ae minúscula) qui et mandatarium et Wilielmum Archilevitam eiusdem pagi, qui proferunt se jurare quod illos videntes et audientes tenuit eas Abbo levita supra scriptus, et recognovit eas per directum de Sancta Maria supra scripta Sede et per donitum de Mirone aepiscopo. Denique supra scriptus Oriol, et Bonefilius et Wilielmus ut vidimus jam dictam scripturam et tam verissima testimonia una cum consilio et licentia domni Bernardi Principis praefati atque cum consultum praefatorum judicum non accepimus sacramenta sed recognoscimus supra scriptas ecclesias cum illorum parrohechias et cum omnes res ad easdem ecclesias pertinentes plus debet esse de aepiscopo scripta Sede per directum, quam de nos aut de heredibus nostris sive de ullo homine jure hereditario. Ob iit recognoscimus nos et exvacuamus in vestrorum hominum presentia vel juditia quod neque nos neque ullus de heredibus nostris vel aliqua si... persona umquam audeat violare vel disrumpere vel inquietare supra scriptas parrochias de jure Sanctae Mariae Sedis Gerundensis, et qui haec facere presumpserit hoc quod petierit non valeat vindicare, sed libram auri componat, et in antea ista... (exvacuatione o recognitione) one firma permaneat omni tempore. Facta recognitione vel exvacuatione XIII kalendas marci, anno VIII regnante Rodberto Rex. = Sig+num Oriol. = Sig+num Rechards. = Sig+num Bonefilius. = Sig+num Richelde qui hanc recognitione vel exvacuatione firmavimus. = Sig+num Wilielmus.

XXIV.

Carta cessionis Comitis Bisuldunensis in favorem Episcopi Gerundensis super juribus villae de Bascara, anno MLXVI. (Vid. pág. 108.)

Ex Lib. virid. Capit. eccl. Gerund. fol. 205 b.

In nomine Domini ego Bernardus gratia Dei Bisuldunensis Comes propter amorem Dei et Sanctae Dei genitricis Mariae, paccata atque sopita omnium quaerimoniarum lite diffinio, dono atque trado Omnipotenti Deo et Beatae Mariae Gerundensis seu etiam tibi Berengario Episcopo eiusdem Sedis omnes usaticos et albergas, et quidquid amodo juste, aut injuste inerant mihi in dominicatura quam dicunt Baschara, et in pertinenciis eius omnibus, et quae ibi fuerunt patris mei atque Comittum retroactis temporibus, ut libere et quiete, predicte Presul, habeas prefatam dominicaturam quemadmodum et mei successores amodo et usque in eternum. Et non sit fas ulli Comitum post me sequentium quidquam mali vel inquietudinis ibi exercere, set semper in jure Dei, eiusque matris potentialiter et honorabiliter consistere. Quod similiter esse factum recognosco a G. Comite Bisuldunensi fratre meo et decessore. Quod si ego predictus Comes Bernardus aut ullus antecessor (successor) meus hoc infringere temptaverimus, non hoc valeamus facere, sed usquequo ad condignam satisfactionem venerimus, excomunicationi subditi simus, et postea haec diffinitio firma et stabilis permaneat omni tempore. Facta scriptura diffinitionis IX kalendas novembris anno VII regni Philippi Regis. = Bernardus + gratia Dei Comes. = + Riambaldus levita qui hanc diffinitionem scripsi die et anno quo supra.

XXV.

Concilium Gerundense habitum anno MLXVIII. (1068) (Vid. pág. 110).

Sinodus habita aput Gerundam jussu domni Alexandri Papae, ubi sua vice praefuit Hugo Candidus Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis Presbyter residente domno Guifredo Narbonensi Archiepiscopo cum caeteris Episcopis et Abbatibus subterius comprehensis, a quibus constituta sunt haec quae infra continentur.

Anno Dominicae Incarnationis millessimo LXVIII. sub praesentia domni Remundi, Barchinonensis Comitis et domne Almodis Comitissae quorum cura et instantia haec Sinodus congregata est.

I. In primis condempnaverunt ibi detestabilem simoniacam eresim non solum in graduum ordinibus, sed etiam in ecclesiasticis honoribus: videlicet ut non attribuantur muneris vel obsequii saecularis praetio sed bonae vitae et sapientiae merito. Et sicut turpis gratiae lucrum proibetur in sacerdotii capite, ita abdicetur a tocius clericalis honoris corpore. Sicque quod gratis accipitur secundum Dominicam sententiam gratis detur, ita ut nullus clericus vel laicus vendat vel emat ecclesiasticum honorem. Et nullus teneat ecclesiastica ornamenta qui sit laicus, neque sit inde Sacrista aut Baiulus.

II. Deinde constituerunt ut ecclesia quae plus non habet de decimis quarta pars ei reddatur ad opus presbiterorum et clericorum. Et ut ex omnibus rebus quae possidentur tam de operibus manuum quam ex agricultura seu de molendinis sive de ortis et arboribus, et ex omnibus animalibus primiciae et decimae reddantur.

III. Item excomunicando sancxerunt ut incesti omnibus modis separentur. Deinde habeant licentiam in eundi melioris coniugii.

IIII. Item constituerunt ut illi qui suas uxores dimiserunt et alias acceperunt, suas recuperent, si vivae fuerint et alienas dimittant; et nisi hoc fecerint, sint ita excomunicati tam incesti quam isti ut nullus christianus eis Ave dicat, nec cum eis manducet neque bibat, in ecclesia simul non orent; si infirmati fuerint, non visitentur nisi pro satisfactione; et si mortui fuerint sine Paenitentia et comunione, non sepeliantur.

V. Item judicaverunt de clericis arma ferentibus ut arma dimitant et quaeque illicita cum his commiserunt, digne defleant. Quod si agere noluerint, de choro exeant et cannonicam perdant et omne beneficium ecclesiae amittant. Si vero haec relinquere noluerint, praelibatae sententiae de incestis subiaceant.

VI. Clerici si lectores fuerint et uxores duxerint, in lectoratu permaneant et in choro, sed non in congregatione canonica.

VII. A presbitero usque ad subdiachonum, si uxorem duxerint aut concubinam retinuerint, de coro exeant, et omne beneficium ecclesiae perdant, et cum laicis in ecclesia maneant. Quod si inobedientes extiterint, sententiam de incestis incurrant.

VIII. Illi autem clerici qui arma et uxores dimiserint, securi et quieti et sinc ullo pavore permaneant. Nullus res eorum diripiat, nec eis aliquam iniuriam faciat, sed et ipsi et res eorum semper sint in pace et in tregua Domini per omnes dies.

VIIII. Clerici et monachi alterius regionis non recipiantur sine comendaticiis literis sui Pontificis. De usurariis clericis et de ministris laicorum aut desinant aut deponantur. Clericus a maiori ordine usque ad minorem non sit aleator neque venator.

(falta la IX)
X. Ad finem huius denunciamus capituli, ut illi persistant in supradicta excomunicatione qui predia cannonicarum seu monasticarum diripiunt congregationum.

XI. De terris vero seu possessionibus ecclesiastici juris quae ab Episcopo sive a clero laicis hominibus aliquo modo dantur sanctientes, statuere ut post obitum Episcopi, Abbatis aut clerici qui illas dedisse dinoscitur, libere et solide revertantur ad ecclesiam cuius dominii easdem fuisse constiterit. Quoniam injustum est eorum post mortem quoquo pacto exequi dationem qui non valent prelibatas res ecclesiae dimittere per successionem nec a laicorum filiis, eredibus sine succesoribus possesiones ecclesiae post mortem parentum vel propinquorum, quamvis ab eisdem parentibus longe possesas illorum voce censuerunt juste unquam potuisse vel posse repeti aut consequi, quia res Deo dicatae non debent a laicis ereditario jure possideri.

XII. De terris autem quas a Christicolis detestanda Judeorum emit aut emerit perfidia, statuere ut omnis decimatio earum ita illi daretur ecclesiae in cuius parroechia aeedem terrae sitae sunt vel fuerint, quemadmodum si a Christianis colerentur, quoniam injustum est ecclesiam eas decimas amittere seu amississe quas constat antequam Judei huc advenirent, illam habuisse. Quapropter unde amittit primicias et oblaciones, saltem exinde habere debet decimationes. Hugo Candidus Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalis Presbiter et Legatus his sinodalibus gestis vice domini mei Papae ss. = Guiffredus Narbonensis Archiepiscopus ss. = Guilelmus Auxensis Archiepiscopus ss. = Berengarius Gerundensis Episcopus ss. = Guilelmus Urgelensis Episcopus ss. = Guilelmus Ausonensis Episcopus ss = Berengarius Agatensis Episcopus ss. = Salomon Rotensis Episcopus ss. = Guilielmus Comeniensis Episcopus ss. = Seguinus monachus et presbiter agens vicem Durandi, Tolosani Episcopi ss. = Guibertus Clericus agens vicem Uzeticensis Episcopi ss. = Frotardus Tomerensis Abbas ss. = Dalmacius Crassentis Abbas ss. = Andreas Sancti Cucufatis Abbas ss. = Renardus Sancti Martini Categonensis Abbas ss. = Oliva Sancti Petri Gallicantus Abbas ss. = Amatus Sancti Salvatoris Bredensis Abbas ss. = Tassio Sancti Laurentii Abbas ss.

Item praelibatus Cardinalis cum praefatis Episcopis seu Abbatibus sive Principibus et tocius terrae magnatibus confirmavit necnon et laudavit pacem et treguam Domini sicut erat aprehensa in episcopatu Gerundensi. Et addidit in eadem tregua dicta consensu omnium atque jussit, ut parimodo teneretur a Dominica octavis Pascae usque ad octo dies post Pentecosten.

Si quis vero inobediens fuerit his predictis constitucionibus aut transgressor earum, excomunicationi anathematis subjaceat, quoadusque resipiscat et ad satisfactionem inde cannonice veniat.

XXVI.

Concilium ibidem habitum anno MLXXVIII. (Vid. pág. 110.)

Item altera Sinodus Gerundensis celebrata temporibus Gregorii Papae instante Episcopo Amato eius Legato.
Anno Dominicae Incarnationis LXXVIII post millesimum (1078) convenit in Jerundensem ecclesiam Sancta Sinodus Episcoporum vel Abbatum, ubi vice domni Gregorii Papae praefuit Amatus Episcopus Sanctae Romanae Ecclesiae Legatus, a quo cum coeterorum conibentia sunt plurima sanccita secundum cannonum decreta, de quibus referentur pauca, ne nostri decidant memoria.

I. Primitus enim constituit de his qui assistunt altari in administrando Corpore et Sanguine Dominico videlicet sacerdotibus, levitis sive subdiaconis, et qui in clero deputati excellentiori devoverunt se vitae, ut in nullo contubernio comunicent mulieribus. Si quis vero, quod absit, de coetero palam nubserit, vel concubinam duxerit, gradus sui et honoris periculo subiaceat et a coro exeat, quoad usque cannonice satisfaciat.

II. Item decrevit ut nullus Episcoporum aliquem clericum in ecclesia sua audeat per pecuniam sublimare sive promovere vel ecclesiasticos honores vendere. Ille vero qui emerit non solum sit alienus ea dignitate quam peccuniis adquisivit, sed etiam proprio gradu et excomunicacioni subcumbat, donec quod male obtinuit, dimittat.

III. Item promulgavit ut nullus presbiterorum, diaconorum, subdiaconorum filius in eadem ecclesia possideat paternos honores; et idem clericorum filii ad alciores gradus non promoveantur. In acceptis autem gradidus maneant, nisi vita illis obstiterit.

IV. Item etiam filii clericorum tam laici quam clerici nullo modo possideant ecclesiasticos honores quos patres eorum pro beneficio ecclesiae abuere vel retinuere. Qui pretermiserit, excomunicetur.

V. Decrevit etiam ut clerici arma ferentes, nisi dimiserint arma, sint alieni a Corpore et Sanguine Domini et ab ingressu tocius ecclesie et Christianorum sepultura et omni comunione ecclesiastica; numquam amplius in Christi Ecclesia ad maiores honores sive gradus, si rebelles perstiterint, sublimandi.

VI. Item constituit ne clericus barbam vel comam nutriat vel coronam capitis (tonsura, corona de la cabeza) abscondat non radendo vel parvam faciendo (no afeitando o haciéndola más pequeña), tamquam erubescens quod in ereditaria Christi sorte sit electus, neque ulterius induat militaria indumenta diversis

variata coloribus (que no lleven indumentaria militar de varios o variados colores).

VII. In consanguinitate coniuncti (coyunda), nisi digna satisfactione

separentur, separati ab Ecclesia et Corpore Christi maneant.

VIII. Concubinarii vero et usurarii (concubinarios y usureros) nisi resipiscant excomunicentur.

IX. Sancxerunt etiam ut omnium terrarum decimacio quas execranda infidelium Judeorum saevicia excolebat ita illi exiberetur ecclesiae in cuius parroechia aeedem terrae sitae sunt, quemadmodum si a Christianis colerentur.

X. Item statuere ut si quae ecclesiae per peccuniam sunt consecratae vel a simoniacho, a legitimo cannonice consecrentur Episcopo. Si qui etiam Clerici peccuniam prebendo vel a simoniacho sunt ordinati, eodem modo a catholico ordinentur Episcopo: non enim in his fit reiteratio sed ipsa consecratio, quoniam nihil precesserit quod ratum haberi queat.

XI. Clerici autem alterius regionis non recipiantur sine proprii Pontificis litteris.

XII. Scimus quidem laicis aecclesias non competere, sed ubi illis ex toto auferri non possunt, saltem oblationes missarum aut altarium seu primicias laycis omnino prohibemus. De cimiteriis autem et sepultura et baptisteriis exaccionem fieri omnino prohibemus.

Amatus Episcopus Sanctae Romanae Ecclesiae Legatus is sinodalibus gestis vice domini mei Papae ss. = Berengarius Jerundensis Episcopus ss. = Berengarius Ausonensis Episcopus ss. = Raimundus Elenensis Episcopus ss. = Raimundus Rotensis Episcopus ss. = Petrus Carcassonensis Episcopus ss. = Umbertus Barcinonensis Episcopus ss. = Guillermus Commeniensis (Comeniensis más arriba : Comenge) Episcopus ss. = Fulco Archidiaconus agens vicem Urgelensis Episcopi ss.

XXVII.

Acta consecrationis ecclesiae S. Joannis de Lauredo (Laureto : Lloret), anno MLXXIX. (Vid. pág. 112.)
Ex translato coevo (pone cooevo, co+oe+vo) in arch. eccl. Gerund.

Anno Incarnationis Dominicae millessimo LXXVIIII, era millessima CVIII indictione VII (a: certe II.) venit domnus Berengarius Sanctae Sedis Jerundensis Episcopus ad consecrandam eclesiam in honore Sancti Johannis constructam in comitatu scilicet Jerundensis in castro que dicitur Laureto. In qua die consecrationis dono ego Sicardis femina et filiis meis Uzalardus atque Bernardus clericus simul cum Oto noster castellanus ad diem dedicationis huius ecclesiae propter remedium animae nostrae et parentum nostrorum decimas et primicias de ipsa terra nostra erema quem adduximus in cultum, et modo tenemus in dominicum nos et nostri rustici qui ruperunt ipsam terram. Hoc est ipsa mata ubi est constructum ipsum castrum et prefatam ecclesiam. Terminus autem huius dono ita se habet: ab orientali parte terminatur in vinea Saturnini que dicitur, a meridie parte terminatur in litus maris, ab orientali quoque parte concluditur in rivum qui discurrit de Laureto, a parte aquilonis terminatur in Valle marina, sive in ipsa gaerneda et ipsa mata sicut concluditur ab omni integritate donamus et concedimus decimas et primicias. Item donamus nos prefata ad jam dictam nostram ecclesiam ipso campo qui est ad ipsa buadella ab integre in dominicum. Et ego jam dicta Sicardis dono de mea complantatione quarteratam I vineae, sicut est terminata et designata et est manifestum. Quae vero predicta donatio de nostro jure tradimus et concedimus prefatae ecclesiae ut omnipotens et misericors Dominus qui est pius et misericors dimittat nobis peccata nostra in presenti seculo et in futuro, ipse qui Publicanum justificavit, et mulierem peccatricem justificatam surgere fecit, et Latroni in cruce pendenti paradisum promisit.
Sub eo modo donamus nos et concedimus predicta omnia prefatae nostrae ecclesiae ut neque nos, neque posteritati nostri aut aliquis vivens homo de prefata omnia nihil inde minuat nec auferat. Et si quis temptaverit facere, ira Dei incurrat, et a liminibus sanctae Dei ecclesiae extraneus existat, et cum Juda traditore particebs fiat, et ista prefata donatio inconclusa permaneat. Quae est facta X. kalendas februarii anno XVIIII. regni Phylipi Regis. = Sig+num Sicardis feminae. = Sig+num Otto, qui ista donatione pro meo animo fecimus et firmamus firmarique rogamus. = Bernardus Sacerdos scriptor et exarator qui haec scripsi et sub die + et anno quo supra. = Actum est hoc VI. nonas julii anno Domini MCCXVIII.
= Sig+num Geraldi de Montebarbato. = Sig+num Guillermi de Ilice. = Petrus Ypodiachonus qui hoc translatum (pone tranlatum, falta la s de trans) tanlatare vidit. = Petrus presbiter qui hoc tranlatum fideliter transtulit et scripsit die et anno quo supra +.

XXVIII.

Consecratio ecclesiae S. Mariae de Aredo in dioecesi Gerundensi. anno MLXXVIII. (Vid. pág. 112.)

Ex autogr. in arch. eccl. Gerunden.

Anno Incarnationis Dominicae sexsagesimo nono post millesimum, era millesima centesima quarta decima, indictione V. venit domnus Berengarius Sanctae Sedis Gerundensis Episcopus ad consecrandam ecclesiam in honorem Sanctae Mariae constructam in comitatu scilicet Jerundensi, in loco qui dicitur Valle Aradis. In qua die consecrationis dedit Bernardus Gaucefredi ex omni parte jam dictae ecclesiae cimiterium habens XXX legitimos passus ex suo alodio sub tali defensione et quietudine, ut aliquis homo cuiuscumque ordinis, honoris vel aetatis ibi aliquam violentiam quocumque tempore non inferat, set ob honorem et reverentiam prefatae ecclesiae salvo munimine consistat. Et jam dictam ecclesiam atque alodium donat predictus Bernardus Sanctae Mariae Sedis Jerundensium taliter ut per singulos annos exeat redditus inde, libram unam cerae ad jam dictam Sedem, et Archidiaconem eius. Preterea subdidit prelibatus Praesul prefatam ecclesiam sub ditione et apenditione Sanctae Christinae Aradis taliter ut eiusdem clerici cantent eam, et ut ab odierno die et tempore non amittat aliud de suo honore quod modo habet et habere debet propter jam dictam hanc ecclesiam. Haec donatio predictae ecclesiae vel cimiterii eiusdem tali modo fit, ut jam dictus Bernardus vel posteritas eius teneat et possideat haec omnia omni tempore sine ulla inquietudine vel sine ulla alicuius hominis contradictione in servitio solius Dei, et eius Jenitricis preter hoc solo sensu supra scripto. Hacta haec dos pridie kalendas januarii anno VIIII. X Philipi Regis Regni. = + Berengarius Dei gratia Gerundensis Episcopus +. = Poncius levita +. = + Raimundus Archilevita +. = Sig+num Bernardi Gaucefredi. = Sig+num Matfredi. = Sig+num Arnalli Dalmacii. = Sig+num Berengarii Reimundi. = Petrus monachus et presbiter qui hanc dotem scripsi cum litteris rasis et super positis vel emendatis die et anno prefixo.

XXIX.

Carta testamenti D. Bernardi Umberti Episcopi Gerundensis. anno MCX (1105). (Vid. pág. 121.)

Ex autographo in arch. eccl. Gerund.

Haec sunt conditiones sacramentorum quarum seriem hordinavi ego Petrus Sacrista atque Judex praesentibus sacerdotibus Bernardo et Petro et aliis clericis Guillermo et Pontio de extrema voluntate Bernardi Gerundensis Episcopi qui olim defunctus est in Jherosolimitano itinere. In huius Judicis praesentia et praephatorum hominum notitia nos testes Arnallus et Bernardus testificamur extremam voluntatem jam dicti Bernardi Episcopi qui fuit condam. Quapropter nos praedicti testes verum pariter dantes testimonium ab eo rogati juramus in Deum et super altare Sanctae Anastasiae quod situm est in ecclesia Sanctae Mariae Sedis Gerundae, quia nos vidimus et audivimus praesentes, quando praedictus Bernardus Episcopus volens pergere in jam dicto itinere Sancti Sepulcri in sua plena memoria ac loquela hordinavit suam extremam voluntatem et hordinationem suarum rerum per suum firmum testamentum, per quod constituit essent sui helemosinarii et manumissores, videlicet Raimundus Abbas Sancti Felicis Gerundae, et Raimundus Archilevita, et Petrus Sacrista atque Berengarius Archilevita seu Pontius Otonis.

quibus iniunexit distribuere omnia quae habebat per ordinationem praefati testamenti, sicut ipse, disposuit, ita dicendo. Primum dimitto ad kannonicam Sanctae Mariae Sedis Gerundae solide et libere quartam partem ecclesiae de Pineda et condaminam de Ulmo, et mansum de Cathola cum universis suis pertinentiis. Ad Sanctum Petrum Sedis Vici dimitto alodium meum de Tonna cum solario de Guadel ut habeat eum solide et libere post mortem Raimundi Ugonis nepotis mei ipsa canonica praefatae Sedis. Dimitto namque ad Sanctum Ququfatem de Vales ipsum meum alodium de collo Sapatelli quod fuit de Girberga. Et dimitto ad Sanctum Martialem Montis signi ipsum meum alodium de Villasecca cum suis pertinentiis quod emi de Isarno Seniofredi, excepto uno manso quem dedi Sancto Andreae de Suureda, et medietatem villae Sancti Celedonii quam prefato Sancto Martiali dimitto cum alodio de Rimaion quod fuit Mironis Bonefilii. Dimitto vero ad Sanctum Paulum de Maritimis ipsam fexam de alodio quae est juxta prefatam condaminam de Ulmo. Ad canonicam Santae Mariae praefatae Sedis dimitto medietatem ipsius Castri de Lored cum ipso honore qui ei pertinet sicut mater mea dimisit et concessit in suo testamento prefatae Sedis cannonicae. Ad Gaucefredum nepotem meum dimitto ipsum mansum de Calela (Calella) cum alodio orti Saviniani et Montis Sancti, et Fontis rotundi, et cum duobus mansis in Monte calvo, sive cum alodio de Cantalobs, et alodio de Garsoves. Ad Sanctum Petrum Gallicantus dimitto ipsum alodium de Vilar. Dimitto namque ad Guillermum Umberti nepotem meum ipsum alodium de Materon et de Valle Moccosa et de Caseles cum ipsa ruvira, eo tenore ut Arnallus Guillermi de Cartiliano habeat alodium de Caseles per Guillermum Umberti ad fevum per ipsum castrum Gerundelle. Et Episcopus Gerunde recuperet solide et libere tertiam partem tascharum Sanctae Mariae episcopalis et ipsum fevum de Ventanag.

Ad Canonicam Sancti Felicis Gerundae dimitto ipsum meum alodium de Perduds cum duabus baiuliis quas ibi habeo sub tali conditione, ut donet XXXVIIII solidos platae finae ad pensum aecclesiae Sancti Juliani Montis signi. Ad canonicam Sanctae Mariae prefatae Sedis Gerundensis ipsum meum alodium de Stagneolo cum omnibus baiuliis solide et libere dimitto. Ad ecclesiam Sanctae Mariae episcopalis dimitto par unum bovum, et dimitto tertiam partem totius mei mobilis ad ipsum porticum Santae Mariae Sedis. Aliam terciam pro meis debitis. Tercia quae restat suprascriptis manumissoribus meis. Et dimitto alium meum honorem qui advenit michi per laxationem fratris mei Guillermi Umberti et per vocem patris mei, excepto hoc quod superius testatus sum pro anima mea sanctis Dei aecclesiis, Gaucefredo nepoti meo suprascripto, si Guillermus Umberti obierit sine filio legitimi coniugii. Fuit factum prescriptum testamentum VII idus augusti anno II regni Ludoivici Regis. Firmatum fuit a supradicto conditore Bernardo manu propria nomen suum scribendo et a reliquis firmatoribus, scilicet, Raimundo Archilevita, et Bernardo levita, necnon et Pontio Otonis levita. Scriptor Arnallus levita.

Nos supradicti testes testificamus et juramus in Deum et in supra dicto juramento quia sicut superius scriptum est, ita a supranominato testatore Bernardo Episcopo ordinatum est et firmatum, nobis videntibus et audientibus per extremam voluntatem suarum rerum. Latae conditiones VI idus aprilis anno III regnante Ludovico Rege. Qui supra dictum testimonium dedimus et jurando firmavimus. = Petrus Sacer qui has conditiones rogatus scripsit + die et anno praefixo.

XXX.

Homagium Umberti de Basilia Episcopo Gerundensi: anno MCXIII. (Vid. pág. 125.)

Ex Lib. virid. Capit. eccl. Gerunden. fol. 146 b.

Juro ego Umbertus de Basilia filius qui fuit Ode faeminae tibi Berengario Gerundensi Episcopo quod ab ista hora in antea fidelis ero tibi de tua vita et de tuo corpore et de omnibus membris quae in tuo corpore habentur et de ipso castro de Juliano (pone Jullano) et de potestate ipsius castri quam dabo tibi quantasque vices tu predicte Episcope eam michi demandaveris per te aut per tuum nuntium aut nuntios. Et de omni honore quem ecclesia Sanctae Mariae Gerundensis Sedis habet vel habere debet sicut superius scriptum est, sic tenebo, fatiam et attendam sine engan. Totum tibi predicte Berengarii Senior meus per Deum et haec sancta acto sacramentali VII kalendas marcii anno VI regni Leudovici Regis. = Sig+num Umberti qui hoc sacramentum feci, firmavi, firmarique rogavi.= Sig+num Reamballi. = Sig+num Dalmatii Bernardi. = Sig+num Gauberti Guillermi. = Sig+num Bernardi de Palatio. = Sig+num Berengarii Arnaldi de Fuxano. = Guillermus Levita qui hoc rogatus scripsi + die annoque prefixo.